AÖF - Açıköğretim - Ders Notları - Çıkmış Sorular
ANADOLU ÜNİVERSİTESİ 2 YILLIK BÖLÜMLER DERS NOTLARI
İlahiyat Bölümü
Aöf Tesfir (1-4 Üniteler) Ders Notu
- Kayıt Tarihi:
- 31.07.2014
- Cinsiyet :
- Bay
- Okulu :
- Anadolu Aöf
- Bölümü :
- Kamu Yönetimi
- Konum:
- Ankara
Aöf İlahiyat Tefsir Dersi 1.Ünite Lokman Suresi Notları
1.ÜNiTE TEFSiR KONU özetleri-
Lokman Suresinin ayetlerini ve meallerini ezberleyebilirsiniz. Ben tüm ayetlerin
meallerini yazmayacağım, sadece çok üzerinde durulan ayetleri ve açıklamasını
yazacağım inşallah.
LOKMAN SURESı -Lokman Suresi Mekke Dönemi ortasında inmiş 34 ayettir. -Hikmetle dolu Lokman’ın nasihatine yer verir. -12.ve 13 ayette niçin Lokman ismi verildiği anlatılmıştır.
Lokman Suresinde: Allah’a itaat ve ana-babaya saygının önemi, -Hak dine davet edilen müşriklerin atalarını körü körüne taklit etmesi, -Herkesin yaptığı davranışlardan sorgulanacağı, -ınsan bilgisinin sınırlı oluşu, -Kur’an ‘ın Müslümanlar için rehber olduğu, - Allah’a kulluk görevini yerine getiren, -Namazını dikkatli ve devamlı kılan, -Zekâtı veren, -Ahirete inanlar övülür. -ınkârcıların durumu kınanır. - Bilge Lokman’ın çocuğuna ve tüm insanlığa evrensel mesajı anlatılır.
Lokman Suresi genelde 4 kısımda incelenir:
Birinci Bölüm:1-11. ayetlerin olduğu kısımdır. Kur’an ‘ın özelliği, namaz, zekât, Ahirete
inanmanın önemi, Allah’a kulluk görevinden bahsedilir.
ıkinci Bölüm:2-19.ayetlerin olduğu kısımdır. Bu kısımda Allah’ın Lokman’a hikmet verme
nedeninden bahsedilir. Lokman’ın öğütleri anlatılır.
Üçüncü Bölüm:20-32. ayetlerinin oluşturduğu kısımdır. Allah ’ın insanların hizmetine
sunduğu, inkârcıların durumları ve inananların yollarının hayırlı olması anlatılır.
Dördüncü Bölüm:33-34. ayetlerin oluşturduğu kısımdır. Bu kısımda dünya hayatının
geçici olduğuna dair uyarı ve Allah’ın ilminin insanların ilminden çok farklı olduğu anlatılır.
Bismillahirrahmanirrahim
1- Elif-Lâm- Mîm
Bu harfler Mukattaa harfleridir.27’si Mekki, 2 ‘si Medeni toplam 29 surenin başında yer
alır. Başında yer aldığı 3 sure Meryem, Ankebût ve Rûm suresidir. Bu harfler Kur’an ‘ın
i’câz yönüne dikkat çeker. Anlamını yalnızca Allah bilir.
2.ve 3. ayette Kur’an ‘ın hidayetinden bahseder.
4-5: Bu kişiler namazını dikkatli ve devamlı kılarlar, zekâtı da verirler ve ahretin
gerçekliğine de şeksiz şüphesiz inanırlar. ışte Rablerinin gösterdiği yolda yürüyenler,
onlardır. Kurtuluşa erecek olanlar yine onlardır.
Bu ayetlerde Muhsin’in 3 özelliğinden bahseder.
1)Namaza gereken dikkati ve önemi vermek.
2)Refah ve zenginliği toplumun tüm katmanlarına yaymak için zekât vermek,
3)Bu dünyadaki davranışlarımızdan ötürü ahrette hesaba çekileceğimize inanmak.
Allah- ınsan ılişkisi: Namaz canlı tutar.
ınsan-ınsan ılişkisi: Zekât canlı tutar.Allah-ınsan-Toplum ılişkisi: Ahret canlı tutar.
6:Bazı kişiler hiçbir doğru bilgiye ve delile dayanmaksızın insanları Allah yolundan
saptırmak ve o dosdoğru yolu alay konusu yapmamak için bir takım asılsız hikâyeler
anlatılmaktadır.
“Asılsız Hikâye- Lehve’l Hadis” – ınsana kendisini ve Rabbini unutturacak, yapması
gerekenleri ihmal ettirecek derecede meşgul eden her şeydir.
Lehv: Eğlence, oyun ve teselli demektir. Mekke Müşriklerinin ıslam ve Müslümanlar
karşısında olumsuz tutum ve davranışlarını özetler.
7.ayette bu inkârcı insanların azaba mahkûm olacağı anlatılır.
8-9: ıman edip imanlarına yaraşır güzellikte davranışlar sergileyenlere gelince, böyleleri
her türlü nimetle dolu cennetler beklemektedir. Onlar orda hiç çıkmamak üzere
kalacaklardır. Bu, Allah’ın mutlaka gerçekleşecek olan sözüdür. O üstün kudret sahibidir;
her buyruğu ve her fiili tam isabetlidir!
Bu ayetlerde de ıman’ın 2 temel özelliği verilmiştir.
1)Allah’a ıman
2)Ahirete ıman
10.ayette Allah’ın gökleri ve yeri boşlukta ve dengede duracak biçimde meydana
getirmiştir.
11. ayette Allah’tan başkasında tanrılık olduğunu zannedenlerin sapkınlık içinde olduğu
vurgulanır.
12:Biz Lokman’ a “ Allah’a şükretmesi” için hikmet verdik. Her kim O’na şükrederse sırf
kendi iyiliği için şükretmiş olur. Kim de O’na nankörlük ederse bilmelidir ki Allah kimsenin
şükrüne muhtaç değildir; O bizatihi her türlü övgüye layıktır.
Bu ayette Lokman kimdir? Sorusu üzerinde durmaktadır. Lokman; Kur’an ‘da adı sadece
bu surede geçen bilge ve Salih kişidir. Lokman’a hikmet verildiği bildirilir.
Hikmet: Kısaca; ilim-amel uygunluğudur. Bilgiyi yerli yerince kullanmaktır.
Lokman’a Hikmet verilme nedeni nedir? Her zaman Allah’a yaraşır şekilde şükretmesidir.
Allah; hikmeti şükürle birlikte zikretmiştir. Kalbi, dili ve ibadetiyle şükreden ancak kendi
iyiliği için şükretmiş olur. Nankörlük ederse yalnız kendisine zarar verir.
13: Vaktiyle Lokman, oğluna nasihat ederken şöyle demişti:” Yavrum! Sakın Allah’a ortak
koşma! Çünkü Allah’ın ilahlığına ortak koşmak çok büyük bir zulümdür.”
Lokman’a verilen hikmetin başı Tevhit ınancıdır. Bu da şükrün birinci şartıdır. Lokman
şirkten uzak durmayı öğütlemiştir.
“O’na ortak koşmak çok büyük bir zulümdür.” ıslam ınancının şirki ortadan kaldırmak
istemesinin en önemli nedeni; şirkin tüm kötülüklerin başı olmasıdır.
Hz. Peygamberin En’am Suresinin “ıman eden ve imanlarına zulüm bulaştırmayanlar var
ya..” 82.ayeti Lokman Suresinin 13.ayetini delil getirerek izah etmiştir. Zulüm; şirk
anlamında kullanılmıştır.
14:Allah şöyle buyurdu: Biz insanoğluna, ana-babasına iyi davranmasını emrettik. Çünkü
anası onu nice zahmetlere katlanarak karnında taşır ve çocuğun ana sütüne bağımlılığı da
iki yıl sürer. şu halde ey insanoğlu, hem bana hem de ana-babana minnettarlığını
göstermelisin. Unutma ki yarın bir gün hesap vermek üzere benim huzuruma
geleceksiniz.
Lokman’a ayrılan bu bölüme araya ana-babaya itaatle ilgili bu ayet girmiştir.Bu ayetleana-babaya saygının önemi, sınırı ve Allah’a saygıyla ilişkisini ortaya koyar.
“Ey Allah’ın Elçisi! Kime iyilik etmeliyim?” soruna Peygamberimiz 3 kere “annene”, 4. de
“babana” buyurmuştur.
15.ayette sonunda hepimizin Rabbimizin huzuruna gideceği anlatılıyor.
16.ayette insanın yaptığı bir şey ne kadar saklanırsa saklansın, Allah’ın mutlaka bildiği ve
hesabını soracağı anlatılıyor.
17: Yavrum! Namazını dikkatli ve devamlı olarak kıl; insanlara iyiliği emredip kötülükten
vazgeçirmeye çalış. Bu uğurda karşılaşacağın sıkıntı ve zorluklara göğüs ger. Zira bütün
bunlar azim ve kararlılık gerektiren işlerdendir.
Bu ayette insanın iyi ve itaatkâr olduğunu gösteren 3 örnek verilmiştir.
1)Namaz- Allah’a kulluk görevi
2)ıyiliği Emredip Kötülükten Vazgeçirmeye Çalışmak – Toplumsal Davranış karşısındaki
tutumu
3)Sabır- Sosyal çevreden gelen durumu metanetli karşılamak.
Emr-i bi’l Ma’ruf ve Nehy-i Ani’l- Münker:ıyiliği emredip kötülükten vazgeçirmeye
çalışmak. Bu faaliyetin farz olduğu hususunda birleşmişlerdir. Bu görev yapılırken
başkasının gizli halleri araştırılmamalı, mahremiyeti açığa çıkarılmamalıdır.
Ma’ruf: ıyi, doğru kabul edilen davranıştır. ınsanın memnun olduğu şeylerdir.
Münker: ıslam’a yabancı, Müslümanların yadırgadığı şeydir.
18. ve 19. ayette kaçınılması gereken davranışlar anlatılmıştır. Kendini beğenmiş kişilerin
Allah sevgisinden mahrum kalacakları uyarılmış, yürüme ve konuşmanın orta yollu olması
gerektiği anlatılmıştır. Ayrıca en çirkin ses olarak eşek sesini örnek vermiştir.
20: Allah’ın göklerdeki ve yerdeki her şeyi hizmetinize sunduğunu, sizi görünen ve
görünmeyen onca nimetin içinde yüzdürdüğünü görmez misiniz? Böyle iken bazı insanlar
ne sağlam bilgiye, ne aklıselim ve sağduyu gibi rehbere ve ne de vahye dayalı olarak
Allah Hakkında ileri geri konuşmaktadır.
Bu ayette inkârın 3 nedeninden bahseder: 1)Aklını kullanmayıp atalarını taklit edenler.
2)Yol gösteren rehbere ihtiyaç duymayıp, yanlış rehberi izleyenler.
3)Bir belgeye dayanmayanlar
21. ayet din adına inançları ve ibadetlerini araştırmadan atalarını takdir edenleri eleştirir.
22.ayette Muhsin ve ıhsan kavramının manalarını verilmiştir.
Muhsin: ıçten bir kullukla Allah’a yönelmektir.
ıhsan: Allah’a onu görüyormuş gibi ibadet etmektir.
23. ve 24. ayette Allah, Resulünü teselli eder ve kullarının yaptığından haberdar olduğunu
belirtir.
25.ve 26 ayette bütün övgülerin neden Allah’a ait olduğundan bahseder.
27.ayette vahyin de sözlerinin tükenmeyecek kadar zengin olmasından bahseder. Bu
Ayetin benzeri (Kehf Suresi 18/109) ayette geçer.
28.ve 29 ayette Allah’ın evrenin yöneticisi olduğu, ilminin çokluğu ve kudretin tek sahibi
olduğundan bahsedilir.
30.ayette Allah’ın en yüce olduğu, onun dışındakilerin asılsız olduğundan bahsedilir.
31-32-33.ayette insanların çaresizlik zamanındaki tutumuna dikkat çekilir. Kasıtlı olarak
günah işleyip, nasıl olsa Allah affeder diye düşünceye kapılmanın yersizliği anlatılır.
34:Kıyametin ne zaman kopacağını yalnız Allah bilir; yağmuru da O yağdırır. Ana
karnındakileri yine O bilir. Hiç kimse yarın ne elde edeceğini bilemez ve yine hiç kimse
nerede öleceğini de bilemez. şüphesiz her şeyi eksiksiz bilen ve her şeyden haberdar olan
yalnız Allah’tır!Bu ayet tefsirlerde “muğayyebât-ı hamse” Allah’tan başka kimsenin bilemeyeceği 5 şey
olarak geçer.
1)Kıyametin Kopma Zamanı
2)Yağmurun Ne Zaman yağacağı
3)Rahimdeki Bebeğin Durumu
4)ınsanların ıleride Neler Elde Edeceği
5)Ne Zaman ve Nerede Öleceği -Ayet dikkatlice okununca bilinmeyenlerin sayısının 3 olduğu görülür. Bunlar:
1)Kıyametin Ne zaman Kopacağı
2)ınsanların ıleride Ne Elde Edeceği
3)Nerede Öleceği bunları yalnızca Allah bilir. -Rahimdeki bebeğin durumu
-Yağmurun Ne Zaman Yağacağı hem Allah bilir, hem de insanlar bilir.
Lokman’ın Öğütleri:
-Allah ‘a ortak koşmamak. -Ana- babaya iyi davranmak. -Namaz kılmak. -ıyiliği emretmek. -Kötülükten sakındırmak. -Sabırlı olmak. -Başkalarını küçümsememek. -Alçakgönüllü olmak
Aof İlahiyat Tefsir Dersi 2. Ünite Nuh Suresi Notları
NÛH SURESİ -Mushaf ve nüzul sırasına göre 71. suredir. 28 ayettir. -Nahl Suresinden sonra, ıbrahim Suresinden öncedir. -Mekke’de inmiştir. -Buhari’de bu sureye Suretü ınne Erselnâ demiştir.
Nuh Suresi: ıslam davetinin sıkıntılı döneminde bütün olarak inmiştir. -Amacı; Peygamber ve tüm Müslümanların moralini düzeltmek ve karşı çıkanları
düşündürmektir. -Sadece Nuh (as) ‘ı anlatır, konu arasına başka şeyler sokulmamıştır. -Surede coğrafi manada yer, tarihi manada zaman belirtilmediği gibi şahısla ilgili bilgilere
rastlanmaz.
Konusu: Nuh’un Peygamber olarak gönderilişidir. -Kavmini dine davet etmesi. -ınkârcılara karşı verdiği mücadele anlatılır.
Nuh Suresinde: şirk inancını korumak için inatçı olan toplumu gizli ve açık davetlerle ıslah
etmeye çalışan Peygamberin mücadelesi anlatılmaktadır. -Peygamberliğin kimliği, hangi görev ve sorumlulukla yaptığı ortaya konulmaktadır. -Davette ilk çağrı neye, nasıl olmalıdır? ınsanları ikna için kullanılan yöntem ve deliller
nelerdir? Hz. Nuh’un dua ve bedduası yer alır.
Surede Bahsedilen Diğer Konular: ıman- Rızık ılişkisi -Ecellerin öne alınıp geciktirilmesinin mümkün olup olmadığı -Günahların bağışlanması-Gelecek ilahi azabın genelliği ve özelliği -Toplu inen azaplarda suçsuz günahsız çocukların durumu
-Beddua etmenin Peygamberlik için olabilirlik boyutu
Nuh Peygamberin davet faaliyetini sistematik bütünlükte özet olarak anlatan tek suredir.
Kur’an ‘da baştan sona bir Peygamber niyazı olan tek suredir. -Nuh Suresi;Nuh (as) ve kavmi arasındaki diyalogu, Nuh (as) ‘ın Allah’a arz etmesidir.
Ulaşılmak ıstenen Temel Hedef: Kalben, fikren ve maddeten insanların aşamadığı bozuk
düşünce, inanç ve menfaat merkezli eylemlerin nasıl aşılacağı konusunda yol
göstermektir.
A-SUREYE GıRış
-Giriş, gelişme ve sonuç bölümünden oluşur. -Giriş;1. ayettir. Nuh (as) ‘ın toplumu uyarmakla görevlendirilmesini konu alır. -25. ayet sonuna kadar gelişme bölümüdür. Nuh’un hangi metotla dine davet ettiğinden
söz eder. -Sonuç bölümünde Nuh (as) dua ve bedduası yer alır.
Bismillahirrahmanirrahim
1:şüphesiz biz Nuh’u kavmine “ kendilerine elem dolu bir azap gelmeden önce kavmini
uyar” diye Peygamber olarak gönderdik.
Bu ayette Peygamberlerin beşer olduğu, görevlerinin tevhit çizgisinden sapmış insanları
kemâle ulaştırmak olduğu anlatılır. Bu görevi üstlenen kişiler iman ve ahlak bakımından
kusursuz olmalıdır. Cesaret, sabır, hikmet, söz ve fiillerdeki güzellik onun vazgeçilmez
özellikleri arasında yer alır. -Peygamber halkı değiştirmeye namzet olan adamdır. Tebliğ ve davet adamıdır. -Davet; Peygambere elçilik görevi olarak yüklenmiştir. -Nuh (as) kavme gönderilmiş elçidir; görevi iman etmeyenleri şiddetli azapla korkutup
uyarmaktır. -Peygamberlerin gönderiliş nedeni bir ihtiyacı karşılamaktır. -Nuh (as) daveti ınzar (Uyarma) içeriklidir, Tebşir (Müjdeleme) söz edilmez. -ılk cemaat Peygamberin kendi kavminden çıkar. -Davette bulunan elçi, kim adına, niçin davette bulunduğunu hatırlatmalıdır.
Tebliğ Ve Davet Görevine Talip Kimseler:
-Bilgi düzeyi yüksek olmalıdır. -Davasını özümseyip tebliğ ve davete hazır olmalıdır. -Avami bilgilerle tebliğ ve davet imkânsızdır. -Davetçi davetinin olumlu sonuç vermesini istiyorsa neyi, niçin yapacağını bilmeli ve
metodik bir yol izlemelidir. Planlı olmalıdır.
Nuh (as) ‘ın kavmine Peygamber Olarak Gönderildiğini anlatan 3 ayetin meali:
Andolsun, biz Nuh’u kavmine peygamber olarak gönderdik. Onlara şöyle dedi: “ Ben sizin
için apaçık bir uyarıcıyım.” (HUD 11/25)
Andolsun biz, Nuh’u kendi kavmine Peygamber olarak gönderdik de “ Ey kavmim! Allah’a
kulluk edin. Sizin ondan başka ilahınız yoktur. Allah’a karşı gelmekten hala sakınmaz
mısınız?” dedi. (MÜ’MıNUN 23/23)Andolsun ki biz Nuh’u kendi kavmine gönderdik de o bin yıldan 50 yıl eksik bir süre
onların arasında kaldı. Sonunda onlar zulümlerini sürdürürken tufan kendilerini
yakalayıverdi.(ANKEBUT 29/14)
B-GELışME: Davetin Ortaya Konması Ve Davet Edilecek şeyin Topluma Belli Metotla
Ulaşması
2-24.ayetler
6: Fakat benim davetim onları daha da uzaklaştırdı.
13:Size ne oluyor ki Allah’a gereken saygıyı göstermiyorsunuz.
15:Allah’ın yedi göğü birbiriyle nasıl uyumlu yarattığını görmüyor musunuz?
Bu bölüm daveti ve davet metotlarını ele aldığı için gelişme bölümüdür.
Gelişme Bölümünde; ınsanın neye nasıl davet edilmesi gerekir?
-Nuh (as) ‘ın hitap üslûbuyla kendini tanıtması. -Toplumun kazanacağı kazançlara değinmesinden, -Davet sırasında kullandığı metotlar ve yararlandığı kaynaklardan bahseder. -Putları; Vedd, Süva , Yeğus, Ye’uk, Nesr ‘dır. -4 kısımda incelenir.
1.Davetin Ortaya Konuluşu: 2. ve 4. ayetler arası bu kısmı özetler. -Nuh (as)’ın Ey Kavmim! Diye söze başlaması kavmine olan düşkünlüğünü gösterir. -Apaçık uyarıcı olduğunu vurgulaması güvenilirliğinin tartışmasız doğru olmasındandır. -Davetçiler açısından ilk önemli ders; Muhataplarına karşı müşfik ve nezaketli olması. -Davetçiler açısından ikinci önemli ders: Yaptığı işin doğru anlaşılması için yalın dil
kullanması ve net bir şekilde anlatması.
Davetçi: Toplum tarafından bilinen, tanınan kişiliğe sahip olmalı,açık ve net görev ve
karakterini belirtmelidir. Nuh (as) Kimdir?
1)Allah’ın seçtiği (Al’i- ımran 3/33)
2)Diğer Peygamberlerden önce hidayete eren (En’am 6 /84)
3)Muhsin (Saffât 30/ 80)
4)Mü’min (Saffât 30/80)
5)Salih (Tahrim 67/10)
6)Çok şükreden (ısrâ 17/3) kuldur.
Nuh (AS ) Kime Peygamber Olarak Gönderilmiştir?
1)Fâsık- Allah’a isyanı adet haline getirmiş. (Hadid 57/ 26)
2)Kör (A’raf 7/ 64)
3)Cahil, düşünmeyen (Hûd 11/29-30)
4)Zalim (Hûd 11/44)
5)Hem çok zalim, hem çok azgın (Necm 54/ 52)
6)Çok fena kavme ( Enbiya 21/ 77) Peygamber olarak gönderilmiştir.
Nuh (as) toplumu şu esaslara çağırdı:
-Allah’a kulluk
-Allah’a karşı gelmekten sakınmaya, -Kendisine itaate çağırdı.-ılk ve önemli husus: ıbadet niçin ilk sırada zikredilmiş, tevhide vurgu yapılmamıştır.
ıbadet kavramı tevhide çağrıyı kapsar. -Peygamberin görevi Allah’ın mesajını insana iletip kul olmasını sağlamaktır. -Davetçi, bilinen, şaibesiz, davet esasının sade olması önemlidir. -ınsan ömrünü uzatmanın yolunu aramışlar. Ölüm olayına girmişler. -Nuh (as) insanlarda ahret bilincinin oluşmasını sağlamaya çalışmıştır.
2-Davetin Belli Metotla Yürütülmesi: (5. ve 9. ayetler arası)
-Peygamber de olsa hiç kimse davetin herkes tarafından kabul edileceğinin hevesine
kapılmamalıdır. Davetçiye düşen; duyurmak, deliller sunmak, insanın aklını harekete
geçirmektir.
Davette 3 önemli unsur: Devamlılık, belli metot, kararlılıktır.
(Nuh Suresi 10- 12) Allah’ın bağışlayıcı olduğu, bağışlanma talebinde bulunanlara
yağmurlar, mallar, evlatlar, bahçeler vs. dünya nimetleri verilecektir.
3.Davette Konu Edinilen Hususlar ve Muhatabı ıkna için Sunulan Deliller: (Nuh Suresi 13.
20. ayetler arası)
“Size ne oluyor ki Allah’a gereken saygıyı göstermiyorsunuz.”
-Allah’ın saygıya layık oluşu, yedi göğü bizim için yarattığı -ınsanlar inanç konusunda hisleriyle değil; akıllarıyla hareket etmelidir.
4. Yok Oluşu Önleyemeyen Davet: (21-24.ayetler arası)
-Yok oluşu tercih edip Peygambere karşı geldiler. -Nuh (AS) tevhit merkezli inanç, ahlak ve itaat ilkelerini kabul ettirmeye çalışmıştır. -Mal ve evlat düşkünü olması onların en büyük zaafı olmuş, doğru-yanlışı ayırt edemez
olmuşlardır.
C-Sonuç ve Dua Bölümü
(25. ve 27. ayetler arası)
O toplum çok ağır cezaya çarptırılmıştır. Bu dünyada tatmak istedikleri mal ve
evlatlarından mahrum kaldılar, canlarından oldular.
Davette; Objektif, tarafsız, dürüst, kararlı olunmalıdır.
Nuh (as) hangi konularda bedduada bulunmuştur?
1)Sapkınlıklarının ve hüsranların arttırılması
2)Yeryüzünde onların soyundan bir fert bırakılmaması
28: “ Rabbim! Beni, ana-babamı, inanmış olarak evime girenleri, mümin erkekleri ve
mümin kadınları bağışla, zalimleri ise daima helâk et.”
Nuh (as) ‘ın Hayır Duası: kendisi, ana- babası ve inananlar için yapmıştır. inanmayanlar
için bedduası vardır.
Aof İlahiyat Tefsir Dersi 3. Ünite Mülk Suresi Notları
3.Ünite Mülk Suresi
-Mekke’de inmiştir. 30 ayettir.-Mushaftaki sıraya göre 67,iniş sırasına göre 77. suredir. -Adını ayette geçen “ el- Mülk “egemenlik, hükümranlık kelimesinden alır. -Fasıla harfleri Nün, Mim ve Ra ‘dır.
Mülk Suresinin Diğer ısimleri: Vâkiye- Koruyucu; Münciye- Kurtarıcı
Mânia- Engelleyen, Mennâa –Çokça Engelleyen, Mücâdile –Tartışıp savunan.
Mülk Suresinin Ana Konusu: Allah’ın varlığı, bilgisi, kudreti ve insanların Rablerine
vereceği hesap şuurunu konu edinir.
Mülk Suresinin Nüzul Sebebiyle ılgili: 13. ve 28. ayetler hakkındaki bilgiler şunlardır:
13. ayet: ıbn Abbas’tan aktarılmıştır. Bu ayet müşrikler hakkında inmiştir. Onlar Allah
Resulü hakkında ileri geri konuşuyorlardı. Cebrail onların neler konuştuğunu O’na haber
verdi.
28.ayet: Mekkeli Müşriklerin Allah’ın Peygamberinin ve Müslümanlarının yok ölmeleri için
beddua etmesi üzerine nazil oldu.
Mülk Suresinde Geçen Başlıca Kavramlar:
1)Tebâreke: Kur’an ‘da 9 yerde geçer. Fiilin öznesi Allah’tır. Fiilin kök anlamı; devenin
çöküp yerleşmesi, kuşun suyun üstüne konmasıdır. Kelime sonradan yüce olmak,
münezzeh olmak, hayır dilemek manasında kullanılmıştır.
2)Allah’ın Eli: Kelamcılar arasında tartışılan mesele; Allah’ın cisim olup olmadığıdır ki;
burada “Allah’ın Eli “kavramını Müşebbihe ve Mücessime kelam mezhepleri olduğu gibi
yorumlarken Ehl-i Sünnet Mezhebi bunu Allah’ın Gücü olarak almıştır. Egemenlik yalnızca
Allah’a aittir.
3)Hazene: Cehennemliklerin cezalandırılması, cennetliklerin ödüllendirilmesiyle görevli
meleğin adıdır. Zümer Suresi 39/71. ayette cehennem, 73. ayette cennet görevlileri için
kullanılmıştır.
4)Se’îr: Kur’an’ı Kerim’i anlamaya yardımcı ilimlerden biri de Vücûh ve Nezâir ilmidir.
Vücûh: Bir kelimenin farklı ayetlerde birden fazla anlama denk gelmesidir.
Nezâir: Farklı kelimenin aynı manaya denk gelmesidir.
Cehennemin Diğer ısimleri:
Cehennem (Bakara 2/206)
Cahîm (Bakara 2/199)
Hâviye (Kâria 10/19)
Nâr (Bakara 2/39)
Hutame (Hümeze 104/4)
Lezâ (Meâric 70/ 15)
Sakar (Kamer 54/48)
Saîr (Enbiya 21/4) -Hâviye ve Lezâ Kur’an da sadece 1 kez geçmiştir.
Bismillahirrahmanirrahim
1-3.ayetler: Egemenlik elinde olan ne yücedir! O,her şeye gücü yetendir.2:O
davranış bakımından hanginizin daha güzel olduğunu bildirmek için sizi
imtihana çekip ölümü ve hayatı yaratandır. O, çok güçlü, çok bağışlayandır. O,
yedi göğü birbiriyle uyumlu olarak yaratandır. Rahman’ın yarattığında hiçbirdüzensizlik göremezsin. Haydi, çevir gözünü! Bir çatlak, bir kusur görebilir
misin?
Bu 3 ayette Rahman’ın 4 özelliğinden bahseder.
1) Egemenliğin Elinde Olması: Zümer Suresi 6.ayet ve Hacc Suresi 22/56. ayet “ışte o
gün egemenlik Allah’a aittir.” Denilerek kıyamet günü yalnızca Allah’ın sözünün
geçeceği anlatılıyor.
2)Her şeye Gücü Yetmesi: Kur’an’da Allah’ın güç ve kuvvetini ifade etmek için en çok
kullanılan sıfatlardan biri Kâdir ‘dır. Bu sıfatlar Allah’ın yaratması, diriltmesi
cezalandırması konularında anlatılır.
3)Hayatı ve Ölümü Yaratması: Yaratılanlar arasında sadece bu surede yarattığından bir
kez söz edilen iki varlık; ölüm ve hayattır. Bu ayette önce ölüm söylenmiş dikkat
çekilmiş, hayatı ona göre yaşamaya teşvik etmektir. Kısaca yaratılışın hangi amaç için
olduğundan söz edilmiştir.
“Ben, cinleri ve insanları yalnızca bana ibadet etsinler diye yarattım.”
4)Yedi Kat Göğü Birbiriyle Uyumlu Yaratması: Bu ayet Kuran’ın bütününde sadece 2
yerde geçer.
1)Mülk Suresi (67/ 3)
2)Nuh Suresi ( 71/15)
Tıbâk: Tabak veya tabaka isminin çoğuludur. Allah tabaka tabaka yedi gök yaratmıştır.
Tâbaka fiilinin mastarıdır. Allah yedi göğü tabaka tabaka olarak yarattı.
3. ayetin sonu ile 4. ayette: Anlatılmaya çalışılan konu; göklerdeki düzenin ne kadar
sağlam ve yerli yerince olduğudur. Ayette 2 kez anlamında “Kerrateyn “ birçok kez
bakmak manasındadır. Kesretten kinaye vardır. Ne kadar bakılırsa bakılsın eksiğin
bulunamayacağı anlatılmaktadır.
6-11. ayetler:
Rablerini inkâr edenler için cehennem azabı vardır. Orası; ne kötü dönüş yeridir!
ıçine atıldıkları zaman, o kaynarken onun gürleyişini duyarlar. O hemen öfkeden
patlayacak bir hale gelir. ıçine bir grup atıldığı zaman, her defasında onun
bekçileri onlara, “Size bir korkutucu /uyarı gelmedi mi?” diye sorarlar. “Evet,
doğrusu bize, bir korkutucu/uyarıcı geldi. Fakat biz ona inanmadık, onu
yalanladık ve “Allah hiçbir şey indirmedi, siz büyük bir yanlışlık ve aldanmışlık
içindesiniz” dedik, derler. Eğer biz söz dinleyen ve akılını güzel kullanan
kimseler olsaydık kimseler olsaydık, (bu) çılgın ateşin içinde olmazdık” derler.
ışte günahlarını itiraf ettiler. O halde kahrolsun o çılgın ateşin içindekiler! -Gök ve yeri yaratanı reddedenlerden söz eder. -Kâfirler günahlarını itiraf etmişlerdir. -Cehennem azabının korkunçluğundan söz eder.
7.ayette cehennem ve cehennemlikler anlatılır. ınsanlar duyu organlarını
yitirmeyecekler oradaki tüm acıyı hissedeceklerdir.8.ayette cehennemin isyankârları gördüğündeki halini tasvir eder.
“O gün cehenneme ‘Doldun mu?’ deriz. O, ‘Daha var mı?’ der. (Kâf Suresi 50/30)
-ınsanlar grup grup sorgulanacak, suçları ikrar ettirilecek verilecek cezanın haksız
olmadığı kabul ettirilecektir. -Yasin Suresi (36/65) kendi azalarının kendi lehine şahitlik etmesiyle olacaktır.
Kur’an’da Peygamberler için sık kullanılan kavramlardan biri nezîr. Bazen
Münzir şeklide kullanılır. -Biz bir elçi göndermedikçe, hiç kimseyi asla cezalandırmayız. (ısrâ 17/15)
9.ayette kâfirlerin itiraf kısmıdır.
10.ayette Allah’a karşı çıkanların pişmanlıkları anlatılır.
11.ayette kâfirler günahlarını kabul ettiler, cezasını da kabul ettiler.
12.ayette Müslümanların en önemli özelliğinden söz eder. Gayba iman etmesidir. -Bakara suresi (2/3) ilk zikredilen özellik Gayba ımandır. -Allah (CC) Kulları ıçin 2 şey hazırlamıştır: Bağışlanma ve Büyük Ödül. -Bu ayette Müminlerin ebedi olarak Adn Cennetlerinde kalacağı haber verilir.
Büyük Ödül; Allah’ın bu kullardan razı olmasıdır.
13.-14. ayetler. 13.ayetten itibaren hitap Mekkeli Müşriklerdir. Bu ayette Allah (CC) isim
ve sıfatlarından söz edilir.
Allah( CC) ilimle ilgili 3 sıfatı; Âlim, Lâtif ve Hâbir’dır
Lâtifin 2 anlamı vardır: En gizli işleri kolaylıkla bilen, ihtiyacı gidermek için ihsan ve
ikramda bulunmak.
15.ayette yeryüzünün yaşanabilir yer olduğunu vurgulamıştır. -Gökteki ve Yerdeki Her şeyin insanlığın hizmetinde olması(teshîr),
Zikr-i Has, ırâde-i Âm ( özel şeyi söyleyip genelini kastetmek) hâkimdir.
16.ve 18 ayetlerde Allah’ı ve Peygamberini inkâr edenlerin azapları anlatılır. -16. ve 17. ayetler Müteşabih ayetlerdir.
Allah (CC)’ın ınsanı Cezalandırma Yöntemi; Yerin dibine batırarak helâk etmek ve
rüzgârdır. -Allah(CC) neyle nasıl cezalandıracağını bilemeyeceklerdir. -ınkâr edenler yalnızca Mekkeliler değildir.
19.ve 27. ayetler; Kur’an’ın genel üslûbu, insanı çevreye, evren, bitki, hayvan
vs. mahlûkata bakarak gözlemlemesidir. -Bu kadar ceza ve azap isminin geçtiği surede Rahman ismi geçer çünkü Allah (CC)
merhametlidir.
21.ayet: Yoksa O, rızkını keserse, size rızık verecek kimdir?
O’nun Rezzak sıfatına dikkat çekmiştir. Tüm rızıkların Allah’a aittir. -Müslüman’ın 2 özelliği verilmiştir; dümdüz yürümesi, doğru yolda yürümesi. -Peygamber sadece uyarıcıdır, kıyametin ne zaman kopacağını ancak Allah (CC) bilir.
28.ve 30. ayetler Mekkeli Müşriklerin Peygamberimizin ölmesi için ettiği
bedduasıdır.
Aof İlahiyat Tefsir Dersi 4. Ünite Haşr Suresi Notları-Medine Döneminin 4. yılında indi, 24 ayettir. -ısmini 2.ayette geçen Haşr kelimesinden alır.
Haşr: Kalkışma, ayaklanma, savaş için toplanma anlamına gelir. -ıbn Abbas bu sureye Beni Nadir Suresi de demiştir. -Surenin ilk ve son 3 ayeti tüm varlıkların Allah’ı tenzih ettiğini belirtir. -2.ve 10.ayetlerde anlaşmayı bozan Yahudi kabilesinin durumu anlatılır. -11.ve 17.ayetlerde Müslüman göründüğü halde entrikalar çeviren münafıkların durumu
anlatılır. -Surede ebedi hayat için hazırlıklı olması gerektiği anlatılır.
Haşr Suresinin Konusu: Medine’deki ıslam topluluğu ve Yahudi kabilesi Nadiroğulları
arasındaki çekişme ve Nadiroğulllarının Medine’den sürülmesini anlatır.
Peygamberimiz ve Nadiroğulları Arasında ımzalanan Sahife: Yahudiler, Müslümanlar ve
Müşrikler arasındaki çatışmada tarafsız kalacaktır. -Müslümanların Uhud Yenilgisinden sonra Yahudiler, Peygamberimizle yaptığı anlaşmayı
bozdular. ıslam Toplumunu ortadan kaldırmak için Mekkeli Kureyşlilerle ittifak
kurdular.Peygamberimiz 2 seçenek sundu.”Ya savaş, yahut şehri terk etmek.”Yahudiler
terki seçtiler.10 gün süre istediler ve bu süre içinde Abdullah b. Ubeyy ile anlaşma
yaptılar.Abdullah b Ubeyy şehirde kalmaları halinde kendilerine 2 bin savaşçı vereceğinin
vaadinde bulundu.
Nadiroğulları Hangi şartla Medine’yi Terk Etme Kararı Aldı?
Nadiroğulları bu tavsiyeye uyarak Peygamber’e (SAV) karşı silahlandılar.Müslümanlar fiili
bir savaş olmadan 21 gün kuşatma altında tuttular.Abdullah b. Ubeyy’in adamlarından
istenen yardım gelmeyince Nadiroğulları H:4 yılın Rabî’ul-evvel ayında teslim oldu. -Medine’yi terk etmeleri, bütün taşınabilir mallarını beraberinde götürmeleri;ama
silahlarını almamaları şartıyla barış teklifi kabul edildi.
FEY: Nadiroğullarının bıraktığı taşınmaz mallardır.
GANıMET: Barış yoluyla elde edilen savaş gelirleridir. -Nadiroğulları Medine’yi terk edince malları-ağaçları muhacirler arasında paylaştırıldı.
Malların Muhacirlere Verilme Nedeni:
-Ganimetlerin aranızdaki varlıklı kimselerin tekelinde olan bir servet ve güç kaynağına
dönüşmemesi için Allah dağıtımının böyle olması gerektiğine hükmetmiştir. -Surenin son 3 ayeti Allah (CC) kendi zatı hakkında konuştuğu bölümdür.Peygamberimiz
bu ayetleri her sabah okumamızı tavsiye etmiştir.
ıSTıÂZE OKUNMASI: Allah (CC) hakkında düşünürken Allah’a sığınma tavsiyesidir.
Amacı: ınsan aklının Allah’ın zatını anlamakta aciz olduğu için Allah (CC) isim ve sıfatıyla
bilmek, tanımak, anlamaktır.Dünya fani, Allah (CC) bakîdir.
Bismillahirrahmanirrahim
1: Göklerde ve yerde ne varsa hepsi Allah’ın şanını yüceltir.O, üstün kudret sahibidir; her
buyruğu ve her fiili mutlak isabetlidir!
Tespih Terimi vurgulanmıştır.şuurlu varlıkların Yüce Allah’ı her tür eksiklikten uzak
olduğunu söz-davranışlarında ortaya koyması,Allah’ın hükümranlığını itiraf etmesi
anlamına gelir. -ınsan çevresindeki varlıklara ibret nazarıyla bakacak olursa her zerresinin Alah’ı
zikrettiğini anlayacaktır.2: ınkar eden Ehl-i kitap mensuplarını savaş için ilk toplanmalarında yurtlarından çıkarıp
sürgün eden O’dur.Halbuki siz müminler, onların direniş göstermeden yurtlarını terk edip
gideceklerine pek ihtimal vermemiştiniz.Diğer taraftan onlarda muhkem kalelerinin
kendilerini Allah’a karşı koruyacağını sanmışlardı.Ama Allah onlara ceza silsilesini hiç
beklemedikleri bir anda vurup kalplerine müthiş bir korku saldı.Böylelikle onların
yurtlarını hem kendi elleriyle hem de müminlerin elleriyle mahvettiler. Bu olaylardan ibret
alın, ey aklıselim sahipleri! -Ehl-i kitaptan kavramı içine 3 Yahudi kabilesinden biri olan Nadiroğulları da girer. -ınkârcı denilme nedeni; önce Peygamber’in Allah’ın elçisi olduğunu kabul etmesi, sonra
anlaşmayı bozup inkâr etmesidir. -Anlaşmayı bozmasalardı, Medine’de Müslümanlarla dost olarak yaşar, iç işlerinde serbest
olurlardı. -Sağlam kale ve duvarlarına güvenen Nadiroğullarını Allah (CC) yüreklerinden
vurdu.Savaşmaya cesaret edemeden yurtlarını terk etmek zorunda kaldılar.
Nadiroğullarının Mahkûm edilen Davranışı: Ahdi bozma
-Anlaşmayı yaptığı Müslümanları arkadan vurmak. -Kale ve evlerinin sağlamlığına güvenme. -Münafıklara güvenip hazırlık yapmamasıdır.
3. ve 4. ayette Nadiroğullarının dünyada cezaya, ahrette azaba mahkum oluşunun
sebebini anlatır.Ehl-i kitap olmalarına rağmen, Allah’ a ve Elçisine karşı gelmeleri,
bunlarla bağlarını koparmaları olarak bilinmektedir.
Ka’b b. Eşref, Müslümanları ve Peygamberimiz (SAV) şiirlerinde ağır biçimde hicvetti.
5. ayette Allah (CC) ‘dan izinsiz ağaç bile kesilemeyeceği anlatılır. Hurma ağacının da
kesilme nedeni; Yahudileri cezalandırıp burunlarının sürtmesini sağlamaktır.
6:Allah’ın onlara ait mallardan elçisine fey olarak nasip ettiği şeylere gelince, siz bunları
elde etmek için ne at ne deve sevk etmek zorunda kaldınız. Bilesiniz ki Allah, elçilerini
dilediği kimseler karşısında savaşa meydan vermeden de galip getirir.Kuşkusuz Allah
dilediği her şeyi gerçekleştirme gücüne sahiptir!
Terim olarak Fey; Gayrimüslimlerden alınan haraç, cizye, ticari mal vergisi gelirleridir.
Ganimet ve Hükmü: Savaş yoluyla düşman ordusundan ele geçirilen silah, hayvan, altın,
teçhizat vs. mallardır.Hükmü Enfal Suresi (8/1-41) ayette açıklanmıştır. -Bir ülke savaşılmadan fethedilmiş bile olsa, o ülkenin malları Feydir.
Fey; ayette gölge anlamına gelir. Dünya malının geçici, Allah (CC) ‘a ulaşmada vasıta
olduğunu gösterir.
7: Allah’ın (savaş yoluyla) fethedilen memleketlerdeki hakların mallarından elçisine nasip
ettiği ganimetler ise Allah’a , Peygamber’e, onun akrabalarına, yetimlere,yoksullara ve bir
de yurdundan, yuvasından ayrı düşmüş gariplere aittir.Ganimetlerin aranızdaki varlıklı
kimselerin tekelinde olan bir servet ve güç kaynağına dönüşmemesi için Allah dağıtımının
böyle olmasına hükmetmiştir.şu halde Peygamber size ganimetten ne kadar pay verirse
onu kabul edin;size vermediği şeyi de istemekten kaçının.Allah’ın emirlerine karşı
gelmekten her daim sakının.Unutmayın ki Allah’ın cezalandırması çok çetindir!
Ganimettaksimiyle ilgili ayetlerdir.Fiili savaş sonrasında edinilen ganimetlerin 5’te biri
Bedir Gazvesinden sonra inen Enfal Suresi 41. ayete göre:
1)Allah’a
2)Peygamber’e
3)Peygamber’in akrabalarına
4)Yetimlere
5)Yoksula6)Yurdundan ayrılmış garipleredir.
5’te 4’ü savaşa katılan mücahitler arasında eşit paylaştırılmıştır.
Fey Mallarıyla ılgili 2Durum Vardır:
1) 6.ayetteki Gayrimenkullerdir.Tamamı Allah Resulünün tasarrufundadır.
2) 7.ayetteki Menkullerdir. Tamamı ayette sayılan 6 sınıfa paylaştırılır. -Hz. Ömer’e göre 6. ayet savaş olmaksızın, 7. ayet savaş sonucu ele geçirilen mallar
hakkında hüküm düzenlemiştir. 2 ayrı hüküm vardır. -Hz.Ömer’e göre: “Ganimetlerin aranızdaki varlıklı kimselerin tekelinde olan bir servet ve
güç kaynağına dönüşmemesi için Allah dağıtımının böyle olması gerektiğine hükmetti.”
1) Maddi değerlerin belli kişilerin elinde kalmaması.
2) Sosyal adaletin sağlanması.
3) Refahın geniş kitlelere yayılması şeklinde algılamıştır. -Hz.Ömer, Irak arazisinin taksim edilmesi görüşüne katılmamıştır.Bu ayeti örnek gösterip
taksim edilirse sorun olacağına işaret etmiştir. -Kur’an çapulu kamu malı yeme olarak görmüş, çapula kalkışanları hem ganimetten
mahrum etmiş hem de kıyamet günü cezasını çekeceğini hatırlatmıştır.
Tekelleşmeye Gidilmeme: Hz..Peygamber Hayber’in fethinden sonra bu arazilerin bir
kısmının sahiplerinin yarıcı usulüyle işlemesine izin verdi.
2) Mekke savaşla fethedildiği halde ganimet olarak mücahitlere dağıtılmadı.
3) Hz. Ömer ayeti gerekçesine bakarak yorumladığından fethedilen Irak’taki Sevâd
arazisini eski sahiplerine zimmetleştirdi. -Toprağın işlenmesini sağlayıp gelirinden pay aldı, toprak ağalarının oluşumunu engelledi. -Sebebin hususiliği hükmün genel oluşuna engel değildir. 8: Mallar öncelikle sırf imanları uğruna ana yurtlarını terk etmek, mallarını mülklerini
geride bırakarak göç etmek zorunda bırakılan fakir muhacirlerin hakkıdır. Onlar Allah’ın
lütfunu ve rızasını kazanmaya çalışan, Allah’a ve Elçisine yardım eden kimselerdir.Allah’a
verdikleri iman ve itaat sözüne sadakat gösterenler işet onlardır!
Muhacirin tanımı yapılmıştır.8. ve 10. ayetler arası ideal Mü’min tipini yansıtır.
MUHACıR: Allah rızasını elde etmek için, yurdunu, yuvasını terk edip başka yere göç
etmek zorunda olan kimselerdir. -Allah’a ve Elçisine yardım edenler,ıslam ve Kur’an’ın mesajının yayılması için üstün
gayret gösterirler.
9. ayette ensar ve ensarın özellikleri anlatılmıştır.Bu ayette Ensara ”yardım edenler”
manası verilmiştir.
Ensarın Özellikleri= ımanı içselleştirmişlerdir.
2)ıslam’ı daha iyi yaşamak için Müslümanları çok severler.
3) Muhacirlere verilen ganimetleri kıskanmazlar.
4)Kendi ihtiyacı olduğu halde muhacir kardeşini kendine tercih eder.( ÎSÂR)
ÎSÂR: Kendi ihtiyacı olduğu halde başkasını kendine tercih etmek.
BUHL: Kendi elindekini başkasından kıskanmak.
şUHH: Başkasının elindekine göz dikmek, fakire vermeyi sevmemektir.
10.ayette sonraki Müslümanların nasıl davranması gerektiği anlatılır. ıdeal Mü’min tipinde
bahseder.
ıdeal Mü’min Tipiyle ılgili Uyarılar Verilir.
1) Tüm hayırlı eylemlerde Allah’a olan inancını öne çıkarmak.
2) Allah’ın hoşnutluğunu kazanmayı amaç edinmek.
3) Allah’a ve Resulüne yardım.
4) Dürüst olmak,
5) Darda olan Mü’min kardeşine kucak açmak.6) Beşeri zaaflara karşı daima Allah’a sığınmak.
7) Kendisi için istediği şeyi Mü’min kardeşi için de istemek.
11-12-13-14.ayetler; 11- 14. ayetler Nadiroğullarına karşı harekete geçmeden önce
inmiştir.
13.ayette kişilik problemi yaşayan münafıkların durumu anlatılır.
14.ayette Onların Müslümanlarla savaşamayacakları, onların birlik- beraberlik
duygusundan yoksun oluşunu anlatır.
15-16-17-18.ayetlerde; Nadiroğullarının durumu Kaynukaoğullarına benzetilir,nasıl
benzettiği anlatılır.
19.ayet; Fâsık; (Allah’ı unutan, Allah’ın da onları kendine unutturduğu kimselerdir.)tan
bahsedilir.
22-23-24. ayetlerde;
Melik: Mutlak hükümranlık sahibi, mülkün sahibidir.
Kudüs: Her türlü kusur ve noksanlıktan uzaktır.
Selam; ıslam huzur, kurtuluş ve esenliğin kaynağıdır.
Mü’min: ıman, güven ve emniyet verendir.
Müheymin:Her şeyi gözetip koruyan , iyiyi-kötüyü belirleyen otorite sahibidir.
Aziz: Kudret, izzet, şeref sahibidir.
Cabbâr: Dağınıklıkları toplayan , yaraları sarıp sarmalayan kudret sahibidir.
Mütekebbir: Yüceliğiyle övgüye layık olan, sınırsız olandır.
Musavvir:Her varlığa en uygun şeklini veren .
Hâlık: her şeyin yaratıcısıdır.
Bâri:Yoktan var edendir.
(Hazırlamış oldum bu özetleri, ders kitabını okuduktan sonra
tekrar amaçlı kullanmanızı tavsiye ederim. )
Papatya Nickli Arkadaşımıza Notlar İçin Teşekkür Ediyoruz.
PDF OLARAK İNDİRMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNKE TIKLAYIN.
- Kayıt Tarihi:
- 28.07.2015
- Cinsiyet :
- Okulu :
- Bölümü :
- Kayıt Tarihi:
- 28.07.2015
- Cinsiyet :
- Okulu :
- Bölümü :
| Konu ile Alakalı Benzer Konular | |||||
| Konular | Yazar | Yorumlar | Okunma | Son Yorum | |
| Tefsir (1-6.Üniteler) Ders Notu | Editör | 0 | 6,753 |
02.11.2017, Saat:00:12 Son Yorum: Editör |
|
| [Vize] Arapça 3 (1-6. Üniteler) Eş ve Zıt Anlamlı Kelimeler | Editör | 0 | 3,354 |
03.10.2017, Saat:23:39 Son Yorum: Editör |
|
| İNDİR İslam Hukukuna Giriş (1-4. Üniteler) Ders Notu | Editör | 8 | 25,149 |
30.10.2015, Saat:19:09 Son Yorum: hafız |
|
| İlahiyat Güz - Bahar Dönemi Sorumlu Üniteler | Editör | 28 | 22,138 |
02.10.2015, Saat:11:39 Son Yorum: hfzdrduncu |
|
| [YAZI] Tesfir Tarih ve Usulü (SORU-CEVAP) | Editör | 0 | 5,289 |
28.03.2015, Saat:19:34 Son Yorum: Editör |
|
Konuyu Okuyanlar:
1 Ziyaretçi