AÖF - Açıköğretim - Ders Notları - Çıkmış Sorular
ANADOLU ÜNİVERSİTESİ 4 YILLIK BÖLÜMLER DERS NOTLARI
Sosyoloji Bölümü
Türkiyede Sosyoloji Notları
- Kayıt Tarihi:
- 31.07.2014
- Cinsiyet :
- Bay
- Okulu :
- Anadolu Aöf
- Bölümü :
- Kamu Yönetimi
- Konum:
- Ankara
Türkiyede Sosyoloji Notları
*Türklerin batılı toplumlarla asıl ilişkileri Haçlı Seferleri ile olmuştur.
*Türklerin birebir ilişkide bulundukları ilk batılı kavimler Venedik-Ceneviz.
*Batıda başlayan bilimsel hareketin öncüsü Francis Bacon.
*Kara Mehmet paşanın viyana seferine katılan ve Avrupa’yla ilişkiler konulu bir eser yazan Evliya Çelebi.
*Sefaratname 28 Çelebi Mehmet’in eseridir.
*Sait Mehmet Efendi ve İ. Müteferrikanın birlikte yazdığı, matbaanın kurulma gerekçesi konulu eser Vesilet-ül Tıbaa.
*Kurulan ilk matbaada basılan ilk eser Mehmet. Bin Mustafa – Sıhh-ı Cevheri.
*Yeni Çeri Ocağı II. Mahmut Döneminde kaldırılmıştır. Yerine Asakir-i Mansure-i Muhammediye kurulmuştur.
*Sefirlikler kurulan batılı ülkelerin başkentlerine III. Selim Döneminde elçiler gönderilmiştir.
*Çiçek aşısı uygulaması II. Mahmut’un emri ile başlamıştır. Aynı dönemde cerrahaneler kurulmuş, karantina yöntemine geçilmiştir. Yine aynı dönemde Üç Meclis sistemi kurulmuştur.
*İbrahim Şinasinin kaleme aldığı ilk batılı eser Tercüme-i Manzume. İbrahim Agahla birlikte Tercüman-i Ahvali çıkarmıştır. Tasvir-i Efkarı çıkarmıştır. T harfine kadar bir lügat çıkarmıştır.
*Şinasi'ye göre batı medeniyetinin temelinde bulunan kriterler Akıl – Adalet.
*Şinasiye göre adaletin temelinde akıl yatar. Hoca Tahsin Efendiyle birlikte Rasyonalizme yakın fikirleri vardır. Halkı memleket yönetimine ortak etmek hükümetin sorumluluğunu azaltır düşüncesini benimsemiştir.
*Hoca Tahsin Efendinin eserleri : Esas-ı ilmi Heyet, Mürebb-i Eftal, Esrarı Abu Hava, Heyet-i Alem, Tarihi Tekvin Yahut hilkat, Psikoloji Yahud İlmi Ahvali Ruh, Güliver Nam-ı Müellifin Seyahatnamesi.
*Hoca Tahsin Efendiye göre insan bilgisi Vicdanla başlar.
*Genel kavramların her birine ayrı ayrı Tür denir. Türleri İçeren genel kavramlara Cins denir.
*H. Tahsin Efendiye göre insanı hayvanlardan ayıran güce Tasvir denir.
*5 duyuyla algılanamayanları algılamaya Vehmetme denir.
*Maddenin parçalarını idrak etmeye duyumlama denir.
*Maddelerin ve kısımların, parçaların gayrılarını idrak etmeye Düşünme denir.
*Hoca Tahsin e göre idrak şu sırayı izler : Duyum – Tahayyül – Düşünme.
*Beşir Fuad’ın eserleri : Binbaşıyı Davet – Beşer – Mektubat – İntikad ve Voltaire. Pozitivizmi savunur.
*Emile Zolanın edebiyata uyarladığı Claude Bernard’ın kitabının adı Tıpta Tecrübe Usulüne Giriş.
*Beşir Fuat'ın takipçileri : baha Tevfik – Ahmet Nebil – Subhi Edhem – Celal Nuri İleri.
*Ahmet Cevdet Paşanın tarih anlayışı İbni Haldun ve İbni Haldunun Mukaddime adlı eserine dayanır.
*Mecelle (Kanun Kitabıdır) isimli, hukuk f. ve mülkiyede ders kitabı olarak okutulan eserin sahibi Ahmet Cevdet Paşa.
*Ali Suaviye göre İslam ülkelerinin medeniyet sanat ve ticarette geri kalmasının sebebi Tekelcilik ve Dervişlik.
*Namık Kemal’ın eserleri : Zavallı Çocuk – Vatan Yahut Silistre – Gülnihal – Cezmi.
*Kamu Sanısı : yönetici ve memur olmayan bireylerin birbirlerine ve genele karşı sahip olduğa yapma gücünün manevi ifadesidir.
*Ali Suavi dengeci ve Meşrutiyetçi düşünürlerdendir. Ona göre sınırsız yetki Allah'tadır.
*Beşir Fuat' a göre varlıklarda dikkati çeken madde – kuvvet.
*Osmanlı devleti yenileşme adına ilk adımları Kitap basımcılığı ve askerlik alanlarında atmıştır.
*Osmanlının içinde bulunduğu durum ve geleceği hakkında önemli tespitlerde bulunup IV Murat’a sunan Koçi Beydir.
*Tanzimat fermanı ile din müessesinde değişiklik yapılmamıştır.
*I. Meşrutiyet dönemi Kanun-i Esasi nin kabulu ile başlamıştır.
*II. Meşrutiyete öncülük eden grup Jöntükler.
*Osmanlı tarihi açısından batılı anlamda ilk anayasa Kanun-i Esasi.
*Meşrutiyet dönemi Yayınları : Meşveret – Mizan – Osmanlı Gazetesi – Şurayı Ümmet.
*Meşrutiyetin en güçlü düşüncesi, Osmanlı halkları arasında birlik oluşturma fikri İttihad-i Osmani.
*Yeni bir vatandaş tanımı arayışı da denilen müslim-gayrimüslim bütün Osmanlı tebaası fikri İttihad-ı Anasır.
*Müslüman Türk unsuruna dayalı siyasi birlik anlayışı İttiahd-ı Etrak.
*Devlette ve Toplumda batıya benzer bir yenleşme yaratma girişimi Garpçılık.
*II. Meşruiyet döneminde İslamcılığın merkezi olan dergi Sebillürreşad.
*Sebillürreşad dergisi yazarları : Eşref Edip – Mehmet akif – Aksekili Hamdi – İzmirli İsmail Hakkı.
*Tasfir-i Efkar ismiyle çıkardığı gazetesinde Türkçeyi kullanan ilk edebi Türkçü Şinasi.
*İlmi tetkikleriyle Türkçülük fikrini ciddi bir çığır haline getiren yazar Ahmet Cevdet Paşa.
*Türkçülük II. Meşrutiyet döneminde siyasi şekil almıştır.
*Turan İdealini Türkçülüğe temel alan düşünce adamı Hüseyinzade Ali.
*Hüseyinzade Alinin Turancılık düşüncesini yayınladığı dergiler Hayat – Füyenat.
*Ziya Gökalp Türkçülük fikrini Türk Yurdu isimli dergide yayınlamıştır.
*Yusuf Akçuranın II. Meşrutiyet dönemini özetleyen geniş makalesinin adı Üç Tarz-ı Siyaset.
*Hilmi ziya ülken ve arkadaşlarının öncülüğünü yaptığı fikir akımı Memleketçilik.
*Sosyoloji 19yy'da bağımsız bir bilim haline gelmiştir. Kurucusu Comte’dur. Sosyolojiyi Türkiye'ye getirmek için çaba sar eden düşünürler Ziya Gökalp ve Prens Sabahattin.
*Prens sabahattin’in devlet meseleleriyle ilgili kitabı Türkiye Nasıl Kurtarılabilir.
*Ziya Gökalpin önderliğini yaptığı grup İttihatçılar.
*Prens Sabahattin Hürriyet ve İtilafçıların önderliğini yapmıştır.
*Prens Sabahattin ve ziya Gökalp Avrupada Fransa’dan etkilenmiştir.
*Fransada sosyolojiyi öğrenen prens Sabahattin, türkiyede Frederic Le Play ekolünün temsilcisi olmuştur.
*Fransa'da sosyolojiyi öğrenen Ziya Gökalp, 'Emile Durkheim in temsilcisi konumundadır.
*P.Sabahattinin düşüncesi Teşebbüs-i Şahsi ve Ademi Merkeziyetçi şeklinde adlandırılır.
*P.Sabahattine göre toplumlar ilm-i içtima açısından 2 kategoride sınıflanmaldır. Toplumcular – Bireyciler.
*P.Sebahattin, bireyci ve özgürlükçü bir bakış açısına sahip olduğu için Ekol Olamamıştır.
*Ziya Gökalp’e göre millet kavramı Aynı terbiyeyi alma ya göre tanımlanabilir.
*Ziya Gökalp’in ümmetin vatanı olarak sözünü ettiği İslam Vatanıdır.
*Osmanlıda matbaanın geç kurulmasının nedeni Hattatlığı Korumaktı.
*Kurumsallaşmış yada kurumsallaşma yolunda adımlar atan sosyal yapılanmaya Kolektif Kişilik denir.
*Toplum içinde işgal ettikleri pozisyonlarda o pozisyonla bağlantılı rolleri oynayan kimselere Sosyal Kişi denir.
*Mezzo ve Makro ölçekli ağlarda sunum ile sunucu arasında bağ zayıflar, kopmaya yüz tutar. Bunun sosyal hayattaki karşılığı Sosyal Hayat Karmaşıklaşmaya Başlar.
*Önceden belirlenmiş, toplum tarafından onaylanmış, ve kendi içinde tutarlılık sergileyen, oldukça sürekli sosyal örüntüye Kurum denir.
*Toplum statik değil Dinamik bir yapıdır.
*Dolaşım ağında etkileşimlerimizin etkileri Sosyal norm doğrultusunda sunumun yol açtığı nesnel etkiye göre değerlendirilir.
*Türkiyede, başlığında sosyoloji yazan ilk kitabın adı ve yazarı : İlm-i İçtimai Nedir? – Emile Bouqle. Bu kitap Türkçeye Fransızcadan çevrilmiştir. Çevirisini Mustafa Suphi yapmıştır. 1912 yılında istanbulda yayınlanmıştır.
*Türkiye komunist partisinin kurucusu ve ilk genel başkanı Mustafa Suphi dir.
*Türkçedeki ilk sosyoloji ders kitabı Ziya Gökalp tarafından kaleme alınmıştır. Bu kitabın adı İlm-i İçtimaidir.
*Milli eğitim bakanlığı sosyolojinin liselerde okutulması kararını 1926 da almıştır.
*Sosyoloji ders kitabı yazan düşünürler : Necmettin sadak – Ziya Gökalp – Nurettin Topçu – Hazım Berge.
*İstanbul üniversitesindeki sosyolojoji kürsüsünün kurucusu ziya Gökalp.
*Talim terbiye kurulunun kararından geçerek liselerde okutulmaya başlanan ilk kitap N.Saık – Banafos – İçtimaiyat.
*Kapağında sosyoloji kelimesi olan ilk derginin adaı Ulum-i iktisadiye ve içtimaiye mecmuası.
*Sosyoloji dergileri : Bilgi mecmuası, Mesleki İçtimai, İçtimaiyyat Mecmuası.
*”Sosyoloji tüm bilimlerin başı ve hepsinin özetidir.” Ahmet Şuayp.
*Ziyaettin Fındıkoğluna göre türkiyede ilk sosyoloji dersi Ahmet Şuayp tarafından verilmiştir.
*İstanbul üniversitesi sosyoloji kürsüsünün ilk yabancı konuk profesörü Celestine Bougle.
*Türkiyede ilk sosyoloji bölümü İstanbul üni de felsefe bölümü içinde açılmıştır.
*İstanbul uni sosyoloji kürsüsü 1914 te ziya Gökalp tarafından kuruldu.
*Türkiye'de felsefe bölümünden bağımsız çalışan ilk sosyoloji bölümü İstanbul üni – Sosyoloji.
*Türkiyede bağımsız olarak doğrudan doğruya kurulan ilk sosyoloji bölümü Hacettepe Üni – Sosyoloji.
*Sosyolojiye giriş, türkiyedeki sosyoloji bölümünün ana bilim dallarından değildir.
*Sosyoloji ana bilim dallarının tanımlanması ve içeriklerinin belirlenmesi 1994 – Ankara Üniversitesi.
*Sosyolojiyi oluşturucu parçalardan biri olarak ilan eden ilk dernek Türk Bilgi Cemiyeti. Kuruluş: 1913- Ziya Gökap
*Türk bilgi derneğinin önde gelen amacı : deney ve gözleme dayalı pozitivist bilim kavramının önemini vurgulamak.
*Türk bilgi derneği I. Dünya savaşının çıkmasıyla kapanmıştır.
*Türkiyede kurulan 5. Sosyoloji derneği olan Türk Sosyoloji Derneği Hilmi Ziya Ülken tarafından kurulmuştur.
*Uzun yıllar uluslar arası sosyoloji derneğinde Türkiye'yi temsil eden dernek Türk Sosyal bilimler Derneği.
*Sosyologların en uzun ömürlü derneği Sosyolog Derneği.
*Günümüzde U.Arası sosyoloji derneğinde ülkemizi Sosyoloji Derneği temsil etmektedir.
*Sosyoloji Derneği 1990 yılında kurulmuştur ve en uzun süreli dernektir.
*Sosyologluğa önem veren üniversite eğitiminde Sosyal sorunların tespiti ve çözümü çok önemlidir.
*Türk modernleşme sürecinde cumhuriyetin ilanıyla başlayan yeni dönem ve hareketler Türk Devrimi diye anılır.
*Türk devrimcileri Bağımsız olmamayı utanç olarak görmüş ve türk devrimini utançtan haysiyete dönüş diye tanımlar.
*Türk modernleşmesinin trajedisi olan iki unsur Batıya rağmen batılılaşma – Halka rağmen Halk için mücadele.
*Erken cumhuriyet döneminde türk devrimi algısıyla monografi çalışması yapan düşünürler : Niyazi Berkes – Hilmi ziya ülken – Mehmet ali Şevki Bey – İbrahim Yasa.
*Erken Cumhuriyet Dönemi düşünce adamları : Celal Nuri – Şevket Süreyya Aydemir – Peyami Safa – Mahmut Esat Bozkurt.
*Devrim sürecinde seçkin-aydın grubunun ideolojik rolünü formüle eden düşünür Şevket Süreyya Aydemirdir. Bu düşüncesi 1932-1934 tarihleri arasında yayınlanan Kadro isimli dergide yayınlanmıştır.
*Aydemirim Saint Simon la benzeşen fikirleri esas alındığında devletin başlıca görevi Sanayileşmeyi Sağlamak.
*Ş.S.Aydemirin Türk devrimi ile tarihsel materyalizm arasındaki fikri zemini Sömürgeciliğe ve Sınıf kavgalarına karşı yapılmış olmaları.
*Ş.S.Aydemir diğer düşünce adamlarından farklı olarak Devrimi bir iktisadi kurtuluş hareketi olarak değerlendirmesi.
*Ş.S.Aydemir’e göre geriliğimizin nedeni Yarı sömürge olan Osmanlının tekniğe sahip olmayışı.
*Dönemin haysiyetlilik düsturu Ş.S. Aydemire göre Kendine Yeterliliktir.
*Ş.S.Aydemir'e göre U.Arası Serbest-Liberal iktisadi sistemin yerine geçen otorşik iktisadi sistemin başrol oyuncusu Türk Devrimidir. Aydemire göre devrimin tek felsefesi Pragmatizmdir.
*Ş.S.Aydemirin söylemini devam ettirecek olan düşünür Doğan Avcıoğlu.
*”Türk devrimi yeryüzünün en arı ve bay(efendi) olan, türk milletini yokluktan varlığa, düşkünlükten üstünlüğe çıkaran evrensel bir hadisedir.”Recep Peker. Bay, efendi sözcüğüyle kast edilen Siyasi egemen ve bağımsız olma.
*Recep Peker Osmanlıya karşı görüşleri olan bir düşünürdür.
*Düşünsel serüveni rasyonaliteden mistisizme doğru giden Türk aydını Peyami Safa’dır.
*Peyami Safanın 1950 li yıllarda türk devriminin ideolojisini materyalist ve aşırı bularak eleştirdiği dergi Türk Düşüncesi Dergisi.
*Peyami Safa türk devrimini İslam ve Hristiyan medeniyetleri arasında tereddütlü ve ikiciliği ortadan kaldırdığı için orijinal bir tecrübe olarak görür.
*Peyami safa türk düşünürleri Batı Aynasından bakmaları ve yerli düşünce geliştirememeleri açsından eleştirir.
*Harbin sonunda politikalarından tamamen vazgeçilen akım İslamcılık.
*Peyami Safa’ya göre türk düşüncesi Hem Taklit Hem Siyasileştiği için Kusurludur.
*Peyami safa’ya göre garp medeniyeti ile garp emperyalizminin karıştırılarak emperyalizme duyulan kinin medeniyete yönlendirilmesi Lozanla sona ermiştir.
*Peyami Safa’ya göre Atatürk inkılabının değişmez iki prensibi Medeniyetçilik – Milliyetçilik.
*Mütareke yıllarında batılı düşünür Henri Bergson’un tanınmasını sağlayan dergi Dergah.
*Türk milliyetçiliğinin doğuşu Balkan Harbi ile başladı.
*Kemalist Devrim : Anti Liberal – Anti Komunist – Anti Sosyalist – Anti Faşisttir.
*Peyami Safa Evrensel İnsanlık Birliğine olumsuz bakmıştır.
*Kemalizm lafını ilk M.Saffet Ergin kullanmıştır. 1930ların sonunda da formüle etmiştir.
*P.Safaya göre kemalizmin din düşmanı olmamasına rağmen böyle düşündüren Ezanın ve kuranın Türkçeleştirilmesidir.
*19yy Avrupa medeniyetini makine medeniyeti olarak tanımlayan düşünürler Celal Nuri – Peyami Safa.
*P. Safa’ya göre avrupanın yaratıcılığını akılcılığını sağlayan bilim Matematik.
*P. Safa’ya göre İslam türk ve yunan düşüncesinin atası Aristodur.
*İbni Sina ve İbn-i Rüşt Teolojiyi, kozmoloji haline getirmeye çabaladıklarından batıyı doğudan fazla etkilemişlerdir.
*P. Safa’ya göre hristiyanlığın merkezinin kudüsten romaya alınması doğuyu Müslüman batıyı hristiyan egemen yapmıştır.
*P. Safa’ya göre batı medeniyetindeki iki temel unsur Matematik ve sistemdir. Tam tersi de doğudadır. Mistisizm-Step Uygarlığı.
*Sosyolojinin konusunu millet ve ulus devlet olarak belirleyen ve sosyoloji ile siyasal ideoloji bağını açıkça kuran düşünür M.Saffet Ergin.
*Saffet Engin’e göre türk milliyetçiliğini belirleyen unsurlar : Balkan Faciası-Kırım Savaşı-Fransız Devrimi- Osmanlıdaki gayri Türklerin milliyetçilik yapmaları.
*Atatürk’e fevkel beşer(üstün insan) diyen Ergin, Türk devrimini Nietsche nin teziyle temellendirir.
*Saffet Ergin türk ahlakını Nietsche nin Dyonisos ahlakına benzetir.
*Esat Bozkurt’a göre 20. Asır Motor Medeniyeti dir. Bozkurta göre motor yapma kudretini bize Devlet sağlayacaktır.
*Bozkurt’a göre türk aydınlarının batılılaşmaktan umdukları Sanayileşmektir.
*Bozkurt, bir şeyin kaldırılıp yerine yenisinin konmasına ihtilal, korunarak başka kaba girmesine inkılap der.
*Esat Bozkurt’a göre insanlığın mukaddes değerleri Vatan-Hürriyet-İstiklal-Anayasa-Milli Namustur. Özgürlük ona göre batılı sakıncalı bir düşüncedir.
*Esat Bozkurta göre ihtilal ilericiliktir. Bunun tersi İrticadır.
*CHPnin altı okuyla özdeşleşen düşünce adamı M.Esat Bozkurt’tur.
*Niyazi Berkes’e ait 1942 de basılmış monografi çalışması : Bazı Ankara Köyleri Üzerine Bir araştırma.
*Kurna Köyü isimli monografi Mehmet ali Şevki Bey e aittir.
*Peyami Safa islamın Türkleri gerilettiğini düşünmez. Düşünenler : Celal Nuri-Recep Peker-Ş.S.Aydemir-M.S.Ergin.
*Batılılaşmayı matematik ve kentleşme olarak açıklayan Peyam Safa’dır.
*Türk devrimcilerden Şevket Süreyya Aydemir materyalisttir.
*Niyazi Berkes ve Hilmi Ziya ülken öğrencileriyle monografi çalışması yaparken Örnek Olay analizi ve nitel gözlem tekniklerini kullanırlar.
*Niyazi Berkes’e göre köylerde kullanılan takvimlerden güneş takvimi işlevsel takvimdir.
*Hilmi ziya Ülkenin öğrencisi Göknil Batı Anadolu köylerinde çalışma yapmıştır.
*Niyazi Berkes’e göre türk köylüsü ilişkilerini Akrabalığa göre belirliyor.
*Sosyologları köy monografisi yapmaya iten Türk devriminin sosyal sonuçlarını görmek.
| Konu ile Alakalı Benzer Konular | |||||
| Konular | Yazar | Yorumlar | Okunma | Son Yorum | |
| Türk Siyasal Hayatı Ders Notları (Öğrenci Notu) | YüksekDağlar | 2 | 4,436 |
12.02.2022, Saat:08:56 Son Yorum: ralfziegler |
|
| [Vize] Psikoloji Kısa Ders Notları | Editör | 2 | 7,322 |
14.11.2019, Saat:11:29 Son Yorum: yusufsis |
|
| Kültür Sosyolojisi Ünite 9 Ders Notları (Öğrenci Notu) | YüksekDağlar | 0 | 3,311 |
21.09.2018, Saat:01:43 Son Yorum: YüksekDağlar |
|
| Kültür Sosyolojisi Ünite 7 Ders Notları (Öğrenci Notu) | YüksekDağlar | 0 | 3,264 |
21.09.2018, Saat:01:25 Son Yorum: YüksekDağlar |
|
| Eğitim Psikolojisi Ders Notları (Öğrenci Notu) | YüksekDağlar | 0 | 2,714 |
21.09.2018, Saat:01:22 Son Yorum: YüksekDağlar |
|
Konuyu Okuyanlar:
1 Ziyaretçi