Ödev Konusu: Platon’un Bilgi Anlayışında Doksa ve Episteme Kavramlarının Yerini Açıklayınız.
Vize: 200 kelimelik özet
Platon’un bilgi anlayışı varlık anlayışından ayrılamaz çünkü o sistematik bir düşünürdür ve sistematik bir düşünürün bütün görüşleri birbiriyle bağlantılıdır. Platon varlığı düşünülür olan ve duyulur olan olmak üzere ikiye ayırır. Bunlardan ilki idealara karşılık gelirken ikincisi dışımızdaki duyulur dünyaya karşılık gelir. Platon varlığı ikiye ayırdığı gibi varlığa ilişkin bilgimizi de ikiye ayırır ve düşünülür olanın bilgisini episteme, yani kesin bilgi olarak görürken duyulur olanın bilgisine doksa, yani sanı der. Çünkü düşünülür olan değişmez bir yapıdadır ve bu yüzden ondan kesin bir bilgi elde edilebilir ama duyulur olan sürekli değişip durduğu için ondan kesin bilgi elde edemeyiz. Bu duruma rağmen, Platon’un doksayı tamamen hiçe saydığı düşünülmemelidir. Çünkü Platon’a göre bilgi, insanın dünyaya gelmeden önce edindiği ideaların bilgisini anımsamasıdır ve insan değişmez olanın bilgisi olan epistemeye, etrafında gördüğü tek tek duyulur olan şeylerin bilgisinden yola çıkarak erişebilir. Bu da epistemeye giden yolun biraz da doksadan geçtiğini düşündürmektedir. Platon Theaitetos isimli eserindeyse bilgiyi doğru sanı ile yakın ilişki içinde ele alır. Bu diyalogda bilginin kesin tanımına varılamasa da verilen en ileri tanım, bilginin gerekçelendirilmiş doğru sanı olduğu yolundadır. Yani eserde bilgi doğru sanı artı logos yani gerekçe olarak tanımlanır. Bu da Platon’un kesin bilgiyi sanıdan bütünüyle bağımsız bir şey olarak görmediğini düşündürür.
Kaynakça
Arslan, A (2008) İlkçağ Felsefesi Tarihi, 2. Cilt. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Kenny, A. (2017) Batı Felsefesinin Yeni Tarihi, 2. Cilt: Antik Felsefe. çev. Serdar Uslu. İstanbul: Küre Yayınları.
Platon. (1999) Devlet. çev. Sabahaddin Eyüboğlu, M. Ali Cimcoz. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
Platon. (1986) Theaitetos, Diyaloglar 2. Cilt içinde. çev. Macit Gökberk, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Platon. (2000) Symposium. çev. Cenap Karakaya. İstanbul: Sosyal Yayınlar.
Platon. (1982) Menon, Diyaloglar 1. Cilt içinde. çev. Adnan Cemgil. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Gökberk, M. (1994) Felsefe Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
