25.04.2015, Saat:01:30
6. ÜNİTE
SORUŞTURMA VE SORUŞTURMADAN SONUÇ ÇIKARILMASI
SORUŞTURMA EVRESİNİN BAŞLAMASI
Soruşturma evresi failin suç teşkil eden bir hareketi yapıp yapmadığı konusundaki şüphe ile başlar. Yanılma payının derecesine göre şüphe= basit, yeterli, makul, kuvvetli olur.
.Koruma tedbirlerinde kuvvetli şüphe, iddianame için yeterli şüphe aranır.
Cumhuriyet savcısı şüphelinin lehine ve aleyhine olan delilleri tplar ve muhafaza eder.
SORUŞTURMA EVRESİNİN İŞLEVİ
Soruşturma evresinin görevi, delilleri bulma, koruma altına alma, yeterli delile ulaşılırsa mahkeme önüne götürmektir.
SUÇUN ÖĞRENİLME ŞEKİLLERİ
RE’SEN ÖĞRENME
Savcı suçu herhangi bir vatandaş gibi basından veya görevini yaparken öğrenebilir. Kollukta idari nitelikteki önleme görevi esnasında, suç işlendiğinden haberdar olabilir.
İHBAR YOLUYLA ÖĞRENME
İhbar, re’sen kovuşturulan bir suçtan haberdar olan kimsenin durumu adli makamlara bildirmesidir. Anayasadaki dilekçe hakkının bir kullanım şeklidir.
. vatandaşların kamu görevlilerinin suçu ihbar etme yükümlülüğü vardır. Yükümlülüğü yerine getirmemek suçtur.
. sağlık görevlilerinin görevi sırasındaki tanık olduğu suçları yetkili makama bildirmeleri yükümlülüktür, yerine getirmeyen sağlık mensupları 1 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
. suça ilişkin ihbar, Cumhuriyet başsavcılığına veya kolluk makamlarına, vali veya kaymakamlığa bildirilir. Yurt dışında işlenip, ülkede takibi gereken suçlarda Türkiyedeki elçilik ve konsolosluğa malu görevinin yürütülmesiyle ilgilise ilgili kurum ve kuruluş idaresine yapılır. Cumhuriyet başsavcılığına yapılmayan ihbarlar gecikmeden başsavcılığa gönderilir. İhbar yazılı veya tutanağa geçirilmek üzere sözlü yapılır.
. şüpheli ölümün ihbarı, özellik taşır. Ölümün doğal olmadığı kuşkusu varsa, ölünün kimliği belirlenemiyorsa kolluk, köy muhtarı ya da sağlık veya cenaze işleriyle görevliler, durumu derhal Cumhuriye başsavcılığına bildirmelidir. Bu hallerde öölünün gömülmesi, Cumhuriyet savcısınca verilecek yazılı izne bağlıdır.
ŞİKAYET YOLUYLA ÖĞRENME
. Şikayete bağlı suçlarda ceza soruşturması ve kovuşturması, suçtan zarar görenin şikayetiyle başlar. Şikayet hem muhakeme şartı hem desuçun öğrenme şeklidir.
. mağdur tüzel kişide olabilir. Tüzel kişi adına şikayet hakkı, temsile yetkili organındır.
. avvukatlarda müvekkilleri adına bu yetkiyi kullanabilir.
. şikayetlerde ihbarlar gibi Cumhuriyet başsavcılığı veya kolluk makamlarına, vali ve kaymakamlığa yapılır. Yurt dışında işlenip, ülkede takibi gerekenler Türkiyenin elçilik ve konsolosluklarına, kamu göreviyle ilgiliyse kamunun idaresine yapılır. Cumhuriyet başsavcılığına yapılmayan şikayet gecikmeden başsavcılığa gönderilir. Yazılı veya tutanağa geçirilmek üzere sözlü yapılabilir.
. soruşturmada=ihbar, kovuşturmada= şikayet
. suçtan zarar görenin kovuşturmada yeniden dilekçe vermesi gerekmez. İhbar dilekçesi şikayete dönüşür.
. suçtan zarar gören şikayet hakkını 6 ay içinde kullanmalıdır.
. zamanaşımın süresini geçmemek koşuluyla, şikayet hakkı olan fiili ve failin kim olduğunu bildiği veya öğrendiği günden başlar.
. şikayet süresi=
* Teşebbüste son icra harektinin yapıldığı
* Kesintisiz suçlarda kesinin gerçekleştiği
* Zincirleme suçlarda son suçun işlendiği andan itibaren işlemeye başlar.
TUTANAKLA ÖĞRENME
Bir kimse duruşma sırasında bir suç işlerse, mahkeme olayı tespit eder, bu hususta düzenleyeceği tutanağı yetkili makama gönderir, hatta failin tutuklanmasına karar verebilir. Soruşturma makamları bu yolla suçtan haberdar olabilir.
DİĞER YOLLARLA ÖĞRENME
TALEP= Yabancı devletin şikayeti ve mütalaa da suçun öğrenilme şeklidir. Talep, Adalet bakanının belirli suçların takip edilmesini Cumhuriyet savcısından istemesidir. Muhakeme şartıdır. Talep üzerine savcılar, dava açıp açmamakta serbesttir.
YABANCI DEVLETİN ŞİKAYETİ= Belli suçlarda söz konusudur= Yabancı devlet başkanına karşı şikayete bağlı suçlarda soruşturma, ilgili devletin şikayetiyle yapılabilir. Cumhuriyet savcısı soruşturma yapmak ve dava açmak mecburiyetinde edğildir. Bir yönüyle bu şikayet muhakeme şartıdır.
KURUMUN SUÇLA İLGİLİ GÖRÜŞÜNE MÜTALAA DENİR.
. Mütalaa özellikle vergi mevzuatında söz konusudur. VUK da yazılı suçların işlendiğini tespit eden vergi müfettişleri ve yardımcıları, ilgili rapor değğerlendirme komisyonunun mütalaasıyla doğrudan Cumhuriyet savcısına bildirilmek zorundadır.
. diğer memurlarcada vergi dairesi başkanlığı veya defterdarlıkça Cumhuriyet başsavcılığına bildirmelidir.
. savcılık, ihbarla vergi kaçakçılığını öğrensede yetkili vergi dairesine haber vermek ve mütalaayı beklemek zorundadır.
SORUŞTURMA EVRESİNİN ÖZELLİKLERİ
SORUŞTURMANIN GİZLİLİĞİ= Savunma haklarında karar vermemek koşuluyla soruşturma evresindeki usul işlemleri gizlidir. Belirli kişilere yasa koyucu gizliliği kaldırmış olabilir. Şüphelinin ifadesi alınırken, işlemin muhatabından başka işlemi yapan ve yazman hazır bulunabilir ve müdafide olabilir.
. gizliliğin ilke olmasının 1. Nedeni şüphelinin lekelenmesini engellemek 2. Nedeni delillerin karartılmasını engellemektir.
SORUŞTURMANIN YAZILILIĞI= Tüm işlemlerin tutanağa geçirilmesidir. Her soruşturma, tutanağa bağlanır, adli kolluk, Cumhuriyet savcısı veya sulh ceza hakimi yazman tarafından imzalanır. Müdafi varsı ismi, imzası bulunur. Tutanak işlemin yapıldığı yeri, tarihi, başlama ve bitiş saatini, katılanları, ilgililerin ismi geçer, okunur ve katılanların onayı alınır. İmzadan kaçınma nedenleri tutanağa geçirilir.
SORUŞTURMANIN DAĞINIKLIĞI= Dağınıklık soruşturmanın hep aynı kişilerce yapılmasının gerekli olmadığını ifade eder. Cumhuriyet başsavcısı soruşturmanın kapsamlı olması halinde bünyesindeki birden çok savcıyı bir olaya görevlendirebilir. Savcılar aralarında işbölümü yapabilir. Birinin başladığı soruşturmayı diğeri bitirebilir. Savcılar arası istinabe mümkündür.
SORUŞTURMANIN KAMUSALLIĞI
Cezalandırma yetkisinin bireyden alınarak devlet geçmesini ifade eder ve temelinde, bireylerin aralarındaki düşmanlıkların engellenmesi ve kendini savunamayan güçsüzlere yardım edilmesi düşüncesi yatar. Hukukumuzda bazı suçların tkibi şikaye bağlı olduğundan suçtan zarar görenin soruşturma ve kovuşturmanın yürütülmesinde etkin olması mümkün kılınmıştır. Bu suçlar= cinsel taciz, malvarlığına yönelik tehdit, konut dokunulmazlığını ihlal, haberleşmenin engellenmesi, basit hırsızlık, taksirle yaralama, tasten basit yaralama gibi….
SORUŞTURMANIN MECBURİLİĞİ= Soruşturma makamlarının basit suç şüphesi üzerine soruşturmayı başlatma yükümlülüğünü ifade eder.
SORUŞTURMADAN SONUÇ ÇIKARMA
Cumhuriyet savcısı soruşturma sonunda suçun işlendiğine dair dava açmaya yetecek ölçüde delile ulaşırsa iddianameyi hazırlar mahkemeye verir. Mahkeme yasadaki unsurları taşıdığını tespit ederse iddianameyi kabul eder. Kabulüyle kamu davası açılmış olur.
İDDİANAMENİN DÜZENLENMESİ
Savcılığın soruşturma sonunda iddianameyi düzenleyip mahkemeye vermesi, mahkemenin iddianameyi yasalara uygunsa kabul etmesi, aksi takdirde savcılığa iade etmesi gerekir. İddianamenin değerlendirildiği bu sürece ara muhakeme denir.
ARA MUHAKEME İDDİANEMEDE BULUNMASI GEREKENLER
Şüphelinin kimliği, müdafi, maktul, mağdur veya suçtan zarar görenin, vekilinin veya kanuni temsilcisinin kimliği, açıklanmasında sakınca yoksa ihbarda bulunanın kimliği, şikayette bulunanın kimliği, şikayetin tarihi, yüklenen suç ve uygulanması gereken kanun maddeleri, suçun işlendiği yer, tarih, saat, suçun delilleri, şüphelinin tutuklu olup olmadığı, tutukluysa tarihleri ve süreleri gösterilir.
Sonuç kısmında şüphelinin lehine ve aleyhine hususlar ileri sürülür, kanunda öngörülen ceza ve güvenlik tedbirleri belirtilir.
İDDİANAMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Cumhuriyet savcısı davanın görüleceği mahkemenin belirlenmesi için mahkemenin nöbetci dairesine verir. Nöbetçi daire, davayı görecek ceza dairesini belirler. Buna tevzi denir. Bu daire iddianameyi=
. yasaya uygun düzenlenip düzenlenmediğini
. iddianamede mevcut delillere yer verilip verilmediğini
. ön ödeme veya uzlaşmanın olup olmayacağını değerlendirir.
KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞI KARARI
Yeterli delile ulaşılamazsa, ulaşılsa bile ön ödeme, uzlaşma, iddianame düzenlenmesiin ertelenmesi söz konusuyla kovuşturmaya yer olmadığına (takipsizlik) karar verilebilir.
Cumhuriyet savcısı takipsizlik kararının etkin soruşturma yapılmada verildiğinin AİHM nin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmesi üzerine kararın kesinleşmesinden itibaren 3 ay içinde soruşturma açmak zorundadır. Yeni delil meydana çıkmadıkça, aynı fiilden dolayı kamu davası açılamaz.
KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞI KARARINA KARŞI İTİRAZ DAVASI AÇILMASI
. Etkin pişmanlık veya şahsi cezasızlık nedeniyle verilmiş kovuşturmaya yer olmadığı kararlarına karşı itiraz yoluna başvurulamaz.
. cumhuriyet savcısının verdiği iddianamenin ertelenmesine ilişkin karara suçtan zarar gören itiraz davası açabilir.
. Suçtan zarar gören kararın kendisine tebliğinden itibaren 15 gün içinde kararı ve savcının yargı çevresindeki ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hakimliğine itiraz edebilir.
. erteleme halinde denetim süresi sonunda verilen takipsizlik kararına itiraz edilemez
. sulh ceza hakimi, yeterli nedenil bulamazsa gerekçeli reddeder. İtiraz edeni giderlere mahkum eder ve dosyayı gönderir. Savcı kararı ilgiliye bildirir.
CUMHURİYET SAVCISININ TAKDİR HAKKINI KULLANDIĞI HALLER
. Etkin pişmanlık ve şahsi cezasızlık sebebinin varlığı halinde takipsizlik kararı vermek savcının takdirine bırakılmıştır.
. Cumhuriyet savcısının takdir yetkisini kullanarak verdiği kararlara itiraz edilemez
ÖN ÖDEME
Cumhuriyet savcısının iddianame düzenlemeyerek sanığın para cezası ödemesi karşılığında, uyuşmazlığı ortadan kaldırmasına olanak tanıyan bir kurumdur. Adli para cezasını gerektiren ve hapis cezasının yukarı sınırı 3 ayı aşmayan suçların failine ön ödeme önerilir. Bu cezanın alt sınırının karşılığı olarak her gün için 20 tl üzerinden belirlenecek miktar ile soruşturma giderleri ile birlikte, Cumhuriyet savcılığınca yapılacak tebliğ üzerine 10 gün içinde ödendiği takdirde kamu davası açılmaz.
UZLAŞMA
Şüpheli veya sanıkla, mağdurun bir uzlaştırmacının nezaretinde karşılıklı edimlerle anlaşarak ceza muhakemesini sona erdirmesidiri.
İDDİANAMENİN DÜZENLENMESİNİN ERTELENMESİ
Cumhuriyet savcısı ancak soruşturma ve kovuşturması şikaye bağlı olup üst sınırı 1 yıl veya daha az süreli hapsi gerektiren suçlarda iddianamenin düzenlenmesini ertelemeye karar verebilir bunun için şüphelinin suçu işlediğine dair yeterli delile ulaşılmış olması gerekir.
Erteleme kararının verilebilmesi için=
. şüphelinin daha önce kasıtlı bir suçtan hapis cezasıyl mahkum olmaması
. erteleme halinde, şüphelinin suç işleekten çekineceği kanaatini vermesi
. ertelemenin şüpheli ve toplum açısından dava açılmasından daha yararlı olması
. suçun işlenmesiyle, mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi gerekir.
. suçtan zarar gören, erteleme kararına karşı, kovuşturmaya yer olmadığı kararlarına itiraz usulüne uygun olarak itiraz edebilir.
SORUŞTURMA VE SORUŞTURMADAN SONUÇ ÇIKARILMASI
SORUŞTURMA EVRESİNİN BAŞLAMASI
Soruşturma evresi failin suç teşkil eden bir hareketi yapıp yapmadığı konusundaki şüphe ile başlar. Yanılma payının derecesine göre şüphe= basit, yeterli, makul, kuvvetli olur.
.Koruma tedbirlerinde kuvvetli şüphe, iddianame için yeterli şüphe aranır.
Cumhuriyet savcısı şüphelinin lehine ve aleyhine olan delilleri tplar ve muhafaza eder.
SORUŞTURMA EVRESİNİN İŞLEVİ
Soruşturma evresinin görevi, delilleri bulma, koruma altına alma, yeterli delile ulaşılırsa mahkeme önüne götürmektir.
SUÇUN ÖĞRENİLME ŞEKİLLERİ
RE’SEN ÖĞRENME
Savcı suçu herhangi bir vatandaş gibi basından veya görevini yaparken öğrenebilir. Kollukta idari nitelikteki önleme görevi esnasında, suç işlendiğinden haberdar olabilir.
İHBAR YOLUYLA ÖĞRENME
İhbar, re’sen kovuşturulan bir suçtan haberdar olan kimsenin durumu adli makamlara bildirmesidir. Anayasadaki dilekçe hakkının bir kullanım şeklidir.
. vatandaşların kamu görevlilerinin suçu ihbar etme yükümlülüğü vardır. Yükümlülüğü yerine getirmemek suçtur.
. sağlık görevlilerinin görevi sırasındaki tanık olduğu suçları yetkili makama bildirmeleri yükümlülüktür, yerine getirmeyen sağlık mensupları 1 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
. suça ilişkin ihbar, Cumhuriyet başsavcılığına veya kolluk makamlarına, vali veya kaymakamlığa bildirilir. Yurt dışında işlenip, ülkede takibi gereken suçlarda Türkiyedeki elçilik ve konsolosluğa malu görevinin yürütülmesiyle ilgilise ilgili kurum ve kuruluş idaresine yapılır. Cumhuriyet başsavcılığına yapılmayan ihbarlar gecikmeden başsavcılığa gönderilir. İhbar yazılı veya tutanağa geçirilmek üzere sözlü yapılır.
. şüpheli ölümün ihbarı, özellik taşır. Ölümün doğal olmadığı kuşkusu varsa, ölünün kimliği belirlenemiyorsa kolluk, köy muhtarı ya da sağlık veya cenaze işleriyle görevliler, durumu derhal Cumhuriye başsavcılığına bildirmelidir. Bu hallerde öölünün gömülmesi, Cumhuriyet savcısınca verilecek yazılı izne bağlıdır.
ŞİKAYET YOLUYLA ÖĞRENME
. Şikayete bağlı suçlarda ceza soruşturması ve kovuşturması, suçtan zarar görenin şikayetiyle başlar. Şikayet hem muhakeme şartı hem desuçun öğrenme şeklidir.
. mağdur tüzel kişide olabilir. Tüzel kişi adına şikayet hakkı, temsile yetkili organındır.
. avvukatlarda müvekkilleri adına bu yetkiyi kullanabilir.
. şikayetlerde ihbarlar gibi Cumhuriyet başsavcılığı veya kolluk makamlarına, vali ve kaymakamlığa yapılır. Yurt dışında işlenip, ülkede takibi gerekenler Türkiyenin elçilik ve konsolosluklarına, kamu göreviyle ilgiliyse kamunun idaresine yapılır. Cumhuriyet başsavcılığına yapılmayan şikayet gecikmeden başsavcılığa gönderilir. Yazılı veya tutanağa geçirilmek üzere sözlü yapılabilir.
. soruşturmada=ihbar, kovuşturmada= şikayet
. suçtan zarar görenin kovuşturmada yeniden dilekçe vermesi gerekmez. İhbar dilekçesi şikayete dönüşür.
. suçtan zarar gören şikayet hakkını 6 ay içinde kullanmalıdır.
. zamanaşımın süresini geçmemek koşuluyla, şikayet hakkı olan fiili ve failin kim olduğunu bildiği veya öğrendiği günden başlar.
. şikayet süresi=
* Teşebbüste son icra harektinin yapıldığı
* Kesintisiz suçlarda kesinin gerçekleştiği
* Zincirleme suçlarda son suçun işlendiği andan itibaren işlemeye başlar.
TUTANAKLA ÖĞRENME
Bir kimse duruşma sırasında bir suç işlerse, mahkeme olayı tespit eder, bu hususta düzenleyeceği tutanağı yetkili makama gönderir, hatta failin tutuklanmasına karar verebilir. Soruşturma makamları bu yolla suçtan haberdar olabilir.
DİĞER YOLLARLA ÖĞRENME
TALEP= Yabancı devletin şikayeti ve mütalaa da suçun öğrenilme şeklidir. Talep, Adalet bakanının belirli suçların takip edilmesini Cumhuriyet savcısından istemesidir. Muhakeme şartıdır. Talep üzerine savcılar, dava açıp açmamakta serbesttir.
YABANCI DEVLETİN ŞİKAYETİ= Belli suçlarda söz konusudur= Yabancı devlet başkanına karşı şikayete bağlı suçlarda soruşturma, ilgili devletin şikayetiyle yapılabilir. Cumhuriyet savcısı soruşturma yapmak ve dava açmak mecburiyetinde edğildir. Bir yönüyle bu şikayet muhakeme şartıdır.
KURUMUN SUÇLA İLGİLİ GÖRÜŞÜNE MÜTALAA DENİR.
. Mütalaa özellikle vergi mevzuatında söz konusudur. VUK da yazılı suçların işlendiğini tespit eden vergi müfettişleri ve yardımcıları, ilgili rapor değğerlendirme komisyonunun mütalaasıyla doğrudan Cumhuriyet savcısına bildirilmek zorundadır.
. diğer memurlarcada vergi dairesi başkanlığı veya defterdarlıkça Cumhuriyet başsavcılığına bildirmelidir.
. savcılık, ihbarla vergi kaçakçılığını öğrensede yetkili vergi dairesine haber vermek ve mütalaayı beklemek zorundadır.
SORUŞTURMA EVRESİNİN ÖZELLİKLERİ
SORUŞTURMANIN GİZLİLİĞİ= Savunma haklarında karar vermemek koşuluyla soruşturma evresindeki usul işlemleri gizlidir. Belirli kişilere yasa koyucu gizliliği kaldırmış olabilir. Şüphelinin ifadesi alınırken, işlemin muhatabından başka işlemi yapan ve yazman hazır bulunabilir ve müdafide olabilir.
. gizliliğin ilke olmasının 1. Nedeni şüphelinin lekelenmesini engellemek 2. Nedeni delillerin karartılmasını engellemektir.
SORUŞTURMANIN YAZILILIĞI= Tüm işlemlerin tutanağa geçirilmesidir. Her soruşturma, tutanağa bağlanır, adli kolluk, Cumhuriyet savcısı veya sulh ceza hakimi yazman tarafından imzalanır. Müdafi varsı ismi, imzası bulunur. Tutanak işlemin yapıldığı yeri, tarihi, başlama ve bitiş saatini, katılanları, ilgililerin ismi geçer, okunur ve katılanların onayı alınır. İmzadan kaçınma nedenleri tutanağa geçirilir.
SORUŞTURMANIN DAĞINIKLIĞI= Dağınıklık soruşturmanın hep aynı kişilerce yapılmasının gerekli olmadığını ifade eder. Cumhuriyet başsavcısı soruşturmanın kapsamlı olması halinde bünyesindeki birden çok savcıyı bir olaya görevlendirebilir. Savcılar aralarında işbölümü yapabilir. Birinin başladığı soruşturmayı diğeri bitirebilir. Savcılar arası istinabe mümkündür.
SORUŞTURMANIN KAMUSALLIĞI
Cezalandırma yetkisinin bireyden alınarak devlet geçmesini ifade eder ve temelinde, bireylerin aralarındaki düşmanlıkların engellenmesi ve kendini savunamayan güçsüzlere yardım edilmesi düşüncesi yatar. Hukukumuzda bazı suçların tkibi şikaye bağlı olduğundan suçtan zarar görenin soruşturma ve kovuşturmanın yürütülmesinde etkin olması mümkün kılınmıştır. Bu suçlar= cinsel taciz, malvarlığına yönelik tehdit, konut dokunulmazlığını ihlal, haberleşmenin engellenmesi, basit hırsızlık, taksirle yaralama, tasten basit yaralama gibi….
SORUŞTURMANIN MECBURİLİĞİ= Soruşturma makamlarının basit suç şüphesi üzerine soruşturmayı başlatma yükümlülüğünü ifade eder.
SORUŞTURMADAN SONUÇ ÇIKARMA
Cumhuriyet savcısı soruşturma sonunda suçun işlendiğine dair dava açmaya yetecek ölçüde delile ulaşırsa iddianameyi hazırlar mahkemeye verir. Mahkeme yasadaki unsurları taşıdığını tespit ederse iddianameyi kabul eder. Kabulüyle kamu davası açılmış olur.
İDDİANAMENİN DÜZENLENMESİ
Savcılığın soruşturma sonunda iddianameyi düzenleyip mahkemeye vermesi, mahkemenin iddianameyi yasalara uygunsa kabul etmesi, aksi takdirde savcılığa iade etmesi gerekir. İddianamenin değerlendirildiği bu sürece ara muhakeme denir.
ARA MUHAKEME İDDİANEMEDE BULUNMASI GEREKENLER
Şüphelinin kimliği, müdafi, maktul, mağdur veya suçtan zarar görenin, vekilinin veya kanuni temsilcisinin kimliği, açıklanmasında sakınca yoksa ihbarda bulunanın kimliği, şikayette bulunanın kimliği, şikayetin tarihi, yüklenen suç ve uygulanması gereken kanun maddeleri, suçun işlendiği yer, tarih, saat, suçun delilleri, şüphelinin tutuklu olup olmadığı, tutukluysa tarihleri ve süreleri gösterilir.
Sonuç kısmında şüphelinin lehine ve aleyhine hususlar ileri sürülür, kanunda öngörülen ceza ve güvenlik tedbirleri belirtilir.
İDDİANAMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Cumhuriyet savcısı davanın görüleceği mahkemenin belirlenmesi için mahkemenin nöbetci dairesine verir. Nöbetçi daire, davayı görecek ceza dairesini belirler. Buna tevzi denir. Bu daire iddianameyi=
. yasaya uygun düzenlenip düzenlenmediğini
. iddianamede mevcut delillere yer verilip verilmediğini
. ön ödeme veya uzlaşmanın olup olmayacağını değerlendirir.
KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞI KARARI
Yeterli delile ulaşılamazsa, ulaşılsa bile ön ödeme, uzlaşma, iddianame düzenlenmesiin ertelenmesi söz konusuyla kovuşturmaya yer olmadığına (takipsizlik) karar verilebilir.
Cumhuriyet savcısı takipsizlik kararının etkin soruşturma yapılmada verildiğinin AİHM nin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmesi üzerine kararın kesinleşmesinden itibaren 3 ay içinde soruşturma açmak zorundadır. Yeni delil meydana çıkmadıkça, aynı fiilden dolayı kamu davası açılamaz.
KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞI KARARINA KARŞI İTİRAZ DAVASI AÇILMASI
. Etkin pişmanlık veya şahsi cezasızlık nedeniyle verilmiş kovuşturmaya yer olmadığı kararlarına karşı itiraz yoluna başvurulamaz.
. cumhuriyet savcısının verdiği iddianamenin ertelenmesine ilişkin karara suçtan zarar gören itiraz davası açabilir.
. Suçtan zarar gören kararın kendisine tebliğinden itibaren 15 gün içinde kararı ve savcının yargı çevresindeki ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hakimliğine itiraz edebilir.
. erteleme halinde denetim süresi sonunda verilen takipsizlik kararına itiraz edilemez
. sulh ceza hakimi, yeterli nedenil bulamazsa gerekçeli reddeder. İtiraz edeni giderlere mahkum eder ve dosyayı gönderir. Savcı kararı ilgiliye bildirir.
CUMHURİYET SAVCISININ TAKDİR HAKKINI KULLANDIĞI HALLER
. Etkin pişmanlık ve şahsi cezasızlık sebebinin varlığı halinde takipsizlik kararı vermek savcının takdirine bırakılmıştır.
. Cumhuriyet savcısının takdir yetkisini kullanarak verdiği kararlara itiraz edilemez
ÖN ÖDEME
Cumhuriyet savcısının iddianame düzenlemeyerek sanığın para cezası ödemesi karşılığında, uyuşmazlığı ortadan kaldırmasına olanak tanıyan bir kurumdur. Adli para cezasını gerektiren ve hapis cezasının yukarı sınırı 3 ayı aşmayan suçların failine ön ödeme önerilir. Bu cezanın alt sınırının karşılığı olarak her gün için 20 tl üzerinden belirlenecek miktar ile soruşturma giderleri ile birlikte, Cumhuriyet savcılığınca yapılacak tebliğ üzerine 10 gün içinde ödendiği takdirde kamu davası açılmaz.
UZLAŞMA
Şüpheli veya sanıkla, mağdurun bir uzlaştırmacının nezaretinde karşılıklı edimlerle anlaşarak ceza muhakemesini sona erdirmesidiri.
İDDİANAMENİN DÜZENLENMESİNİN ERTELENMESİ
Cumhuriyet savcısı ancak soruşturma ve kovuşturması şikaye bağlı olup üst sınırı 1 yıl veya daha az süreli hapsi gerektiren suçlarda iddianamenin düzenlenmesini ertelemeye karar verebilir bunun için şüphelinin suçu işlediğine dair yeterli delile ulaşılmış olması gerekir.
Erteleme kararının verilebilmesi için=
. şüphelinin daha önce kasıtlı bir suçtan hapis cezasıyl mahkum olmaması
. erteleme halinde, şüphelinin suç işleekten çekineceği kanaatini vermesi
. ertelemenin şüpheli ve toplum açısından dava açılmasından daha yararlı olması
. suçun işlenmesiyle, mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi gerekir.
. suçtan zarar gören, erteleme kararına karşı, kovuşturmaya yer olmadığı kararlarına itiraz usulüne uygun olarak itiraz edebilir.