ÜNİTE 1

Finansal Piyasa :Birikim açığı olan ekonomik birimlerle birikim fazlalığı olan ekonomik birimlerin karşılaştığı ve finansal varlıkların alınıp satıldığı piyasalardır.Üç bileşeni vardır.
1 )Alıcı (Talep yönü) 2 )Satıcı ( Arz yönü) 3 )Alıma satıma konu olan her şey İkiye ayrılır.
a )Reel Piyasalar :Mal ve hizmet piyasaları ile faktör piyasalarının karşılaştığı piyasalardır.
b )Mali (Finansal) Piyasalar :Fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasalardır.
Finansal Sistem :Fon arz ve talep edenler, aracı kurumlar ve yasal düzenlemelerin oluşturduğu yapıdır.1 )Fon arz edenler 2 )Fon talep edenler 3 )Yatırım ve finansman araçları 4 )Yardımcı kuruluşlar 5 ) Hukuki ve idari düzen 
Finansal piyasa türleri :
1 )Fonların arz ve talep süresine göre :
a )Para piyasaları :Kısa vadeli fon arz ve talebini karşılar.Hammadde, yardımcı madde, malzeme, işçilik gibi kısa süreli finansman ihtiyacında kullanılır.
b )Sermaye piyasaları :Orta ve uzun vadeli fon arz ve talebini karşılar.
2 )Piyasanın örgütlenme biçimine göre: 
a )Örgütlenmiş piyasalar :İşlemlerin kapalı bir mekanda yapıldığı ve düzenli piyasalardır.(Ticari bankalar )
b )Örgütlenmemiş piyasalar :İşlemlerin yapıldığı mekanın bulunmadığı piyasalardır.Tezgah üstü, serbest piyasalar 
Sermaye piyasası türleri :
Orta ve uzun vadeli fonlardan oluşur.Menkul kıymetleryoluyla el değiştirir.Kaynakları bankalardaki tasarruflardır.
Temel finansal varlığı hisse senetleridir. 
1 )Piyasada işlem gören finansal varlığın işlem durumuna göre :
a )Birincil piyasalar :Fin. varlıkların ilk defa ihraç edilerek işlem gördüğüpiyasalardır.İşletmelerin asıl fon kaynağıdır. 
b )İkincil piyasalar: İşlem görmüş fin. varlıkların tekrar işlem gördüğü piyasalardır.İşletmelere fon girişi olmaz.
c )Üçünçül piyasalar :Borsaya kote men.kıymetlerin borsa dışında alınıp satıldığı piyasalardır.
d )Dördüncül piyasalar :Menkul kıymetlerin aracısız alınıp satıldığı piyasalardır.Blok alımlar vardır.
2 )Piyasanın örgütlenme biçimine göre :
a )Organize sermaye piyasaları :Alım-satımın belli bir mekanda yapıldığı ve belli kuralların olduğu piyasalardır.
b )Organize olmamış sermaye piyasaları :Belli bir mekan, kural ve düzenlemesinin olmadığı piyasalardır. 
3 )Piyasanın yöresel olup olmamasına göre :
a )Ulusal piyasalar :Tüm ülkeyi kapsamasıdurumunda oluşan piyasalardır.
b )Yöresel piyasalar :Belli bir yöreye aitmen. kıymetlerin alınıp satıldığı piyasalardır.
c )Uluslararası piyasalar :Başka ülkelerinde çıkarttığı menkul kıymetlerin alınıp satıldığı piyasalardır.
4 )Piyasada işlem gören finansal varlıkların türüne göre :
a )Hisse senedi piyasaları b )Devlet tahvilleri piyasaları c )Özel sektör tahvilleri piyasaları d )Türev fin. varlık piyasaları
Sermaye piyasalarının gelişimini etkileyen faktörler :
a )Tasarruf düzeyinin yüksek olması
b )Men.kıymet yatırımına uygun ortam olması 
c )Halka açık şirketin çok olması
d )Aracı kurumların gelişmiş olması
e )Analiz edecek kişi ve kurumların olması 
f )Uzun süreli fonlara ihtiyaç olması 
g )Yasal düzenlemelerin olması
Sermaye piyasalarının etkinliğini artıran koşullar :
a )Men. kıymetin riski yüksekse getirisi de yüksek , riski düşükse getirisi de düşüktür.
b )Bilgi akışı hızlı ve düşük maliyetli olmalıdır. 
c )İşlem maliyeti düşük olmalıdır.
d )Yatırımcılar rasyonel olmalıdır.Tam rekabet ortamı olmalıdır.
Finansal varlıklar :
Finansal varlıkları çıkaran firmaların reel varlıkları ile bu varlıkların yaratacakları nakit üzerindeki hakları gösteren belgelerdir.
Fon sunan kuruluşların sundukları belgelere finansal varlık veya menkul kıymet denir.
Bina , arazi gibi varlıkların değerleri gelecekte beklenen nakit akışlarına göre değerlendirilmelidir.
Finansal varlıkların özellikleri :
1 )Paraya çevrilebilirlik 
2 )Bölünebilirlik 
3 )Geri dönülebilirlik 
4 )Getiri :Tahvilin getirisi faiz , hisse senedinin getirisi kâr payı veya temettüdür.
5 )Vade
6 )Likidite üşük maliyetle paraya dönüştürüle bilmesidir.
7 )Riskin tahmin edilebilirliği :Hazine bonosu ve devlet tahvinin riski sıfırdır.
Para piyasalarının finansal varlıkları :Bir yıldan az süreli hazine ve finansman bonosu ,VDMK,mevduat sertifikaları
Sermaye piyasası finansal varlıkları :Bir yıldan uzun süreli hisse senetleri,tahviller,gelir ortaklığı ve kar zarar ortaklığı senetleri 
Finansal kurumlar :Ticaret bankaları, Merkez bankaları, Sigorta şirketleri, Emeklilik ve Yardımlaşma Sandıkları Kalkınma bankaları, Yatırım şirketleri
Faiz oranları :Faiz sermayenin üretimden aldığı paydır.Sermayenin fiyatıdır.
Faizin görevleri :
1 )Sermayenin bedelidir.
2 )Makro dengeleri sağlar.Reel piyasa ile para piyasası arasındaki dengeyi sağlar.
3 )Faiz para talebini ve likiditeyi etkiler.
4 )Faiz bir maliyet unsurudur. 
Nominal faiz oranlarını belirleyen faktörler :
1 )Reel faiz oranları :Enflasyon ve risk dışındaki faiz oranıdır.
2 )Enflasyon primi evlet tahvilinin nominal faizi reel faiz ve enflasyon primi ilave edilerek bulunur.Ödenmeme riski sıfırdır.
3 )Ödenmeme riski :Ana para ve faizin ödenmeme riskidir.Nominal faizi yükseltir.
4 )Likidite primi :Likiditesi düşük finansal varlıkların getisi yüksektir.
5 )Vade risk primi :Vade uzadıkça ödenmeme riski artar.
Bunlardan başka faiz oranlarını mali politikalar, vergi politikaları ve konjonktür etkiler.
Nom.Faiz = Reel F.+ Enf.P. + Öden.R. + Lik.P. + Vade R. 
Para arzı yüksekse F.O düşüktür.
Vergi yükü yüksekse F:O yüksektir.
Canlanma F.O yüksektir.
Daralma F.O düşüktür.
Ü N İ T E 2

Para piyasası fonksiyonları ve riski : 
Özellikleri :Kısa vadeli fon talep edenler başvurur.Büyük tutarda para bir yıldan kısa süreli ödünç alınır ve verilir.İşletmelerin günlük nakit gereksinimleri karşılanır.Fon transferi yaparak ekonomiye katkı sağlar.Para ve sermaye piyasaları dinamik ve karmaşıktır.Rekabet yoğundur.Ticaret bankalarının faaliyetleri yasalarla belirlenir ve kontrol edilir.
Kurumları :Ticaret bankaları ,Finansal kiralama şirketleri , Factoring şirketleri ve Sigorta şirketleridir.
Bankaların ekonomideki rolü ve önemi :
Tasarruflarına devlet güvencesi verilir.Sigorta edilir.Mevduatlara karşılık ayrılır.Gerektiğinde nakit ihtiyacı merkez bankasınca karşılanır.
Marjin (spread , risk primi ) :Bankaların kredi faizi ile fon elde ederken ödedikleri faiz arasındaki farktır.
Yasal risk :Yasaların değişmesinin gelirde oluşturduğu farktır.
Kredi riski :Verilen kredilerin ödenmeme riskidir.
Faiz oranı riski :Bankaların tasarruflara ödediği faiz oranı ile uzun vadeli kredilerden elde ettikleri faiz geliri arasındaki farktır.Faiz oranı riskinden korunmak için değişken oranlı tahviller, değişken oranlı ipotekli krediler, faiz oranı swapı gibi finansal araçlar kullanılır.
Likidite riski :Fon ihtiyacını kısa vadede karşılanabilmesine ilişkin risktir.
Likidite riskini gidermede kullanılan yöntemler :
a)Yeni tasarrufları çekmek
b)Kısa vadeli fon sağlamak
c )Özsermayeyi artırmak
d )Sahip olduğu menkul varlıkları satmak 
e )Merkez veya Yatırım Bankasından borçlanmaktır.
Tticari bankacılık hizmetleri :
1 )Bireysel bankacılık :Tüketici kredisi, broker hizmetleri, borç verme ve yatırım hizmetleri
2 )Kurumsal bankacılık :Leasing ,forfaiting ,factoring kuruluşları yer alır.
3 )Global bankacılık :İşletme finansmanı, sermaye piyasası, yabancı para araç ve hizmetlerinde komisyon alır.
Ticari bankaların verdiği hizmetler :
Çek,Havale,Tasarruf toplamak ,Senet iskontosu ve tahsili, Kredi vermek, Akreditif açmak, Özel çekler çıkarmak, Maaş ödemesi, Döviz alım- satımı, Emekli aylıkları, Kiralık kasa.
Bankalar arası fon kaynakları :
Mevduatlar, Mevduat dışı borçlanma, Dağıtılmayan kârlar ve ihraç edilen hisse senetleri 

Organize olmamış para piyasalarının özellikleri :
Tanımlanması zordur.Poliçe, bono ve çek burada da kullanılır.Belirlenmiş kuralları yoktur.Fon maliyeti pahalıdır.Koşullar taraflarca belirlenir.Çok fazla belge bilgi talep edilmez.Fon sağlayamayan küçük ve orta ölçekli işletmeler fon talep eder.

Para piyasası araçları :
1 )Ticari kredi (Satıcı kredileri ) :İşletmelerin mal ve hizmet alımında peşin ödeme yapmak yerine vadeli alış yapmaları nedeni ile satıcılar tarafından sağlanan kredilerdir.Açık hesap veya borç senedi türündedir. 
Açık hesap :Resmi bir anlaşma olmaksızın satış yapılması ile oluşur.Alacak satıcının defterine kaydedilir.
Borç senetleri :Satılan malın karşılığında satıcı senet veya çek isteyebilir.Bunlar bankaya iskonto ettirilebilir.Ciro edilebilir.
Ticari krediler hazır fon kaynağı olup işletmenin varlıklarını ipotek ettirmesi gerekmez.Vade farkı maliyeti yükseltebilir.
2 )Ticari banka kredileri :Gelişmiş ülkelerde bankalar teminatsız kredi kullandırırlar.Bunların teminatı yapılabilirlik (fizibilite )raporudur. 
Yapılabilirlik raporu :Bir yatırım projesinin ekonomik , teknik ve mali açıdan uygunluğunu ortaya koyan rapordur.
a )Avans kredisi ( Spot ) :Mal karşılığıkullandırılan bir defada verilen ve geri ödemesinin bir defada yapılması gereken kredidir.
b )Cari hesap kredisi ( Rotatif ) :Bankanın belli bir limite kadar açtığı müşterinin de ihtiyacı oranında kullandığı kredidir.
c )Alacak senetleri iskontosu :Alacak senetlerinin net bugünkü değerinden, bankanın faiz, komisyon ve ayrıca bir marjı düştükten sonra nakit ödeme yapmasıdır.İskontolu senet borçlunun ödememesi durumunda işletmeden tahsil edilir.Kolay avantajlı fakat maliyeti yüksektir.Üstünlüğü esnektir.
d )Açık kredi : Bankaların kişilerin saygınlıklarına dayanarak açtıkları kredilerdir.Maddi güvence yoktur.İmza karşığı açılan kredidir.
e )Kefalet karşılığı kredi :Küçük işletmelerin Halk ve Ziraat Bankasından kullandığı kredilerdir.
f )Akreditif kredisi :Bankaların ithalatçı müşterilerine sağladıkları kısa vadeli kredilerdir.Akreditif ithalatçı ile ihracatçı arasında satış sözleşmesi ile başlar.Menkul ve gayrimenkul teminatı alınır.
g )Teminat ve kefalet mektupları :Bankaların müşterilerin yükümlülüklerini veya borçlarını zamanında ödeyeceklerine ilişkin üçüncü şahıslara taahütte bulunmasıdır.Nakit çıkışı gerektirmez.
3 )Finansman bonoları :İşletmelerin kısa vadeli fon ihtiyacı için genellikle büyük şirketler tarafından ihraç edilen kısa vadeli ve teminatsız borç senetleridir.İskonto edilerek satılır.A.Şirketler, Kitler ,Mahalli idareler ve bunlara bağlı işletmeler çıkarabilir.
İhraç için SPK dan izin , son 3 yılın kârla kapatılması , ana sözleşmede hüküm bulunması ya da genel kurul kararı gerekir.Küpürü 5 YTL dir.
Güvencelerine göre :A tipi garanti kaydı taşımaz.F tipi ise müşterek borçlu ve müteselsil kefillerin olduğu finansman bonosudur.
4 )Factoring :Kısa vadeli satışlarından doğan alacak haklarının factore satılması ile sağlanan bir finansman yöntemidir.
Factoringin yaptığı hizmetler :Muhasebe fonksiyonunu , tahsilatı ,tahsil edilmeme riskini üstlenmesi
Factoring Türleri :
a )Full servis rucü edilemez factoring :Sürekli bir anlaşmadır.Alacakların tüm haklarının devridir.Ödeme vadeli yapılır.
b )Full servis rucü edilebilir factoring :Alacaklar 90 gün içinde ödenmez ise alacağın tahsili için işletmeden refactoring ücreti ile talep edilir.Ödeme tahsilat yapıldıkça yapılır. 
c )Açıklanmamış factoring :Tahsilat kurulan pazarlama şirketi üzerinden yapılır.Maliyetlidir.Büyük firmalarda görülür.
d )İhracat factoring :Yurt dışı alacakların devridir.Factor % 70-80 nine kadarını finanse eder.
5 )Repo :Menkul kıymetlerin alma taahhüdüyle satılmasıdır.
Ters Repo :Menkul kıymetlerin satma taahhüdüyle satılmasıdır.
Repo menkul kıymete dayandığı için mevduat kabul edilmez, sigorta kapsamına girmez.
Repo ve ters repoya konu olabilecek menkul kıymetler evlet tahvili, Hazine bonosu, banka bonosu, Banka garantili bonolar, TOKİ nin borçlanma senetleri, Yerel yönetimlerin borçlanma senetleri 
6 )Menkulleştirme :Bu yolla oluşturulan borçlanma araçlarına varlığa dayalı menkul kıymet denir.( VDMK ) 
7 )Hazine bonosu evletin her yıl bütçe kanunlarına dayanarak nakit açığını finanse etmek amacıyla ihraç ettiği kısa vadeli finansman araçlarıdır.İskonto edilerek satılır.Ödenmeme ve likidite riski sıfırdır.Nominal değeri 10 Ykrş tur.
Ü N İ T E 3


Tahvil :A.Ş ve İktisadi Kamu Kuruluşlarının çıkardığı uzun vadeli borç senetleridir.Faizi vergi matrahından düşülebilir.Enflasyon döneminde tercih edilir.Tasfiye halinde ödemede öncelik hakkı vardır.Geri ödeme süresi 1yıl uzundur.Halka açık ve özel ihraç biçiminde satışa sunulur.Halka açıkların geri ödemesinde " itfa fonu " kullanılır ve ihraçtan sonra menkul kıymet piyasasında alınıp satılırlar.Özel ihraçlar doğrudan bankaya veya yatırım kurumuna satılır.
TTK' ya göre Tahvilin şekil şartları :
Şirketle ilgili bilgiler yazılır ticaret mahkemesine tasdik ettirilir.
TTK ' ya göre ihraç sınırı =Ödenmiş sermaye +yeniden değerleme fonu - ( zarar ) 
Tahvil türleri :
1 )Güvenceli tahviller :Ana para ve faiz ödemeleri için bazı varlıkların karşılık olarak bulundurulmasısöz konusu olan tahvillerdir.
2 )Güvencesiz tahviller :Tahvil sahiplerinin hakları işletmenin tüm varlığı ile korunmuştur.Rehinli ve ipotekli tahviller ödendikten sonra kalan tutar güvencesiz tahvil sahiplerineödenir.
3 )Kâra iştirakli tahviller :İşletmeler yeniden organizasyona gittiklerinde çıkarırlar.Hem faiz alma hem de kârdan pay alma hakkı veren tahvildir.Hisse senedine çevrilebilir.Oy hakkı yoktur. 
4 )Ödenim fonlu tahviller :Ödenim fonu anapara taksitlerinin geri ödenmesi için oluşturulan fondur.Özel bir güvence içerdikleri için daha yüksek fiyatla satılırlar.
5 )Primli tahviller :
a )İhraç primi :Tahvilin üzerinde yazılı nominal değerinden daha düşük bir değerle satılmasıdır.
b )İtfa primli :Ödeme anında tahvil sahibine tahvilin nominal değerinden daha yüksek bir değer ödenmesidir.
6 )İkramiyeli tahviller :Faizin yanı sıra kura ile ikramiye verilmesidir.Ülkemizde yasaktır.
7 )Endeksli tahviller :Faiz ödemeleri bir fiyat endeksine bağlanmış olan tahvillerdir.
8 )Faizi tahvil olarak ödenebilen tahviller :Faizinin işletmenin likidite durumuna göre nakit veya tahvil olarak ödenmesidir.
9 )Riskli tahviller:Yüksek faiz oranıyla ihraç edilir.İhraç eden işletmeler genelde; borçlanarak bir işletmeyi satın almak için kullanır.
10 )Sıfır kuponlu tahviller :Vade boyunca ödeme yapılmayan sadece vade sonunda tahvilin nominal değerininödendiği tahvillerdir.
11 )Hisse senedine çevrilebilir menkul kıymetler :İşletmenin önceden saptadığı fiyattan ve belirli sayıda hisse senedialma hakkı verir. Hisse senedine çevrilince eski haline dönemezler.Fiyatları yüksektir.
Çevirim fiyatı eğiştirme durumunda hisse senetlerine uygulanacak fiyattır.
Çevirim oranı :Tahvil karşılığında verilecek hisse senedi sayısıdır.
Ülkemizde SPK, halka açık A.Ş.' lere bu olanağı sağlamıştır.
Mevzuata göre;Genel kurul veya yönetim kurulu bu tür menkul kıymet sahiplerinin haklarını kullanmalarına engel olacak karar alamaz.Vadesi 2 yıldan az 7 yıldan fazla olamaz.Bu hakkı kullanmadan bir ay önce şirkete haber verilmelidir.
12 )Varant :Tahvileyatırım yapan kişilere faiz geliri elde etmenin yanında, seçimde bulunarak belirli fiyattan, belirli bir sayıda hisse senedi satın alma hakkı veren tahvillere varant denir.
Tahvilin üstünlükleri :
1 )Maliyeti belli ve sınırlıdır.
2 )Hisse senedine göre getirisi düşüktür.
3 )İşletme sahipleri yönetimi ve denetimi tahvil sahipleri ile paylaşamazlar.
4 )Faiz ödemeleri vergi matrahından düşülmektedir.
5 )Yatırımcı açısından riski azdır.
Tahvilin sınırlıkları :
1 )İşletmenin geliri düzenli değilse faiz ödemeleri yapılamaz.
2 )Aşırı borçlanma durumunda hisse senetlerinin fiyatları düşebilir.
3 )Uzun dönemli olduklarında plan ve beklentiler değişebileceğinden vade riski doğar.
4 )Uzun vadeli olduğundan kısa vadeli borçlara göre daha ağır hükümler doğar.
Tahvillerin derecelendirilmesi :Tahvillerin kalitesinin tespit edilip, küpür ve anapara ödemelerinin zamanında karşılanma olasılığının tespit edilmesidir.En çok itibar edilen kuruluşlar Moody's, Standart and Poors Corporatıon, Fıtch Investors Service' dir.
Tahvillerin derecelendirmesinde kullanılan ölçütler :
Rasyolar, Öncelikler, Garanti, Karşılıklar, Vade, İstikrar, Yasalar, Anti-Tröst, Uluslararası pazarlardaki faaliyetler, Ürün güvenliği, Sigorta yükümlülüğü, İşgücü yükümlülüğü, Muhasebe politikaları tahvilin derecesini olumlu yönde etkiler.
Tahvilin derecelendirilmesinin önemi :
Derecesi geri ödeyememe riskini ölçer.
Derecesi tahvilin faiz oranını ve işletmenin borçlanma maliyetini belirler.
Tahvile yatırım yapan kurumlar belli bir dereceye sahip tahvillere yatırım yapmak zorundadır.
Yatırım kurumları ve sigorta şirketleri çok riskli işletmelerin tahvillerine yatırım yapamazlar. 
Tahvili BBB’ den düşük bir dereceye sahip olan işletmelerin yeni tahvil satma şansı yoktur. 
Düşük dereceye sahip tahvillerden yüksek faiz getirisi beklenir.
Tahvillerin değerlenmesi :
Tahvilin değeri :Gelecekte elde edeceği nakit akımlarının belli bir iskonto oranından bugüne indirgenmiş değerlerinin toplamıdır.
Tahvilin fiyatı (değeri):Gelecekteki faiz tutarı ve vade sonundaki nominal değerinin bugünkü değerlerinin toplamıdır.
Tahvilin değerini , iskonto oranın yanında vadesi de belirler.
Vade uzadıkça tahvilin getirisi de artar.( nominal faizi )
Uzun vadeli tahvilin fiyatı daha fazla dalgalanır.
Faiz oranı, iskonto oranı, enflasyon oranı yükseldikçe tahvil fiyatları düşer.
Tahvilin net ( reel ) değeri :Nominal faiz oranının enflasyon oranından arındırılması ile bulunan reel faiz oranına göre oluşan değeridir.
Vadeye kadar getiri :Tahvilin piyasa değerini vadeye kadar elde edecek nakit akışlarına (faiz ve anapara) eşitleyen orandır.
Macaulay ortalama vadesi eğişik özelliklere sahip tahviller, faiz oranlarındaki dalgalanmalardan değişik biçimde etkilenir.
Ortalama vade (Duratıon) :Bir tahvilin fiyatındaki değişmeleri, diğer bir tahvilin fiyatındaki değişmeyle karşılaştırmaya çalışan kavramdır. 1938 yılında F.Macaulay tarafından öne sürülmüştür.
Düzeltilmiş vade:Faiz oranlarındaki değişmelerin tahvilin değerinde yüzde kaçlık değişme yaratacağını gösterir.
Tahvil piyasalarının işleyişi :
Kesin alım pazarı :Aynı gün veya ileri valörlü olarak doğrudan alım ve satımın yapıldığı pazardır. Sabit getirili menkul kıymetlerin şeffaf ve rekabete açık bir ortamda işlem görmelerini sağlayarak likiditelerini artırmak , bilgi akışını hızlandırmak amacıyla kurulan pazardır.
Pazarda işlem gören kıymetler :TL veya döviz ödemeli DİBS, Gelir ortaklığı senetleri ( GOS ), Gayrimenkul sertifikaları ,borsaya kote özel kesim tahvilleri 
İşlem saatleri :İşlemler her gün 9.30 - 17.00 arası
Valör :Kredi ya da mevduat için bankaca faizin işletilmeye başlandığı tarihtir. 
Emir tipleri :
Limitli emir :Fiyat ve nominal tutarı belirterek, minimum emir büyüklüğünün katları şeklinde verilen emirdir.( k. pasif)
Piyasa emri :Fiyatın belirtilmediği, minimum emir büyüklüğünün katları şeklinde verilen emirdir.( k. iptal)
Kalanı iptal et emri :Emrin girildiği anda bekleyen karşıt emirlerle eşleştiği, gerçekleşmeyen kısmın otomatik olarak iptal edildiği aktif emir tipidir.
Gerçekleşmezse iptal et emri :Emrin girildiğinde tamamının satış koşulu sağlanmadığı taktirde iptal edilen aktif emirlerdir.
Valör :Kabul edilebilir en az ve en fazla ileri valör tarihi menkul kıymet türü bazında Borsa Yönetim Kurulu tarafından belirlenir.Devlet tahvili ve hazine bonosunda en çok 90 gün diğerlerinde en çok 7 gündür.
Emirlerin geçerliliği :Aynı gün valörlü emirler 14.00 kadar, ileri valörlü işlemler 17.00 ye kadar geçerlidir.
Emir eşleme kuralı :Emirler sürekli müzayede yöntemiyle eşleşmektedir.Alımda en yüksek fiyatlı, satımda en düşük fiyatlı emirlerin önceliği vardır.Aynı fiyatlı emirlerde zaman önceliği kuralı uygulanır.Karşılanmamış emirler otomatik olarak iptal edilir.
Ü N İ T E 4

Hisse senedi :Sermayesi paylara bölünmüş kıymetli evrak niteliğinde pay senedi çıkarabilen A.Ş veya Ser.paylara böl. Komandit şirketlerin yasal şekillere uygun olarak düzenledikleri ,sermayenin belli bir oranını temsil eden ve sahiplerine o oranda ortaklık hakkı veren senetlerdir.
Kasa hisse senedi : Halka sunulmayan şirketin elinde bulunan hisse senetleridir.
Kayıtlı sermaye : A.Ş ' lerin sermaye artırımında TTK hükümlerine tabi olmadan çıkarabilecekleri azami sermaye miktarıdır.Buna sermaye tavanı denir.Yönetim kurulu kararı ile belirlenir.Halka açık A.Ş.'ler de SPK' dan izin alarak kayıtlı sermaye sistemine geçilebilir.Tavanın artırılması SPK' nın iznine bağlıdır.Tavan yeniden değerleme değer artış fonu ve maliyet artış fonunun sermayeye eklenmesi ile aşılabilir.
Hisse senedinin sahibine sağladığı haklar : Oy kullanma hakkı, yönetime katılma hakkı, kârdan pay alma hakkı tasfiyeden pay alma hakkı, faaliyetler hakkında bilgi alma hakkı, rüçhan hakkı(öncelikli satın alma hakkı)
Hisse senedi türleri :
1 )Tedavül bakımından :
a )Nama yazılı hisse senetleri :Şirket defterinde yazılı kimseler adına düzenlenen hisse senetlerdir.
b )Hamiline yazılı hisse senetleri evrinin satın alana teslimiyle gerçekleştiği hisse senetleridir.
2 )Bedellerinin tamamen ödenmiş olup olmamasına göre :
a )Bedelinin tamamen ödenmiş hisse senetleri :Bedelinin tümü ödenmiş olmalıdır.
b )Bedeli tamamen ödenmemiş hisse senetleri :En az 1/4 ' ünün ödenmesi gerekir.
3 )Sermaye artışlarına göre :
a )Bedelli hisse senetleri :Kuruluşta veya sermaye artırımında eski ortakların rüçhan haklarını kullanmaları ile veya halka arz yoluyla üçüncü kişilerce satın alınan ve para girişi sağlayan senetlerdir. 
b )Bedelsiz hisse senetleri :Fon girişi sağlamayan, mevcut ortaklara ücretsiz olarak payları oranında dağıtılan hisse senetleridir.
4 )Sahiplerine sağladığı çıkarlara göre :
a )Adi hisse senetleri :Sahiplerine bütün hakları eşit olarak sağlayan hisse senetleridir.
b )İmtiyazlı hisse senetleri :Ana sözleşme ile öncelik ,imtiyaz ve getirisi olan hisse senetleridir.Tahville hisse senetleri arasındadır.Sabit getirili olması ve tasfiyede önceliğinin olmasından tahvile benzerler.
Hisse senedi türevleri :
1 )Katılma intifa senetleri ( KİS ) :Nakit karşılığı olarak satılmak üzere kârdan pay alma, tasfiye bakiyesinden yararlanma , yeni pay alma gibi haklara sahip olan ancak ortaklık hakkı sağlamayanhisse senetleridir.(SPK düzenler ,nama yazılı ,primli olabilir,Ödenmiş sermaye ve yedek akçenin toplamından fazla, 1 / 6’ sın dan az olamaz.) 
2 )Kâr zarar ortaklığı belgeleri ( KOB ) :Anonim şirketlerin kâr ve zarar karşılığı ihraç ettikleri menkul değerlerdir.(Kar ve zarara katılırlar,oy hakkı yoktur,yurt içi veya dışında satılır, menkul kıymet alıp satanlar çıkaramaz, 3 ay ile 7 yıl vadelidir, işletme kar payını gider yazabilir, 1 YTL ve katlarıdır, nama veya hamiline çıkarılır.)
3 )Oydan yoksun hisse senetleri ( OYHS ) :Sahibine oy hakkı hariç diğer ortaklık haklarını sağlayan hisse senetleridir.(Nama yazılıdır.)
Hisse senetlerinin halka arzı :
Halka Açık Anonim Şirket :Hisse senetlerini halka arz eden ya da ortak sayısı 250' yi aşan ve yazılı ya da sözlü olarak halkı ortaklığa çağıran şirketlerdir.
Halka açılma biçimleri :Kuruluşta halka arz veya halka açık kuruluş, Mevcut hissenin bir kısmını halka arz, Sermaye artırımı ile
Halka açılmada kullanılan yöntemler :
a )Talep toplama yöntemi
b )Sabit fiyatla talep toplama yöntemi
c )Fiyat teklifi alma yoluyla talep toplama yöntemi
d )Talep olmaksızın satış yöntemi
e )Borsada satış yöntemi 
Hisse senedinin ihracı :
Doğrudan çıkarım :Hisse senetlerinin halka arzında aracı kurumların kullanılmamasıdır.Özel ihraç yapılır.
Dolaylı çıkarım:Hisse senetlerinin halka arzında aracı kurumların hizmetlerinden yararlanılmasıdır.Aracı kurum taahüt altına girmeden belirlenen sürede satış çabasına en iyi pazarlama çabası ( Best efforts ) denir.Danışmanlık hizmeti dışında satma garantisi vermesine ( underwriting ) denir.
İ.M.K.B. Hisse senedi piyasası :
Tek fiyat yöntemi :Toplam arz ve talebin karşılanarak belirlenen fiyattan işlem yapılmasıdır.İlk hisse senedi işlemleri
3 Ocak 1986 tarihinde başlanmıştır. 
Pano sistemi :Kasım 1994'de terk edilip bilgisayar ortamına geçilmiştir.
Çok fiyat-müzayede sistemi :Bütün alış veriş emirlerinin bilgisayar sistemine girilmesi ve eşleştirmenin fiyat ve zaman önceliği esaslarına göre otomatik olarak yapılmasıdır.
Kurtaj :Aracı kurumların yaptıkları işlem için müşterilerden aldıkları komisyondur.
Fiyat önceliği kuralı :Satışta düşük ,alışta yüksek fiyatlı emirlere öncelik tanınmasıdır.
Zaman önceliği kuralı :Fiyat eşitliği varsa önce verilen emir gerçekleştilir.
Fiyat aralıkları :Hisse senedinin bir seans içinde artabileceği ve düşebileceği üst ve alt sınırlardır.Hesaplamada kullanılan fiyata baz fiyat denir.
Fiyat adımı :Her hisse senedi fiyatı için bir defada gerçekleştirilebilecek en küçük fiyat değişimidir.
İ.M.K.B. de piyasa işlemleri :
Birincil piyasa işlemleri :Hisse senedini halka arz eden şirketler ile alıcıların doğrudan doğruya karşılaştığı piyasadır.Blok satış ile 11.00 -12.00 arasında işlem yapılır. 
İkincil piyasa işlemleri :Birincil piyasada alınan hisse senetlerinin paraya çevrilmesini sağlar.Şirketlere nakit girişisağlamaz. 
Hisse senetleri piyasasındaki pazarlar :
1 )Ulusal pazar ( Kot içi ):Borsaya kote olan asgari tedavül şartlarına sahip hisse senetlerinin işlem gördüğü pazardır.
2 )İkinci ulusal pazar ( Kot dışı pazar ) :Borsaya kote koşullarını taşımayan veya kaybeden hisse senetlerinin işlem gördüğü pazardır. 
3 )Yeni ekonomi pazarı :Yeni kurulmuş şirketlere fon sağlamak amacıyla oluşturulan pazardır.
4 )Göz altı pazarı :Borsaya kote olupta yükümlülüklerini yerine getirmeyen ve incelemeye alınan şirketlerin işlem gördüğü pazardır. 
5 )Toptan satışlar pazarı :Alıcıları belli olan ya da olmayan belli miktarın üzerindeki hisse senedi işlemlerinin gerçekleştiği pazardır.
Borsa emirleri : 
Lot :1000 adet hisse senedinden oluşan standart işlem birimidir.
a )Normal emir :Bir lot ve katlarından oluşan emirlerdir.
b )Özel emir :Yönetim kurulu tarafından menkul kıymet bazında belirlenen hisse sayısını aşan, eksper onayıyla gerçekleşen, bölünmez bir bütün olarak işlem görenemirlerdir.
c )Küsurat emirler :Bir lottan daha az miktarlar için verilen emirlerdir.
Kredili menkul kıymet işlemleri :Aracı kuruluş nezdinde müşteri adına kredi hesabı açılması koşulu ile müşteriyle aracı kuruluş arasında yapılan sözleşme hükümlerine göre menkul kıymet alımıdır.(Kredi oranı % 50 dir.)
Açığa satış :Sahip olunmayan menkul kıymetin ödünç alınarak satılmasıdır.(Hesabın iki katını geçemez.)
Menkul kıymetlerin ödünç işlemi :Sözleşmede belirlenen esaslar dahilinde menkul kıymetin ödünç alma veya verme işlemidir.
Hisse senetlerinin fiyat ve değer tanımları :
Nominal değer :Hisse senedinin üzerinde yazılı olan değerdir.TTK' ya göre en az 50 Ykr. olabilir. 
Defter değeri :Özsermaye toplamının hisse senedi sayısına bölünmesiyle bulunmasıyla bulunan değerdir. 
Tasfiye ( Likiditasyon )değeri :Şirketin tüm varlıklarının zorunlu olarak satılıp, borçların çıkarılmasıyla bulunan değerin hisse senedi sayısına bölünmesiyle bulunan değerdir.Piyasa değeri tasfiye değerinin altında olmamalıdır.
İşleyen teşebbüs değeri :İşletmenin gelecekte sağlayacağı faiz ve vergi önceki gelirlerinin bugünkü değerinden borçlarının düşülmesiyle bulunan değerin hisse senedi sayısına bölünmesi ile bulunan değerdir.
Piyasa (pazar) değeri :Hisse senedinin piyasadaki arz ve talebe göre oluşan değeridir.Borsada işlem görüyorsa borsa fiyatı piyasa piyasa fiyatına eşittir.
Gerçek değer :İşletmenin gelecekteki kazançları veya kâr paylarının belli bir iskonto oranı ile indirgenerek hesaplanan bugünkü değerlerinin toplamıdır. 
Etkin piyasalar :
Menkul kıymet fiyatlarının, menkul kıymet değeriyle ilgili tüm bilgileri yansıttığı piyasadır.
Zayıf tipte etkinlik :piyasa fiyatlarının geçmiş fiyatların tarihçesinde yer alan tüm bilgileri hızla yansıttığı durumdur.
Yarı güçlü tipte etkinlik iyasa fiyatlarının halka açıklanmış tüm bilgileri yansıttığı durumdur.
Güçlü tipte etkinlik :Fiyatların gerçek değerleri belirlemede kullanılacak tüm bilgileri yansıttığı durumdur.
Hisse senetlerinin değerlenmesi :
1 )Global şartların analizi 
2 )Ekonomik ,sosyal ve politik şartların analizi
3 )Sektördeki karşılaştırmaların yapılması 
4 )Toplam menkul kıymet içindeki oranına karar verilir.
Temel analiz :
Menkul kıymetlere ilişkin genel ve özel bilgilere dayalı olarak sistematik biçimde değerlendirilmesi , bu doğrultuda tahminler yapılmasıdır.
Ekonomi analizi :GSMH ,bütçe açığı, enflasyon oranı ,dış ticaret dengesi gibi makro ekonomik analiz yapılır.
Endüstri analizi :Sektöre özgü satışlar ,kârlar, talep ,rekabet koşulları ,işgücüne ilişkin veriler incelenir.
İşletme analizi :İşletmenin geçmiş performansı ,ürettiği mal ve hizmetleri, şirket yöneticilerinin bilgi ve deneyimleri incelenir.
Teknik analiz :
Geçmiş fiyat hareketlerinden yararlanarak hisse senedinin gelecekteki fiyatlarının gelecekteki düzeyinin tahmin edilmesidir.
Dow Teorisi iyasa analizlerinde amacın piyasada fiyatların gidiş yönünü belirlemek olduğu görüşüne dayanır.Üç trendi vardır.
1 )Birinci Trend :Hareketli fiyat değişmeleridir. Boğa piyasası:Trend yukarı yükselişte, Ayı piyasası :Trend aşağı 
2 )İkinci Trend :İki haftadan dokuz aya kadar süren bir dönemdir.Genel ortalamadan sapmaları düzeltir.
3 )Üçüncü Trend :Günlük fiyat dalgalanmaları olup; önemsizdir.
Ü N İ T E 5

Türev piyasalar :
Türev ürün piyasaları :Uluslararası piyasalardaki faiz, fiyat ve kur risklerini ortadan kaldırmak veya azaltmak amacıyla gelişen piyasalardır.
Türev piyasalar :Fiyatları bir başka ürün fiyatına bağlı olarak belirlenen ürünlerdir.İşlem gördüğü piyasalara türev piyasalar denir.
Türev ürünlerin kullanım amaçları :
1 )Riskten korunma (Hedging) :Yatırımcının türev piyasalarda, spot piyasada bulunduğu pozisyona karşıt bir pozisyon alarak spot piyasalardaki risklerden korunmak amacıyla tapılan işlemlerdir.Yapan kişi veya kuruma hedger denir.
2 )Spekülatör :Gelecekteki fiyat artışlarından kâr elde etmek amacıyla alım satım yapılmasıdır.Bu işlemi yapana spekülatör denir.
3 )Arbitraj :Farklı piyasalardaki, farklı fiyatlardan faydalanmak üzere aynı ve eşit miktardaki bir malın eş zamanlı olarak bir piyasadan alınıp diğer bir piyasada satılarak fiyat farklılıklarından faydalanma işlemidir.Yapana arbitrajcı denir.

Vadeli işlem piyasaları ( Forward ) :
Vadeli forward işlemler :Vadesi miktarı ve fiyatı bugünden belirlenmiş, ileri bir tarihte teslimini öngören sözleşmelerdir.Bu piyasalara vadeli işlem piyasaları denir.
Özellikleri :
a )Merkezi bir pazar yeri yoktur. 
b )Tüm iletişim araçları ile sözleşme yapılabilir. 
c )Sözleşmeler esnek olup güven esasına dayanır.
d )İkincil piyasası olmadığından üçüncü kişilere devredilemez. 
e )Aracı olmadığından komisyon yoktur. 
f )Sözleşme gerçekleşmeden ödeme yapılmaz.
g )Fiyatlar pazarlıkla belirlenir.
1 )Vadeli döviz sözleşmeleri :Belirli tutarda bir dövizin bugünden belirlenen bir kurdan ileriki tarihte alımını veya satışını içeren sözleşmedir.İthalatçı ve ihracatçıları kur riskinden korur.Vade 1 , 3 , 6 , 9 , 12 ay olabilir.
Forward kur primi :Vadeli kurun cari kurdan büyük olması durumunda arasındaki farktır.
Forward kur iskontosu :Vadeli kurun cari kurdan düşük olması durumundaki aradaki farktır.
2 )Vadeli faiz oranı sözleşmeleri :İlerideki bir tarihte belli bir süre için uygulanacak faiz oranının belirlenmesine yönelik vadeli sözleşmelerdir.Amaç faiz oranı riskinden korunmaktır.Bu uygulanmasında anlaşılan orana Forward faiz oranı denir.
Gelecek ( Futures ) piyasaları :
Futures ( gelecek )sözleşmesi :Alım satımı yapılan belli miktardaki malın ya da finansal ürünün bugünden belirlenen bir fiyattan, gelecekteki bir tarihte teslim edilmesini ya da alınmasını hükme bağlayan sözleşmedir.
Gelecek piyasaları :Gelecek sözleşmelerin işlem gördüğü organize piyasalar ve borsalardır.Standartlaştırmak için Şikago Ticaret Odası ( CBT ) kurulmuştur.
Özellikleri :
a )Organize borsalarda işlem görür.
b )İkincil piyasası vardır.
c )Standart sözleşmelerdir.
d )Takas odası vardır.
e )Takas odası sözleşme tutarının % 20'si civarında teminat ( marjin )alır.
f )Günlük fiyat değişmelerinde max. ve min . aralıklar uygulanır.Minimum fiyat aralığına tik (tick) denir.
g )Vadesinden önce ters işlemle kapatılabilir.
h )Fiyatlar piyasadaki arz ve talebe göre oluşur.
Gelecek sözleşmelerine konu olan kıymetler :
Hazine bonosu, Tahvil, Hisse senedi, Hisse senedi fiyat endeksi, Faiz , Döviz, Fiziki mallar
Gelecek sözleşme türleri :
1 )Döviz gelecek sözleşmesi :Belirli bir dövizin, belirlenmiş sabit bir tutarının başka bir döviz karşılığında ileri bir tarihte bugünden belirlenmiş bir kurdan teslim edilmesi veya alınmasını içeren sözleşmelerdir.Kur riskinden korur.
2 )Faiz gelecek sözleşmeleri :Mevduat hesabı veya faiz getirisi olan menkul kıymetlerin önceden belirlenmiş bir tarihte ve belirlenmiş faiz oranından alınıp satılmasıdır.Faiz riskinden korur.
3 )Mal gelecek sözleşmeleri :Mısır, soya fasulyesi, bakır, petrol, gümüş, kakao ve şeker gibi çeşitli mallar üzerinden gelecek sözleşmelerdir.
4 )Endeks gelecek sözleşmeleri :Belirli bir borsa fiatı ile değeri belirlenen hisse senedi portfoyünün ileri bir tarihte, fiyatı bugünden belirlenmek koşuluyla alınıp satılmasıdır. 
Gelecek piyasalarının işleyişi :
Takas odası :Opsiyon ve gelecek borsalarında alıcı ve satıcıların yükümlülüklerini yerine getirmesini ve güven sağlayan kurumdur.
Teminat ( marjin ) :Takas odasının üstlendiği riskler nedeniyle alıcı ve satıcının takas merkezine yatırmaları gereken tutardır.
Başlanğıç teminatı :Borsada işlem yapabilmek için alıcı ve satıcının takas merkezine yatırmaları gereken tutardır.
Tamamlama teminatı :Zarar nedeni ile ilgili tarafın teminatının olması gerekenden az olması halinde takas odasının müşteriden teminatı eski seviyesine çıkarması için talep ettiği ek fondur.
Opsiyon piyasaları :
Opsiyon :Seçenek veya seçim hakkı demektir.
Opsiyon sözleşmesi :Sahibine belirli malı veya menkul kıymeti önceden belirlenen bir fiyattan, belirli bir tarihte alma veya satma hakkı sağlayan sözleşmedir.İşlem gördüğü piyasalara opsiyon piyasaları denir.
Kullanım fiyatı :Opsiyonun kullanılması durumunda geçerli olacak, sözleşmenin başlangıcında belirlenmiş ve alıcının bir varlığı almak ya da satmak için ödeyeceği sabit fiyattır.
Opsiyon fiyatı (primi) :Opsiyon alıcısının ,opsiyon satıcısına ,ödediği tutardır, sözleşme satın alırken peşin ödenir ve opsiyon kullanılmazsa da iade edilmez.Bu tutar piyasa değerinin % 5-30’uarasındadır.Organize borsa ve tezgah üstü piyasada işlem görür.
Opsiyon türleri :
1 )Satın alma opsiyonu :Opsiyonu alan tarafa, opsiyona konu olan varlığı belli bir vade içinde veya sonunda belirlenen bir fiyattan satın alma hakkı veren sözleşmelerdir.Bu sözleşmeyi yapan kişiler fiyatın yükseleceği yönünde beklentisi olan kişilerdir.
2 )Satma opsiyonu :Opsiyonu alan tarafa belli bir kıymeti bu günden sabitlenen fiyat üzerinden belli bir vade içinde ya da sonunda satma hakkı veren sözleşmelerdir.Bu sözleşmeyi yapan kişiler fiyatların düşeceği yönünde beklentisi olan kişilerdir.
Sözleşmeye konu olan varlıklara göre opsiyon türleri :
Hisse senedi, Endeks, Döviz, Faiz oranı, Mal opsiyonları gelecek sözleşmeleri üzerine düzenlenen opsiyonlardır. 
Opsiyonu cazip hale getiren en önemli özelliği küçük sermaye ile yatırım yapıp büyük kar elde etme olasılığıdır. 
Swap ( Takas , Değiştirme ) Piyasları :
Swap :İki taraf arasında yapılan, faiz veya anapara ödemelerinin koşulları önceden belirlenerek taraflar arasında değiş tokuş edilmesidir. 
Amacı ( yararları ) :Faiz oranları ve döviz kurlarındaki dalgalanmaların yarattığı riski minimize etmektir. 
Faiz swapı :Kredi değerliği farklı firmaların faiz koşulları değişik, aynı tutardaki borçlarının faizini belli bir süre değiştirmeleridir.Faiz değişimi belli bir anapara tutarı üzerinden yapılır.Vade 1-15 yıl arasındadır.Anaparalar değişmez sadece faiz ödemeleri değiştirilir.
Libor :Londra bankalar arası faiz oranıdır.
Prime rate :ABD' de krebilitesi yüksek işletmelere uygulanan faiz oranıdır.
Swapın gereklilikleri : 
a )Tarafların kredibilitesi farklı olmalıdır.
b )Kredibilitesi yüksek olan değişken faizi tercih etmelidir.
c )Kredibilitesi düşük olanın sabit faizle borçlanma imkanının sınırlı olması gerekir.
d )Tarafların amaçları ters yönde olmalıdır.
e )Tarafların yüksek getiriden yararlanma isteği olmalıdır.
Para swapı :İki tarafın ayrı para birimi üzerinden mevcut veya olacağı tahmin edilen borçlarını veya alacaklarını değiştirmeleridir. 
Amacı :İstenilen para cinsiyle fon sağlayabilmek ve daha düşük faizle fon sağlayarak maliyetleri düşürmektir.Vade 2-10 yıldır. minimum yükümlülük 3-50 milyon dolardır.
Ü N İ T E 6

SERMAYE PİYASASI KURULU 

SPK' nun başta gelen amacı ,yatırımcıyı ve tüm sermaye piyasasını korumak ve piyasanın ülke yararına çalışmasını sağlamaktır.SPK 2499 sayılı sermaye piyasası kanununu uygulamak amacıyla 1982 yılında kurulmuştur. 
Kuruluş amacı :
1 )Sermaye piyasasının güvenlik, açıklık ve kârlılık içinde çalışmasını sağlamak
2 )Kamu kurumlarını sermaye piyasası hakkında aydınlatmak
3 )Tasarruf sahiplerinin haklarını korumak ( En önemlisi )
4 )Tasarrufların menkul kıymetlere yatırılmasını özendirmek
5 )Sermaye piyasasının sağlıksız gelişmesini önlemek
6 )Menkul kıymet borsaları hakkında düzenleme, denetleme ve açıklamalar yapmak 
SPK kaydına alınması zorunlu işlemler :
a )Hisse senetleri halka satılmak kaydı ile tedricen şirket kurulması 
b )H.açık A.Ş' lerin hisse ve borçlanma senedi ihracı 
c )H.açık olmayan A.Ş' lerin ihraç edecekleri hisse senetlerini halka arz etmeleri
d )H.açık olmayanların ortak sayısının 250 yi aşması
e )Özeleştirilecek A.Ş.' lerin hisse senetlerinin halka arzı 
f )H.açık A.Ş.' lerin bölünmesi sonucu yeni bir şirket kurulması
g )H.açık A.Ş.' lerin birleşmesi ile oluşan yeni şirketin hisse senetlerinin ihracı
ı )Gayrimenkul ,yatırım ortaklıklarının ve yatırım fonlarının menkul kıymet ihracı 
j )Pay senetlerine çağrıda bulunması veya vekaleten oy hakkının toplanması
KURULUNUN YAPISI :
Sermaye piyasası kanunun verdiği görevleri yerine getirmek üzere kurulmuş tüzel kişiliğe sahip bir yürütme ve denetleme organıdır.
Kurul bir başkan , bir başkan vekili ve beş üyeden oluşur.Üyelik için aday gösteren kurumlar ;
a )İlgili bakanlık b )Maliye Bakanlığı c )Sanayi ve Ticaret Bakanlığı d )BDDK e )TOBB f ) Aracı kurumlar birliği 
Üyelerin ikisi ilgili bakanlıktan , beş üye ise her birinden birer kişi olarak seçilerek bakanlar kurulunca atanır.Bakanlar kurulu başkan ve başkan vekilini de seçer.Görevleri 6 yıldır.Tekrar atabilirler.
DAİRE BAŞKANLIKLARI :
1 )Denetleme 2 )Ortaklıklar finansmanı 3 )Aracılık faaliyetleri 4 )Kurumsal yatırımcılar 5 )Piyasa gözetim ve denetleme 6 )Araştırma 7 )Muhasebe standartları 8 )Bilgi işlem, istatistik ve enformasyon 9 )Hukuk işleri 10 )İdarive mali işler başkanlığı 
GENEL GÖREV VE YETKİ KADEMELERİ :
Kurul başkanı ve yardımcıları, Daire başkanları ve yardımcıları, Grup başkanları, Müdürler ve yardımcıları, Şefler ve yardımcıları 
GÖREV VE YETKİLERİ :
1 )Sermaye piyasası araçlarının halka, arzı satışını düzenlemek ve denetlemek, kurul kaydına almak, geçici olarak satışı durdurmak
2 )Bağımsız denetleme kuruluşlarını ilan etmek 
3 )Kamuyu yeterli ve doğru bilgilendirmek 
4 )Piyasayı ilgilendiren yayın ve reklamları izlemek yanıltıcı bilgi verenleri yasaklamak
5 )Mali tablo,denetleme raporları incelemek 
6 )H.A. A.Ş’ lerin genel kurullarında vekaleten oy kullanma esaslarını belirlemek
7 )Vadeli işlem sözleşmesi düzenlemek
8 )Geri alma ve satma taahhütlü sözleşmelerin esaslarını belirlemek
9 )Menkul kıymet ödünç alma ve verme işlemlerinin esaslarını belirlemek
10 )Yurt dışındaki yerleşik kişilerin sermaye piyasası araçlarının ihraç ve halka arzı konusunda gerekli düz. yapmak
11 )Sermaye piyasası araçlarının takası,saklanması ve derecelendirilmesini düzenlemek
12 )Sermaye piyasası kurumlarının kuruluş, tasfiye ve sona erme esaslarını belirlemek 
13 )Bakanca istenen incelemeyi yapmak, rapor etmek ve mevzuat değişiklerinde öneride bulunmak
14 )Medyada yatırım tavsiyelerinde bulunacakların uyacakları esasları belirlemek
15 )Kurulun yetki ve çalışma esasları bakanlar kurulunca hazırlanan yönetmeliklerle belirlenir.
1 )Sermaye piyasası alanında mesleki faaliyetleri yürütmek
a )Denetlemek :Faal kuruluşların mevzuat ve mali açıdan denetlenmesidir.
b )İzleme :Yayın ,duyuru ve reklamları izlemek ve arşiv oluşturmak. 
c )Kayıt tutma :Halka arz edilen menkul değerlerin kaydını tutmak 
d )Araştırma yapma :Maliye bakanlığınca istenilen konularda araştırma yapmak ve önerilerde bulunmak 
2 )Sermaye piyasası alanında uygulamaya dönük hukuki sonuç doğuran özel nitelikteki idari kararlar almak :
a )İnceleme :Kurula yapılan başvuruları değerlendirmek ve izin vermek 
b )Değerlendirme :Alınan belgelerden sonuçlar çıkarmak yetkili kamu kurumlara duyurarak gereğini yapmak
3 )Sermaye piyasası alanında genel hukuki nitelikli idari karar ve düzenlemeler çıkarmak
a )Menkul kıymetlerin halka arz ve satışını düzenlemek, denetlemek ve yönlendirmek amacıyla halka açık a.ş.'lerin tüm koşullarını düzenlemek
b )Kamunun aydınlatılmasını sağlamak amacıyla halka açıklanacak bilanço, denetim raporu ve standart tabloları hazırlamak ve duyuru koşullarını belirlemek ve duyurmak
Ü N İ T E 7

Menkul kıymet borsaları :
Belirlenmiş kurallar çerçevesinde borsaya kote menkul kıymet alış ve satışının yapıldığı ve belli bir kapalı mekanda çalışan piyasa yeridir. 
1 )Menkul kıymetler için devamlı piyasa oluşturmak :En önemli fonksiyonu olup tezgah üstü piyasalardan üstündür.
Devamlı piyasa :Borsaya kayıtlı menkul kıymetlerin en kısa sürede ve en düşük maliyetle alınıp satılmasıdır.Bu sayede yatırımcı devamlı likit durumdadır.
Oluşma şartları :
a )Her an alıcı ve satıcının hazır olması, talebin artmasında arzın borsaya çok hızlı girebilmesi 
b )Alım-satım işlemlerinin hızla sonuçlandırılması
c )Arz ile talep fiyatının arasındaki marjın küçük olması 
d )Dış koşullar değişmediği sürece işlemler arasında çok düşük fiyat farklarının olmasıdır.
Piyasanın derinliği :İşlem gören menkul kıymet için işlem fiyatının altında ve üzerinde çok sayıda ve yeterli miktarda alış ve satış emrinin bulunmasıdır.
Piyasanın genişliği :Menkul kıymetlerle ilgili alış ve satış emirlerinin hacmidir.Hacim büyükse likiditesi artar.
Piyasanın esnekliği :Geçici piyasa emirlerinin piyasanın dengesini bozulma sonucu hızla yeni emirlerin ulaşabilmesidir. 
2 )Kote edilmiş hisse senetleri ve tahviller için doğru fiyatın oluşmasını sağlaması
Borsa uzmanları analizleri sonucunda gerçek değerlerini hesaplar arz ve talepte bu aralarda hafif dalgalanmalar gösterir.
Borsanın ülke ekonomisine katkı sağlayabilmesi :
Gelişmişlik düzeyine, Halka açılma düzeyinin yüksekliğine, Ekonomik istikrara, Bilinçli yatırımcının varlığına, Aracı kurum uzmanlarının varlığına bağlıdır.
Menkul kıymet borsalarının tarihçesi :
İlk menkul kıymet borsası 1487' de Belçika' nın Anvers kentinde kurulmuştur.
Yerel borsa :Kuruldukları yörede faaliyet gösterirler.
Ulusal borsalar :Kuruldukları ülkede faaliyet gösterirler.
Uluslararası borsalar :Borsaya kote edilmek şartıyla dünyanın herhangi bir ülkesinde faaliyette bulunan bir anonim ortaklığın menkul kıymetlerinin işlem gördüğü borsalardır.New York (1792), Londra, Tokyo ,Paris borsaları önde gelen borsalardır.
Osmanlı Devletinde ilk borsa 1866' da kurulan Dersaadet tahvilat borsasıdır. İMKB 1986 yılında faaliyete geçmiştir. 
Menkul kıymet borsalarının işleyişi :
Menkul kıymet borsaları :İkincil piyasa işlemlerinin yapıldığı, kuralları, kurumları, tarafları, yasal ve fiziki alt yapısı belirlenmiş mekanlardır.
Açık artırma yöntemi :Bir şirketin belirli sayıda hisse senedinin belirli fiyatla satışa sunulduğu ve alıcıların fiyat teklifleri alınarak en yüksek fiyatı vererek satış yaptığı yöntemlerdir.
Teklif verme yöntemi :Satın alma veya satma emri almış olan aracı kurum temsilcisinin bu emri ilgili şirket tabelasının alış veya satış kısmına yazarak teklif beklediği yöntemdir.
Borsada uygulanan emir türleri :
1 )Piyasa emri :Satma veya satın alma emridir.Acil likidite ihtiyacında kullanılır.
2 )Sınırlı emir :Yatırımcının belirlediği fiyattan satın alma ya da satma işlemine yönelik emirdir.
3 )Zamanla sınırlı emir :Emrin yatırımcı tarafından belirtilen süre içinde geçerli olduğu emir türüdür.
4 )Zararı durdurma emri :Sınırlı emirle piyasa emrinin karışımıdır.Borsanın düşme eğilimine girdiği dönemlerde kullanılır.Zararını azaltma veya kârı korumak amacıyla yapılır.
Fiyat endeksleri :
Endeks :Menkul kıymetlerin fiyat değişimlerini incelemek üzere hazırlanan göstergedir.1987 yılında hazırlanan bileşik endeksler ulusal-100,ulusal-30,ulusal-tüm,ulusal-sınai endeksleridir.
Endeks değeri :Endekste yer alan hisse senetlerinin her birinin endeksin hesaplandığı gündeki piyasa değerleri toplamı ,baz dönemdeki piyasa değerleri toplamına bölünerek bulunan değerdir.
İMKB endeksleri : 
!987 yılında 1986 yılını baz alan bileşik endeksi günlük olarak yayınlanmaya başlamıştır.Bunlar ulusal 100, ulusal sanayi ve ulusal mali endekstir.
İMKB’ nin yönetim organları :
1 )Genel kurul :Borsa üyelerinden oluşur ve yılda bir kere toplanır.Yatırım, Kalkınma ve Ticaret Bankaları, Aracı kurumlardan oluşur.Genel kurul kararları SPK' nın onayı ile yürürlüğe girer.
Görevleri :
a )Borsa ile ilgili kararlar vermek
b )Yönetim kurulu faaliyet ve denetçi denetim raporunu inceleyip karara bağlamak
c )Borsanın bilanço ve gelir tablosunu incelemek
d )Yönetim ve denetim kurulu üyelerini seçmek ve ibra etmek
2 )Yönetim kurulu:1 başkan ve 4 üyeden oluşur.Borsa başkanı yönetim kurulunun doğal üyesi ve başkanıdır.
Görevleri :
a )Borsa piyasalarını açmak
b )Uyuşmazlıkları inceleyip sonuçlandırmak
c )Kotasyon başvurularını karara bağlamak
d )Borsaya ilişkin mevzuatı hazırlamak
3 )Denetim kurulu ve görevleri :Genel kurulca borsa üyelerinden 2 üye seçilir.Akçeli işlemlerin usule uygun olup olmadığını denetler.
4 )Komiteler :1 başkan ve 2 üyeden oluşan üç komite bulunur.
a )Kotasyon komitesi b )Disiplin komitesi c )Uyuşmazlık komitesi 
5 )Borsa başkanı :En üst yöneticidir.Yönetim kuruluna başkanlığın yanında SPK ile borsa üyeleri arasında aracılık rolü de vardır.% yıllık atanır.15 yıllık iş tecrübesi aranır.
6 )Başkanlık teşkilatı : Altı başkan yardımcısı vardır.
Borsanın işleyişi : Borsa üyeleri aracılığıyla kote menkul değerler için günde iki seans yapılır.
Seansların yapıldığı piyasalar :Hisse senedi - Tahvil ve bono -Repo ve ters repo- Lot altı -Uluslararası pazar depo sertifikası -Uluslararası pazar tahvil ve bono -Vadeli işlemler piyasası 
Aracı kurum hizmetleri :Birincil piyasa işlemleri -Portföy yönetimi -Yatırım danışmanlığı hizmetleri -Repo ve ters repo -Kredili alım,Açığa satış ,Ödünç verme- Türev araçların alım satımına aracılık faaliyetlerini yaparlar.
Emir türleri :
a )Limitli emir :Menkul kıymetin alış veya satış fiyatını müşteri belirler.
b )Serbest emir :Menkul kıymetin alış veya satış fiyatının aracı kuruma bırakıldığı emirdir.
Borsa emri :Müşteri emrinin bilgisayara girilmesi ile oluşur. 
İşlemlerin geçici veya sürekli durdurulması :
1 )Bekleyen veya gerçekleşen emrin iptali :Borsa başkanı veya en az iki üyenin başvurusu ile şu koşullarda emir iptal edilebilir.
a )Bilgisayar hatası b )En az bir emrin hatalı gerçekleşmesi c )Yapay fiyat ve piyasa çabasının tespiti
2 )İşlemlerin borsa başkanlığınca geçici durdurulması :Yedi günle sınırlıdır.Daha uzun süre için yönetim kurulu kararı gerekir.
3 )Olağanüstü ve borsanın kapatılmasını gerektiren olumsuz gelişmeler üzerine borsanın geçici olarak kapatılması :
Başkanın kapatma yetkisi 3 gündür.SPK 15 güne kadar kapatabilir.İlgili bakan 1 aya kadar kapatabilir.Daha uzun süreli kapama yetkisi Bakanlar Kuruluna aittir.Başkanın bir menkul kıymetin işlemini durdurma yetkisi 7 gündür. 
Kotasyon işlemleri :Bir menkul kıymetin borsada alınıp satılabilmesi için borsaya kote olması gerekir.Başvuru işlemini şirket veya aracı kurum yapar.
Borçlanmayı temsil eden menkul kıymetlerin borsa kotuna alınabilmesi için gerekli koşullar :
a )Kotasyon başvurusunun tamamı için yapılmış olması 
b )İhracın nominal tutarının 500 bin YTL olması 
c )Tümünün halka arz yoluyla satışa sunulması 
d )Başvuru tarihinden 3 yıl geçmiş olması (H.Açıklık oranı en az %25 ise 2 yıl )
e )En son dönemin mali tabloların denetimden geçmiş olması
f )Başvurudan önceki 2 yıl (H.açık ise 1 yıl )vergiden önce kâr etmiş olması
g )Öz sermaye toplamının en az 1 milyon YTL olması 
Başvurular 60 gün içinde sonuçlandırılır.
Esas sermaye sistemi :Sermaye artırımının genel kurul kararına bağlı olarak Ticaret Mahkemesinin onayı ve Ticaret sicil memurluğunun tesciliyle yapılabildiği sermaye sistemidir. 
Menkul kıymetlerin borsa kotundan çıkarılma nedenleri : 
1 )Borsa kotundaki hisse senetlerinin nominal tutarının ödenmiş sermayesine eşit olmaması 
2 )Ortaklık zararının öz varlık toplamına ulaşmış olması
3 )Borsa başkanlığınca verilen beyan yazısına uyulmaması 
4 )Kamunun aydınlatılmasına özen gösterilmemesi ,bilginin borsaya verilmemesi
5 )Düzenleme ve mevzuata uyulmaması
6 )İflasa karar verilmesi ve faaliyetin borsanın kabul etmediği şekilde 3 ay durdurulması 
7 )Ortaklık süresinin dolması veya tasfiyeye gidilmesi
8 )Sermayesinin 2/3' ü yitirmesi
9 )Ödeme güçlüğüne düşmesi veya konkordato talebinde bulunması 
10 )Piyasa değerinin, nominal değerinin altına düşmesi
11 )Borsanın istediği bilgilerin verilmemesi
12 )Borsaya ödenmesi gereken ücretlerin ödenmemesi
13 )Ortaklığın lisans ve yetki belgelerinin iptali
14 )Üretim faktörlerinin 2/3 ünün faaliyetten çıkması
15 )Borsa kotundaki borçlanma senetlerinin itfa edilmesi veya vadesi dolan borçlarını ödeyememesi 
Borsanın Denetimi :
İMKB' nin işlem ve hesaplarını SPK denetler.Borsanın gözetimi ile görevli borsa komiseri ve yardımcıları vardır.
Borsa üyelerinin gözetimi :
SPK ve İMKB tarafından yapılır.
Disiplin ceza ve hükümleri :
Ceza verme yetkisi Borsa Yönetim Kuruluna aittir.Uyarı, kınama, para cezası ve borsa üyeliğinden geçici ya da sürekli çıkarma cezası verebilir.
Borsanın gelir kaynakları :
Giriş aidatı, yıllık aidatlar, kotasyon ücretleri, tescil ücretleri, disiplin para cezaları, kürtaj payı, ücret, tarife payları ve bağışlardır.
Ü N İ T E 8

Kollektif yatırım kurumları :Sermaye piyasasında faaliyet gösteren ve yatırımcı bireylerin dışındaki özel veya tüzel bireylerce ülkenin ilgili yasaları ve bu yasalara göre çıkarılmış olan tebliğler hükümlerine göre kurulan ve tüzel kişiliğe sahip olan kurumlardır.Birleştirilmiş kaynakların fon yönetimini profesyonelce yapan kuruluşlardır.
Oluşmasının nedenleri :
Bireysel yatırımcının bilgi ve beceriye sahip olmaması
Bireysel tasarruf hacminin çeşitlendirilmiş portföy oluşturmaya yetmemesi
Uzmanlığın gerekli olması
Portföy çeşitlendirilmesi yoluyla riski azaltmaları
Analiz ve araştırma giderlerinin yüksek olması
Kollektif yatırım türleri :
Yasal yapılarına göre :
Yatırım ortaklıkları :Sermaye ortaklığı statüsünde ( A.Ş veya Limited şirket ) kurulan, pay senetleri ya da tahvil ihracıyla sağladığı fonlarla portföy oluşturarak yöneten ortaklıklardır.
Özellikleri :Sermaye ortaklığıdır.
Kuruluşu, yönetimi ve denetimi ortaklıklar hükümlerine göre olur.
Pay senetleri veya tahvil çıkartarak fon toplarlar.
Hisse senetlerini alan yatırımcılar sahipleridir.
Ortaklarca seçilen yönetim kurulu tarafından yönetilir.
Dönem sonunda yatırımcıya kâr payı dağıtılır.
Yatırım fonları :Kişilerden katılma belgeleri karşılığı toplanan fonları, belge sahipleri hesabına , riskin dağıtılması ilkesi ve inançlı mülkiyet esaslarına göre sermaye piyasası araçları, altın ve diğer kıymetli madenler potfoyü işletmek amacıyla kurulan mal varlığıdır.
Özellikleri :Bireyle arasındaki anlaşmaya dayanır.
Ortaklık statüsü ve tüzel kişiliği yoktur.
Kurucuları banka, aracı kurumlar ve sigorta ortaklıklarıdır.
Katılma belgeleri aracılığıyla portföy toplanır. 
Yatırımcının kazancı fonun değerinde meydana gelen artıştır.
Nakit ve tahsis olmak üzere iki şekilde kurulur.
Nakit yöntemi :Fon kurucusu sözleşmesini hazırlar.Fon yöneticisi ve güvenilir kişiyi belirler, katılma belgelerini satarak fonu oluşturur. 
Tahsis yöntemi :Fon kurucusu sözleşmeyi hazırlar.Fon sermayesini öder.Portföy oluşturulur.Katılım belgeleri hazırlanarak katılımcıya satılır.
Yatırım fonunda dört taraf vardır.
Fon yöneticisi :Fonun işletiminden, katılma belgelerinin satışından ve politikaların uygulanmasından sorumludur.
Güvenilir kişi :İlgili tarafların sözleşme hükümlerine göre uygun işlev görmelerini sağlar.
Fon kurucusu :Fonun yönetimini kendisi yapar veya aracı kuruma da devredebilir.
Yatırımcı bireyler :Katılım belgesini alarak fona yatırım yapanlardır.
Katılım belgesi :Yatırım fonu tarafından hissedarlar adına yönetilen portfoyün belli bir oranıdır.

Fonun sabit veya değişir olmasına göre :
Kapalı sonlu yatırım kurumları :Belli bir sermaye veya fon tahsisi ile kurulan kanuni gerekleri yerine getirip sermayesini artırmadıkça sabit sermaye veya fonlafaaliyetlerini sürdüren kurumlardır. 
Kapalı sonlu yatırım ortaklıkları : ( KO )
Yasal formaliteleri tamamlamadan hisse senedi çıkaramazlar.
Hisse senetlerini geri toplayamazlar.
Hisse senetleri ikincil veya serbest sermaye piyasasında işlem görür.
Borçlanma ( tahvil ) yoluyla fon sağlar.
Böylece kaldıraç faktöründen yararlanırlar.
Büyümesi sınırlıdır.( Sermaye sınırlıdır.)
Kapalı sonlu yatırım fonları : ( KF )
Mevcut fona ait yeni katılım belgeleri çıkaramazlar.
Kaynak ihtiyacında yeni fon kurmak gerekir.
Katılım belgesi yalnız fona iade ile satılabilir.
Yeni katılım ihtiyacına belgesine cevap veremezler. 
Alım satım işlemleri fonun sermayesini etkilemez.Fon sabittir.
Borçlanmaya gidemezler.
Açık sonlu yatırım kurumları :Sermaye ve fon toplamını hiçbir formalite olmadan artırabilir. 
Açık sonlu yatırım ortaklıkları : ( AO )
Kayıtlı sermaye esasına göre kurulan A.Ş’ lerdir.
Her zaman sermaye tavanı kadar hisse senedi çıkarabilir.Sermayesi değişir.
Yeni hisse senedi çıkarılması sermayeyi artırırken, geri alınması azaltır.
Hisse senetleri sermaye piyasasında( yönetim haricinde ) alınıp satılmaz.
Satış ve alış fiyatı o günkü net aktif değerinden yapılır.
Borçlanma imkanları yoktur.
Açık sonlu yatırım fonları : ( AF )
Yeni fon paylarını temsilen katılım belgeleri çıkarabilirler.
Yeni katılma belgelerinin satılması fonları artırır.( Geri alınırsa fonlar azalır.)
Yalnız yönetim alım satım yapabilir.
Alım satım fiyatı net aktif değerinden yapılır.Fiyat kamuya açıklanır.
Borçlanma imkanı yoktur.
Net aktif değeri :Aktiflerinin piyasa değeri toplamından borçları düşüldükten sonra bulunan değer katılma veya hisse senedi sayısına bölünmesiyle bulunan değerdir. 
Kolektif yatırım kurumlarının yatırım politikaları 
Genel amaçlı adi hisse senedi fonları :Fonların uzun sürede sermaye ve gelir büyümesi sağlayacak adi hisse senetlerine, bunlara dönüştürülebilen tahvil ve öncelikli hisse senetlerine yatırıldığı fondur.Büyüme fonları da denir.
Dengeli fonlar :Çeşitli yatırım araçlarına yönetimin inancı doğrultusunda riski azaltacak şekilde yatırım yapmaktır. 
Yüksek kaliteli, riski az özel sektör tahvilleri, öncelikli hisse senetleri ve adi hisse senetlerini kapsayan portföy oluşturulur.
Dengeli fonlarda yatırımcının geliri düzenli fakat düşüktür.
Özel amaçlı fonlar :Özel amaçlara göre politikalarını saptayan kollektif yatırım kurumlarıdır.Vergisiz devlet tahvillerinden oluşturma, uluslararası sermaye piyasası menkul kıymetlerden oluşturma amaçlarına yönelik portföy oluşturulur.
Likit varlık fonları :Enflasyona bağlı faiz oranları artışı sonucunda ortaya çıkmıştır.Yüksek faiz getiren, az riskli ve kısa süreli hazine bonosu, banka mevduatı, finansman bonosu gibi para piyasası araçlarından oluşturulan fonlardır.
Endeks fon :Borsada yer alan hisse senetlerini endekste yer aldıkları oranlarda portföye dahil edilerek oluşturulan fonlardır.Amaç piyasanın getirisini yakalamaktır.Endeksi izleyen pasif bir fondur.
Kollektif Yatırım Kurumlarının Hukuksal Çerçevesi :Sermaye piyasasını düzenleyen hukuksal yapılanma 1981’de çıkarılan SPK ile başlamıştır.Bu kanuna dayanarak 1982’de kurulan Sermaye Piyasası Kurulu düzenlediği tebliğlerle yatırım ortaklıklarını ve fonlarının kurulması yolunu açmıştır.
Yatırım Ortaklıkları :Üç türdür.
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı :Gayri menkullere ve bunlara dayalı sermaye piyasası araçlarına yatırım yapmak amacıyla kurulan fonlardır.
Yatırım Ortaklıkları :Sermaye piyasası araçları ile ulusal ve uluslararası borsalarda veya borsa dışı organize piyasalarda işlem gören altın ve diğer kıymetli madenler portföyü işletmek amacıyla kurulan ortaklıklardır.
AŞ biçiminde ve kayıtlı sermaye esasına göre kurulurlar.
SPK ve TTK hükümlerine göre kurulurlar.
Kendi pay senetlerini alamazlar.
Sermaye tavanına kadar yönetim kurulu kararı ile hisse senedi çıkararak fon toplarlar.
A tipi yatırım ortaklıkları :Sadece hisse senedine yatırım yapmak amacıyla kurulan yatırım ortaklığıdır.
Kuruluş esasları :
Kuruluş ve faaliyette bulunabilmesi için SPK’na başvurması gerekir.
Başlangıç sermayesi tebliğde yazılı olan değerden az olamaz.
Ortaklık kuruluşunda TTK hükümlerine uyulmalıdır.
Kurucular tebliğde sayılan şartları taşımalıdır.
Yatırım Fonları :SPK düzenlediği tebliğlerle oluşturulur.Fonun mal varlığı ile kurucunun mal varlığı ayrıdır.Kurucu fonu yönetir, temsil eder, yönetimi devretmişse onu denetler.Fonun varlığının korunması ve saklanması kurucunun sorumluluğundadır.Yönetim ve saklama hizmetinin başka kurumca yürütülmesine SPK karar verir.
Yatırım fonu kurma yetkisine :

Bankalar
Sigorta şirketleri
Aracı kurumlar
Emekli ve yardım sandıkları sahiptir.
Fon kurucu tüzükle SPK’dan izin ister.
Kuruluş sermayesi tebliğde belirtilen tutardan az olamaz.
Kurucu tebliğde sayılan şartları taşımalıdır.
Fon türleri :
Tahvil ve bono fonu :Kamu ve özel sektör borçlanma senedinden oluşturulmuş fondur.
Hisse senedi fonu :Özelleştirme kapsamındakiler dahil, Türkiye’de kurulmuş AŞ’lerin hisse senetlerinden oluşur.
Sektör fonu :Belirli sektördeki ortaklıkların menku kıymetlerinden oluşturulmuş fondur.
İştirak fonu :Tebliğde tanımlanmış iştiraklerce çıkarılmış menkul kıymetlerden oluşur.
Grup fonu :Belirli bir topluluğun menkul kıymetlerinden oluşan fondur.
Yabancı menkul kıymetler fonu :Ulusal ve uluslararası borsalarda işlem gören altın ve diğer kıymetli madenlere dayalı sermaye araçlarından oluşturulmuş fondur.
Karma fon ortfoyünün tamamı hisse senetleri, borçlanma senetleri, altın ve diğer değerli ma

ÜNİTE 1

Finansal Piyasa :Birikim açığı olan ekonomik birimlerle birikim fazlalığı olan ekonomik birimlerin karşılaştığı ve finansal varlıkların alınıp satıldığı piyasalardır.Üç bileşeni vardır.
1 )Alıcı (Talep yönü) 2 )Satıcı ( Arz yönü) 3 )Alıma satıma konu olan her şey İkiye ayrılır.
a )Reel Piyasalar :Mal ve hizmet piyasaları ile faktör piyasalarının karşılaştığı piyasalardır.
b )Mali (Finansal) Piyasalar :Fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasalardır.
Finansal Sistem :Fon arz ve talep edenler, aracı kurumlar ve yasal düzenlemelerin oluşturduğu yapıdır.1 )Fon arz edenler 2 )Fon talep edenler 3 )Yatırım ve finansman araçları 4 )Yardımcı kuruluşlar 5 ) Hukuki ve idari düzen 
Finansal piyasa türleri :
1 )Fonların arz ve talep süresine göre :
a )Para piyasaları :Kısa vadeli fon arz ve talebini karşılar.Hammadde, yardımcı madde, malzeme, işçilik gibi kısa süreli finansman ihtiyacında kullanılır.
b )Sermaye piyasaları :Orta ve uzun vadeli fon arz ve talebini karşılar.
2 )Piyasanın örgütlenme biçimine göre: 
a )Örgütlenmiş piyasalar :İşlemlerin kapalı bir mekanda yapıldığı ve düzenli piyasalardır.(Ticari bankalar )
b )Örgütlenmemiş piyasalar :İşlemlerin yapıldığı mekanın bulunmadığı piyasalardır.Tezgah üstü, serbest piyasalar 
Sermaye piyasası türleri :
Orta ve uzun vadeli fonlardan oluşur.Menkul kıymetleryoluyla el değiştirir.Kaynakları bankalardaki tasarruflardır.
Temel finansal varlığı hisse senetleridir. 
1 )Piyasada işlem gören finansal varlığın işlem durumuna göre :
a )Birincil piyasalar :Fin. varlıkların ilk defa ihraç edilerek işlem gördüğüpiyasalardır.İşletmelerin asıl fon kaynağıdır. 
b )İkincil piyasalar: İşlem görmüş fin. varlıkların tekrar işlem gördüğü piyasalardır.İşletmelere fon girişi olmaz.
c )Üçünçül piyasalar :Borsaya kote men.kıymetlerin borsa dışında alınıp satıldığı piyasalardır.
d )Dördüncül piyasalar :Menkul kıymetlerin aracısız alınıp satıldığı piyasalardır.Blok alımlar vardır.
2 )Piyasanın örgütlenme biçimine göre :
a )Organize sermaye piyasaları :Alım-satımın belli bir mekanda yapıldığı ve belli kuralların olduğu piyasalardır.
b )Organize olmamış sermaye piyasaları :Belli bir mekan, kural ve düzenlemesinin olmadığı piyasalardır. 
3 )Piyasanın yöresel olup olmamasına göre :
a )Ulusal piyasalar :Tüm ülkeyi kapsamasıdurumunda oluşan piyasalardır.
b )Yöresel piyasalar :Belli bir yöreye aitmen. kıymetlerin alınıp satıldığı piyasalardır.
c )Uluslararası piyasalar :Başka ülkelerinde çıkarttığı menkul kıymetlerin alınıp satıldığı piyasalardır.
4 )Piyasada işlem gören finansal varlıkların türüne göre :
a )Hisse senedi piyasaları b )Devlet tahvilleri piyasaları c )Özel sektör tahvilleri piyasaları d )Türev fin. varlık piyasaları
Sermaye piyasalarının gelişimini etkileyen faktörler :
a )Tasarruf düzeyinin yüksek olması
b )Men.kıymet yatırımına uygun ortam olması 
c )Halka açık şirketin çok olması
d )Aracı kurumların gelişmiş olması
e )Analiz edecek kişi ve kurumların olması 
f )Uzun süreli fonlara ihtiyaç olması 
g )Yasal düzenlemelerin olması
Sermaye piyasalarının etkinliğini artıran koşullar :
a )Men. kıymetin riski yüksekse getirisi de yüksek , riski düşükse getirisi de düşüktür.
b )Bilgi akışı hızlı ve düşük maliyetli olmalıdır. 
c )İşlem maliyeti düşük olmalıdır.
d )Yatırımcılar rasyonel olmalıdır.Tam rekabet ortamı olmalıdır.
Finansal varlıklar :
Finansal varlıkları çıkaran firmaların reel varlıkları ile bu varlıkların yaratacakları nakit üzerindeki hakları gösteren belgelerdir.
Fon sunan kuruluşların sundukları belgelere finansal varlık veya menkul kıymet denir.
Bina , arazi gibi varlıkların değerleri gelecekte beklenen nakit akışlarına göre değerlendirilmelidir.
Finansal varlıkların özellikleri :
1 )Paraya çevrilebilirlik 
2 )Bölünebilirlik 
3 )Geri dönülebilirlik 
4 )Getiri :Tahvilin getirisi faiz , hisse senedinin getirisi kâr payı veya temettüdür.
5 )Vade
6 )Likidite üşük maliyetle paraya dönüştürüle bilmesidir.
7 )Riskin tahmin edilebilirliği :Hazine bonosu ve devlet tahvinin riski sıfırdır.
Para piyasalarının finansal varlıkları :Bir yıldan az süreli hazine ve finansman bonosu ,VDMK,mevduat sertifikaları
Sermaye piyasası finansal varlıkları :Bir yıldan uzun süreli hisse senetleri,tahviller,gelir ortaklığı ve kar zarar ortaklığı senetleri 
Finansal kurumlar :Ticaret bankaları, Merkez bankaları, Sigorta şirketleri, Emeklilik ve Yardımlaşma Sandıkları Kalkınma bankaları, Yatırım şirketleri
Faiz oranları :Faiz sermayenin üretimden aldığı paydır.Sermayenin fiyatıdır.
Faizin görevleri :
1 )Sermayenin bedelidir.
2 )Makro dengeleri sağlar.Reel piyasa ile para piyasası arasındaki dengeyi sağlar.
3 )Faiz para talebini ve likiditeyi etkiler.
4 )Faiz bir maliyet unsurudur. 
Nominal faiz oranlarını belirleyen faktörler :
1 )Reel faiz oranları :Enflasyon ve risk dışındaki faiz oranıdır.
2 )Enflasyon primi evlet tahvilinin nominal faizi reel faiz ve enflasyon primi ilave edilerek bulunur.Ödenmeme riski sıfırdır.
3 )Ödenmeme riski :Ana para ve faizin ödenmeme riskidir.Nominal faizi yükseltir.
4 )Likidite primi :Likiditesi düşük finansal varlıkların getisi yüksektir.
5 )Vade risk primi :Vade uzadıkça ödenmeme riski artar.
Bunlardan başka faiz oranlarını mali politikalar, vergi politikaları ve konjonktür etkiler.
Nom.Faiz = Reel F.+ Enf.P. + Öden.R. + Lik.P. + Vade R. 
Para arzı yüksekse F.O düşüktür.
Vergi yükü yüksekse F:O yüksektir.
Canlanma F.O yüksektir.
Daralma F.O düşüktür.
Ü N İ T E 2

Para piyasası fonksiyonları ve riski : 
Özellikleri :Kısa vadeli fon talep edenler başvurur.Büyük tutarda para bir yıldan kısa süreli ödünç alınır ve verilir.İşletmelerin günlük nakit gereksinimleri karşılanır.Fon transferi yaparak ekonomiye katkı sağlar.Para ve sermaye piyasaları dinamik ve karmaşıktır.Rekabet yoğundur.Ticaret bankalarının faaliyetleri yasalarla belirlenir ve kontrol edilir.
Kurumları :Ticaret bankaları ,Finansal kiralama şirketleri , Factoring şirketleri ve Sigorta şirketleridir.
Bankaların ekonomideki rolü ve önemi :
Tasarruflarına devlet güvencesi verilir.Sigorta edilir.Mevduatlara karşılık ayrılır.Gerektiğinde nakit ihtiyacı merkez bankasınca karşılanır.
Marjin (spread , risk primi ) :Bankaların kredi faizi ile fon elde ederken ödedikleri faiz arasındaki farktır.
Yasal risk :Yasaların değişmesinin gelirde oluşturduğu farktır.
Kredi riski :Verilen kredilerin ödenmeme riskidir.
Faiz oranı riski :Bankaların tasarruflara ödediği faiz oranı ile uzun vadeli kredilerden elde ettikleri faiz geliri arasındaki farktır.Faiz oranı riskinden korunmak için değişken oranlı tahviller, değişken oranlı ipotekli krediler, faiz oranı swapı gibi finansal araçlar kullanılır.
Likidite riski :Fon ihtiyacını kısa vadede karşılanabilmesine ilişkin risktir.
Likidite riskini gidermede kullanılan yöntemler :
a)Yeni tasarrufları çekmek
b)Kısa vadeli fon sağlamak
c )Özsermayeyi artırmak
d )Sahip olduğu menkul varlıkları satmak 
e )Merkez veya Yatırım Bankasından borçlanmaktır.
Tticari bankacılık hizmetleri :
1 )Bireysel bankacılık :Tüketici kredisi, broker hizmetleri, borç verme ve yatırım hizmetleri
2 )Kurumsal bankacılık :Leasing ,forfaiting ,factoring kuruluşları yer alır.
3 )Global bankacılık :İşletme finansmanı, sermaye piyasası, yabancı para araç ve hizmetlerinde komisyon alır.
Ticari bankaların verdiği hizmetler :
Çek,Havale,Tasarruf toplamak ,Senet iskontosu ve tahsili, Kredi vermek, Akreditif açmak, Özel çekler çıkarmak, Maaş ödemesi, Döviz alım- satımı, Emekli aylıkları, Kiralık kasa.
Bankalar arası fon kaynakları :
Mevduatlar, Mevduat dışı borçlanma, Dağıtılmayan kârlar ve ihraç edilen hisse senetleri 

Organize olmamış para piyasalarının özellikleri :
Tanımlanması zordur.Poliçe, bono ve çek burada da kullanılır.Belirlenmiş kuralları yoktur.Fon maliyeti pahalıdır.Koşullar taraflarca belirlenir.Çok fazla belge bilgi talep edilmez.Fon sağlayamayan küçük ve orta ölçekli işletmeler fon talep eder.

Para piyasası araçları :
1 )Ticari kredi (Satıcı kredileri ) :İşletmelerin mal ve hizmet alımında peşin ödeme yapmak yerine vadeli alış yapmaları nedeni ile satıcılar tarafından sağlanan kredilerdir.Açık hesap veya borç senedi türündedir. 
Açık hesap :Resmi bir anlaşma olmaksızın satış yapılması ile oluşur.Alacak satıcının defterine kaydedilir.
Borç senetleri :Satılan malın karşılığında satıcı senet veya çek isteyebilir.Bunlar bankaya iskonto ettirilebilir.Ciro edilebilir.
Ticari krediler hazır fon kaynağı olup işletmenin varlıklarını ipotek ettirmesi gerekmez.Vade farkı maliyeti yükseltebilir.
2 )Ticari banka kredileri :Gelişmiş ülkelerde bankalar teminatsız kredi kullandırırlar.Bunların teminatı yapılabilirlik (fizibilite )raporudur. 
Yapılabilirlik raporu :Bir yatırım projesinin ekonomik , teknik ve mali açıdan uygunluğunu ortaya koyan rapordur.
a )Avans kredisi ( Spot ) :Mal karşılığıkullandırılan bir defada verilen ve geri ödemesinin bir defada yapılması gereken kredidir.
b )Cari hesap kredisi ( Rotatif ) :Bankanın belli bir limite kadar açtığı müşterinin de ihtiyacı oranında kullandığı kredidir.
c )Alacak senetleri iskontosu :Alacak senetlerinin net bugünkü değerinden, bankanın faiz, komisyon ve ayrıca bir marjı düştükten sonra nakit ödeme yapmasıdır.İskontolu senet borçlunun ödememesi durumunda işletmeden tahsil edilir.Kolay avantajlı fakat maliyeti yüksektir.Üstünlüğü esnektir.
d )Açık kredi : Bankaların kişilerin saygınlıklarına dayanarak açtıkları kredilerdir.Maddi güvence yoktur.İmza karşığı açılan kredidir.
e )Kefalet karşılığı kredi :Küçük işletmelerin Halk ve Ziraat Bankasından kullandığı kredilerdir.
f )Akreditif kredisi :Bankaların ithalatçı müşterilerine sağladıkları kısa vadeli kredilerdir.Akreditif ithalatçı ile ihracatçı arasında satış sözleşmesi ile başlar.Menkul ve gayrimenkul teminatı alınır.
g )Teminat ve kefalet mektupları :Bankaların müşterilerin yükümlülüklerini veya borçlarını zamanında ödeyeceklerine ilişkin üçüncü şahıslara taahütte bulunmasıdır.Nakit çıkışı gerektirmez.
3 )Finansman bonoları :İşletmelerin kısa vadeli fon ihtiyacı için genellikle büyük şirketler tarafından ihraç edilen kısa vadeli ve teminatsız borç senetleridir.İskonto edilerek satılır.A.Şirketler, Kitler ,Mahalli idareler ve bunlara bağlı işletmeler çıkarabilir.
İhraç için SPK dan izin , son 3 yılın kârla kapatılması , ana sözleşmede hüküm bulunması ya da genel kurul kararı gerekir.Küpürü 5 YTL dir.
Güvencelerine göre :A tipi garanti kaydı taşımaz.F tipi ise müşterek borçlu ve müteselsil kefillerin olduğu finansman bonosudur.
4 )Factoring :Kısa vadeli satışlarından doğan alacak haklarının factore satılması ile sağlanan bir finansman yöntemidir.
Factoringin yaptığı hizmetler :Muhasebe fonksiyonunu , tahsilatı ,tahsil edilmeme riskini üstlenmesi
Factoring Türleri :
a )Full servis rucü edilemez factoring :Sürekli bir anlaşmadır.Alacakların tüm haklarının devridir.Ödeme vadeli yapılır.
b )Full servis rucü edilebilir factoring :Alacaklar 90 gün içinde ödenmez ise alacağın tahsili için işletmeden refactoring ücreti ile talep edilir.Ödeme tahsilat yapıldıkça yapılır. 
c )Açıklanmamış factoring :Tahsilat kurulan pazarlama şirketi üzerinden yapılır.Maliyetlidir.Büyük firmalarda görülür.
d )İhracat factoring :Yurt dışı alacakların devridir.Factor % 70-80 nine kadarını finanse eder.
5 )Repo :Menkul kıymetlerin alma taahhüdüyle satılmasıdır.
Ters Repo :Menkul kıymetlerin satma taahhüdüyle satılmasıdır.
Repo menkul kıymete dayandığı için mevduat kabul edilmez, sigorta kapsamına girmez.
Repo ve ters repoya konu olabilecek menkul kıymetler evlet tahvili, Hazine bonosu, banka bonosu, Banka garantili bonolar, TOKİ nin borçlanma senetleri, Yerel yönetimlerin borçlanma senetleri 
6 )Menkulleştirme :Bu yolla oluşturulan borçlanma araçlarına varlığa dayalı menkul kıymet denir.( VDMK ) 
7 )Hazine bonosu evletin her yıl bütçe kanunlarına dayanarak nakit açığını finanse etmek amacıyla ihraç ettiği kısa vadeli finansman araçlarıdır.İskonto edilerek satılır.Ödenmeme ve likidite riski sıfırdır.Nominal değeri 10 Ykrş tur.
Ü N İ T E 3


Tahvil :A.Ş ve İktisadi Kamu Kuruluşlarının çıkardığı uzun vadeli borç senetleridir.Faizi vergi matrahından düşülebilir.Enflasyon döneminde tercih edilir.Tasfiye halinde ödemede öncelik hakkı vardır.Geri ödeme süresi 1yıl uzundur.Halka açık ve özel ihraç biçiminde satışa sunulur.Halka açıkların geri ödemesinde " itfa fonu " kullanılır ve ihraçtan sonra menkul kıymet piyasasında alınıp satılırlar.Özel ihraçlar doğrudan bankaya veya yatırım kurumuna satılır.
TTK' ya göre Tahvilin şekil şartları :
Şirketle ilgili bilgiler yazılır ticaret mahkemesine tasdik ettirilir.
TTK ' ya göre ihraç sınırı =Ödenmiş sermaye +yeniden değerleme fonu - ( zarar ) 
Tahvil türleri :
1 )Güvenceli tahviller :Ana para ve faiz ödemeleri için bazı varlıkların karşılık olarak bulundurulmasısöz konusu olan tahvillerdir.
2 )Güvencesiz tahviller :Tahvil sahiplerinin hakları işletmenin tüm varlığı ile korunmuştur.Rehinli ve ipotekli tahviller ödendikten sonra kalan tutar güvencesiz tahvil sahiplerineödenir.
3 )Kâra iştirakli tahviller :İşletmeler yeniden organizasyona gittiklerinde çıkarırlar.Hem faiz alma hem de kârdan pay alma hakkı veren tahvildir.Hisse senedine çevrilebilir.Oy hakkı yoktur. 
4 )Ödenim fonlu tahviller :Ödenim fonu anapara taksitlerinin geri ödenmesi için oluşturulan fondur.Özel bir güvence içerdikleri için daha yüksek fiyatla satılırlar.
5 )Primli tahviller :
a )İhraç primi :Tahvilin üzerinde yazılı nominal değerinden daha düşük bir değerle satılmasıdır.
b )İtfa primli :Ödeme anında tahvil sahibine tahvilin nominal değerinden daha yüksek bir değer ödenmesidir.
6 )İkramiyeli tahviller :Faizin yanı sıra kura ile ikramiye verilmesidir.Ülkemizde yasaktır.
7 )Endeksli tahviller :Faiz ödemeleri bir fiyat endeksine bağlanmış olan tahvillerdir.
8 )Faizi tahvil olarak ödenebilen tahviller :Faizinin işletmenin likidite durumuna göre nakit veya tahvil olarak ödenmesidir.
9 )Riskli tahviller:Yüksek faiz oranıyla ihraç edilir.İhraç eden işletmeler genelde; borçlanarak bir işletmeyi satın almak için kullanır.
10 )Sıfır kuponlu tahviller :Vade boyunca ödeme yapılmayan sadece vade sonunda tahvilin nominal değerininödendiği tahvillerdir.
11 )Hisse senedine çevrilebilir menkul kıymetler :İşletmenin önceden saptadığı fiyattan ve belirli sayıda hisse senedialma hakkı verir. Hisse senedine çevrilince eski haline dönemezler.Fiyatları yüksektir.
Çevirim fiyatı eğiştirme durumunda hisse senetlerine uygulanacak fiyattır.
Çevirim oranı :Tahvil karşılığında verilecek hisse senedi sayısıdır.
Ülkemizde SPK, halka açık A.Ş.' lere bu olanağı sağlamıştır.
Mevzuata göre;Genel kurul veya yönetim kurulu bu tür menkul kıymet sahiplerinin haklarını kullanmalarına engel olacak karar alamaz.Vadesi 2 yıldan az 7 yıldan fazla olamaz.Bu hakkı kullanmadan bir ay önce şirkete haber verilmelidir.
12 )Varant :Tahvileyatırım yapan kişilere faiz geliri elde etmenin yanında, seçimde bulunarak belirli fiyattan, belirli bir sayıda hisse senedi satın alma hakkı veren tahvillere varant denir.
Tahvilin üstünlükleri :
1 )Maliyeti belli ve sınırlıdır.
2 )Hisse senedine göre getirisi düşüktür.
3 )İşletme sahipleri yönetimi ve denetimi tahvil sahipleri ile paylaşamazlar.
4 )Faiz ödemeleri vergi matrahından düşülmektedir.
5 )Yatırımcı açısından riski azdır.
Tahvilin sınırlıkları :
1 )İşletmenin geliri düzenli değilse faiz ödemeleri yapılamaz.
2 )Aşırı borçlanma durumunda hisse senetlerinin fiyatları düşebilir.
3 )Uzun dönemli olduklarında plan ve beklentiler değişebileceğinden vade riski doğar.
4 )Uzun vadeli olduğundan kısa vadeli borçlara göre daha ağır hükümler doğar.
Tahvillerin derecelendirilmesi :Tahvillerin kalitesinin tespit edilip, küpür ve anapara ödemelerinin zamanında karşılanma olasılığının tespit edilmesidir.En çok itibar edilen kuruluşlar Moody's, Standart and Poors Corporatıon, Fıtch Investors Service' dir.
Tahvillerin derecelendirmesinde kullanılan ölçütler :
Rasyolar, Öncelikler, Garanti, Karşılıklar, Vade, İstikrar, Yasalar, Anti-Tröst, Uluslararası pazarlardaki faaliyetler, Ürün güvenliği, Sigorta yükümlülüğü, İşgücü yükümlülüğü, Muhasebe politikaları tahvilin derecesini olumlu yönde etkiler.
Tahvilin derecelendirilmesinin önemi :
Derecesi geri ödeyememe riskini ölçer.
Derecesi tahvilin faiz oranını ve işletmenin borçlanma maliyetini belirler.
Tahvile yatırım yapan kurumlar belli bir dereceye sahip tahvillere yatırım yapmak zorundadır.
Yatırım kurumları ve sigorta şirketleri çok riskli işletmelerin tahvillerine yatırım yapamazlar. 
Tahvili BBB’ den düşük bir dereceye sahip olan işletmelerin yeni tahvil satma şansı yoktur. 
Düşük dereceye sahip tahvillerden yüksek faiz getirisi beklenir.
Tahvillerin değerlenmesi :
Tahvilin değeri :Gelecekte elde edeceği nakit akımlarının belli bir iskonto oranından bugüne indirgenmiş değerlerinin toplamıdır.
Tahvilin fiyatı (değeri):Gelecekteki faiz tutarı ve vade sonundaki nominal değerinin bugünkü değerlerinin toplamıdır.
Tahvilin değerini , iskonto oranın yanında vadesi de belirler.
Vade uzadıkça tahvilin getirisi de artar.( nominal faizi )
Uzun vadeli tahvilin fiyatı daha fazla dalgalanır.
Faiz oranı, iskonto oranı, enflasyon oranı yükseldikçe tahvil fiyatları düşer.
Tahvilin net ( reel ) değeri :Nominal faiz oranının enflasyon oranından arındırılması ile bulunan reel faiz oranına göre oluşan değeridir.
Vadeye kadar getiri :Tahvilin piyasa değerini vadeye kadar elde edecek nakit akışlarına (faiz ve anapara) eşitleyen orandır.
Macaulay ortalama vadesi eğişik özelliklere sahip tahviller, faiz oranlarındaki dalgalanmalardan değişik biçimde etkilenir.
Ortalama vade (Duratıon) :Bir tahvilin fiyatındaki değişmeleri, diğer bir tahvilin fiyatındaki değişmeyle karşılaştırmaya çalışan kavramdır. 1938 yılında F.Macaulay tarafından öne sürülmüştür.
Düzeltilmiş vade:Faiz oranlarındaki değişmelerin tahvilin değerinde yüzde kaçlık değişme yaratacağını gösterir.
Tahvil piyasalarının işleyişi :
Kesin alım pazarı :Aynı gün veya ileri valörlü olarak doğrudan alım ve satımın yapıldığı pazardır. Sabit getirili menkul kıymetlerin şeffaf ve rekabete açık bir ortamda işlem görmelerini sağlayarak likiditelerini artırmak , bilgi akışını hızlandırmak amacıyla kurulan pazardır.
Pazarda işlem gören kıymetler :TL veya döviz ödemeli DİBS, Gelir ortaklığı senetleri ( GOS ), Gayrimenkul sertifikaları ,borsaya kote özel kesim tahvilleri 
İşlem saatleri :İşlemler her gün 9.30 - 17.00 arası
Valör :Kredi ya da mevduat için bankaca faizin işletilmeye başlandığı tarihtir. 
Emir tipleri :
Limitli emir :Fiyat ve nominal tutarı belirterek, minimum emir büyüklüğünün katları şeklinde verilen emirdir.( k. pasif)
Piyasa emri :Fiyatın belirtilmediği, minimum emir büyüklüğünün katları şeklinde verilen emirdir.( k. iptal)
Kalanı iptal et emri :Emrin girildiği anda bekleyen karşıt emirlerle eşleştiği, gerçekleşmeyen kısmın otomatik olarak iptal edildiği aktif emir tipidir.
Gerçekleşmezse iptal et emri :Emrin girildiğinde tamamının satış koşulu sağlanmadığı taktirde iptal edilen aktif emirlerdir.
Valör :Kabul edilebilir en az ve en fazla ileri valör tarihi menkul kıymet türü bazında Borsa Yönetim Kurulu tarafından belirlenir.Devlet tahvili ve hazine bonosunda en çok 90 gün diğerlerinde en çok 7 gündür.
Emirlerin geçerliliği :Aynı gün valörlü emirler 14.00 kadar, ileri valörlü işlemler 17.00 ye kadar geçerlidir.
Emir eşleme kuralı :Emirler sürekli müzayede yöntemiyle eşleşmektedir.Alımda en yüksek fiyatlı, satımda en düşük fiyatlı emirlerin önceliği vardır.Aynı fiyatlı emirlerde zaman önceliği kuralı uygulanır.Karşılanmamış emirler otomatik olarak iptal edilir.
Ü N İ T E 4

Hisse senedi :Sermayesi paylara bölünmüş kıymetli evrak niteliğinde pay senedi çıkarabilen A.Ş veya Ser.paylara böl. Komandit şirketlerin yasal şekillere uygun olarak düzenledikleri ,sermayenin belli bir oranını temsil eden ve sahiplerine o oranda ortaklık hakkı veren senetlerdir.
Kasa hisse senedi : Halka sunulmayan şirketin elinde bulunan hisse senetleridir.
Kayıtlı sermaye : A.Ş ' lerin sermaye artırımında TTK hükümlerine tabi olmadan çıkarabilecekleri azami sermaye miktarıdır.Buna sermaye tavanı denir.Yönetim kurulu kararı ile belirlenir.Halka açık A.Ş.'ler de SPK' dan izin alarak kayıtlı sermaye sistemine geçilebilir.Tavanın artırılması SPK' nın iznine bağlıdır.Tavan yeniden değerleme değer artış fonu ve maliyet artış fonunun sermayeye eklenmesi ile aşılabilir.
Hisse senedinin sahibine sağladığı haklar : Oy kullanma hakkı, yönetime katılma hakkı, kârdan pay alma hakkı tasfiyeden pay alma hakkı, faaliyetler hakkında bilgi alma hakkı, rüçhan hakkı(öncelikli satın alma hakkı)
Hisse senedi türleri :
1 )Tedavül bakımından :
a )Nama yazılı hisse senetleri :Şirket defterinde yazılı kimseler adına düzenlenen hisse senetlerdir.
b )Hamiline yazılı hisse senetleri evrinin satın alana teslimiyle gerçekleştiği hisse senetleridir.
2 )Bedellerinin tamamen ödenmiş olup olmamasına göre :
a )Bedelinin tamamen ödenmiş hisse senetleri :Bedelinin tümü ödenmiş olmalıdır.
b )Bedeli tamamen ödenmemiş hisse senetleri :En az 1/4 ' ünün ödenmesi gerekir.
3 )Sermaye artışlarına göre :
a )Bedelli hisse senetleri :Kuruluşta veya sermaye artırımında eski ortakların rüçhan haklarını kullanmaları ile veya halka arz yoluyla üçüncü kişilerce satın alınan ve para girişi sağlayan senetlerdir. 
b )Bedelsiz hisse senetleri :Fon girişi sağlamayan, mevcut ortaklara ücretsiz olarak payları oranında dağıtılan hisse senetleridir.
4 )Sahiplerine sağladığı çıkarlara göre :
a )Adi hisse senetleri :Sahiplerine bütün hakları eşit olarak sağlayan hisse senetleridir.
b )İmtiyazlı hisse senetleri :Ana sözleşme ile öncelik ,imtiyaz ve getirisi olan hisse senetleridir.Tahville hisse senetleri arasındadır.Sabit getirili olması ve tasfiyede önceliğinin olmasından tahvile benzerler.
Hisse senedi türevleri :
1 )Katılma intifa senetleri ( KİS ) :Nakit karşılığı olarak satılmak üzere kârdan pay alma, tasfiye bakiyesinden yararlanma , yeni pay alma gibi haklara sahip olan ancak ortaklık hakkı sağlamayanhisse senetleridir.(SPK düzenler ,nama yazılı ,primli olabilir,Ödenmiş sermaye ve yedek akçenin toplamından fazla, 1 / 6’ sın dan az olamaz.) 
2 )Kâr zarar ortaklığı belgeleri ( KOB ) :Anonim şirketlerin kâr ve zarar karşılığı ihraç ettikleri menkul değerlerdir.(Kar ve zarara katılırlar,oy hakkı yoktur,yurt içi veya dışında satılır, menkul kıymet alıp satanlar çıkaramaz, 3 ay ile 7 yıl vadelidir, işletme kar payını gider yazabilir, 1 YTL ve katlarıdır, nama veya hamiline çıkarılır.)
3 )Oydan yoksun hisse senetleri ( OYHS ) :Sahibine oy hakkı hariç diğer ortaklık haklarını sağlayan hisse senetleridir.(Nama yazılıdır.)
Hisse senetlerinin halka arzı :
Halka Açık Anonim Şirket :Hisse senetlerini halka arz eden ya da ortak sayısı 250' yi aşan ve yazılı ya da sözlü olarak halkı ortaklığa çağıran şirketlerdir.
Halka açılma biçimleri :Kuruluşta halka arz veya halka açık kuruluş, Mevcut hissenin bir kısmını halka arz, Sermaye artırımı ile
Halka açılmada kullanılan yöntemler :
a )Talep toplama yöntemi
b )Sabit fiyatla talep toplama yöntemi
c )Fiyat teklifi alma yoluyla talep toplama yöntemi
d )Talep olmaksızın satış yöntemi
e )Borsada satış yöntemi 
Hisse senedinin ihracı :
Doğrudan çıkarım :Hisse senetlerinin halka arzında aracı kurumların kullanılmamasıdır.Özel ihraç yapılır.
Dolaylı çıkarım:Hisse senetlerinin halka arzında aracı kurumların hizmetlerinden yararlanılmasıdır.Aracı kurum taahüt altına girmeden belirlenen sürede satış çabasına en iyi pazarlama çabası ( Best efforts ) denir.Danışmanlık hizmeti dışında satma garantisi vermesine ( underwriting ) denir.
İ.M.K.B. Hisse senedi piyasası :
Tek fiyat yöntemi :Toplam arz ve talebin karşılanarak belirlenen fiyattan işlem yapılmasıdır.İlk hisse senedi işlemleri
3 Ocak 1986 tarihinde başlanmıştır. 
Pano sistemi :Kasım 1994'de terk edilip bilgisayar ortamına geçilmiştir.
Çok fiyat-müzayede sistemi :Bütün alış veriş emirlerinin bilgisayar sistemine girilmesi ve eşleştirmenin fiyat ve zaman önceliği esaslarına göre otomatik olarak yapılmasıdır.
Kurtaj :Aracı kurumların yaptıkları işlem için müşterilerden aldıkları komisyondur.
Fiyat önceliği kuralı :Satışta düşük ,alışta yüksek fiyatlı emirlere öncelik tanınmasıdır.
Zaman önceliği kuralı :Fiyat eşitliği varsa önce verilen emir gerçekleştilir.
Fiyat aralıkları :Hisse senedinin bir seans içinde artabileceği ve düşebileceği üst ve alt sınırlardır.Hesaplamada kullanılan fiyata baz fiyat denir.
Fiyat adımı :Her hisse senedi fiyatı için bir defada gerçekleştirilebilecek en küçük fiyat değişimidir.
İ.M.K.B. de piyasa işlemleri :
Birincil piyasa işlemleri :Hisse senedini halka arz eden şirketler ile alıcıların doğrudan doğruya karşılaştığı piyasadır.Blok satış ile 11.00 -12.00 arasında işlem yapılır. 
İkincil piyasa işlemleri :Birincil piyasada alınan hisse senetlerinin paraya çevrilmesini sağlar.Şirketlere nakit girişisağlamaz. 
Hisse senetleri piyasasındaki pazarlar :
1 )Ulusal pazar ( Kot içi ):Borsaya kote olan asgari tedavül şartlarına sahip hisse senetlerinin işlem gördüğü pazardır.
2 )İkinci ulusal pazar ( Kot dışı pazar ) :Borsaya kote koşullarını taşımayan veya kaybeden hisse senetlerinin işlem gördüğü pazardır. 
3 )Yeni ekonomi pazarı :Yeni kurulmuş şirketlere fon sağlamak amacıyla oluşturulan pazardır.
4 )Göz altı pazarı :Borsaya kote olupta yükümlülüklerini yerine getirmeyen ve incelemeye alınan şirketlerin işlem gördüğü pazardır. 
5 )Toptan satışlar pazarı :Alıcıları belli olan ya da olmayan belli miktarın üzerindeki hisse senedi işlemlerinin gerçekleştiği pazardır.
Borsa emirleri : 
Lot :1000 adet hisse senedinden oluşan standart işlem birimidir.
a )Normal emir :Bir lot ve katlarından oluşan emirlerdir.
b )Özel emir :Yönetim kurulu tarafından menkul kıymet bazında belirlenen hisse sayısını aşan, eksper onayıyla gerçekleşen, bölünmez bir bütün olarak işlem görenemirlerdir.
c )Küsurat emirler :Bir lottan daha az miktarlar için verilen emirlerdir.
Kredili menkul kıymet işlemleri :Aracı kuruluş nezdinde müşteri adına kredi hesabı açılması koşulu ile müşteriyle aracı kuruluş arasında yapılan sözleşme hükümlerine göre menkul kıymet alımıdır.(Kredi oranı % 50 dir.)
Açığa satış :Sahip olunmayan menkul kıymetin ödünç alınarak satılmasıdır.(Hesabın iki katını geçemez.)
Menkul kıymetlerin ödünç işlemi :Sözleşmede belirlenen esaslar dahilinde menkul kıymetin ödünç alma veya verme işlemidir.
Hisse senetlerinin fiyat ve değer tanımları :
Nominal değer :Hisse senedinin üzerinde yazılı olan değerdir.TTK' ya göre en az 50 Ykr. olabilir. 
Defter değeri :Özsermaye toplamının hisse senedi sayısına bölünmesiyle bulunmasıyla bulunan değerdir. 
Tasfiye ( Likiditasyon )değeri :Şirketin tüm varlıklarının zorunlu olarak satılıp, borçların çıkarılmasıyla bulunan değerin hisse senedi sayısına bölünmesiyle bulunan değerdir.Piyasa değeri tasfiye değerinin altında olmamalıdır.
İşleyen teşebbüs değeri :İşletmenin gelecekte sağlayacağı faiz ve vergi önceki gelirlerinin bugünkü değerinden borçlarının düşülmesiyle bulunan değerin hisse senedi sayısına bölünmesi ile bulunan değerdir.
Piyasa (pazar) değeri :Hisse senedinin piyasadaki arz ve talebe göre oluşan değeridir.Borsada işlem görüyorsa borsa fiyatı piyasa piyasa fiyatına eşittir.
Gerçek değer :İşletmenin gelecekteki kazançları veya kâr paylarının belli bir iskonto oranı ile indirgenerek hesaplanan bugünkü değerlerinin toplamıdır. 
Etkin piyasalar :
Menkul kıymet fiyatlarının, menkul kıymet değeriyle ilgili tüm bilgileri yansıttığı piyasadır.
Zayıf tipte etkinlik :piyasa fiyatlarının geçmiş fiyatların tarihçesinde yer alan tüm bilgileri hızla yansıttığı durumdur.
Yarı güçlü tipte etkinlik iyasa fiyatlarının halka açıklanmış tüm bilgileri yansıttığı durumdur.
Güçlü tipte etkinlik :Fiyatların gerçek değerleri belirlemede kullanılacak tüm bilgileri yansıttığı durumdur.
Hisse senetlerinin değerlenmesi :
1 )Global şartların analizi 
2 )Ekonomik ,sosyal ve politik şartların analizi
3 )Sektördeki karşılaştırmaların yapılması 
4 )Toplam menkul kıymet içindeki oranına karar verilir.
Temel analiz :
Menkul kıymetlere ilişkin genel ve özel bilgilere dayalı olarak sistematik biçimde değerlendirilmesi , bu doğrultuda tahminler yapılmasıdır.
Ekonomi analizi :GSMH ,bütçe açığı, enflasyon oranı ,dış ticaret dengesi gibi makro ekonomik analiz yapılır.
Endüstri analizi :Sektöre özgü satışlar ,kârlar, talep ,rekabet koşulları ,işgücüne ilişkin veriler incelenir.
İşletme analizi :İşletmenin geçmiş performansı ,ürettiği mal ve hizmetleri, şirket yöneticilerinin bilgi ve deneyimleri incelenir.
Teknik analiz :
Geçmiş fiyat hareketlerinden yararlanarak hisse senedinin gelecekteki fiyatlarının gelecekteki düzeyinin tahmin edilmesidir.
Dow Teorisi iyasa analizlerinde amacın piyasada fiyatların gidiş yönünü belirlemek olduğu görüşüne dayanır.Üç trendi vardır.
1 )Birinci Trend :Hareketli fiyat değişmeleridir. Boğa piyasası:Trend yukarı yükselişte, Ayı piyasası :Trend aşağı 
2 )İkinci Trend :İki haftadan dokuz aya kadar süren bir dönemdir.Genel ortalamadan sapmaları düzeltir.
3 )Üçüncü Trend :Günlük fiyat dalgalanmaları olup; önemsizdir.
Ü N İ T E 5

Türev piyasalar :
Türev ürün piyasaları :Uluslararası piyasalardaki faiz, fiyat ve kur risklerini ortadan kaldırmak veya azaltmak amacıyla gelişen piyasalardır.
Türev piyasalar :Fiyatları bir başka ürün fiyatına bağlı olarak belirlenen ürünlerdir.İşlem gördüğü piyasalara türev piyasalar denir.
Türev ürünlerin kullanım amaçları :
1 )Riskten korunma (Hedging) :Yatırımcının türev piyasalarda, spot piyasada bulunduğu pozisyona karşıt bir pozisyon alarak spot piyasalardaki risklerden korunmak amacıyla tapılan işlemlerdir.Yapan kişi veya kuruma hedger denir.
2 )Spekülatör :Gelecekteki fiyat artışlarından kâr elde etmek amacıyla alım satım yapılmasıdır.Bu işlemi yapana spekülatör denir.
3 )Arbitraj :Farklı piyasalardaki, farklı fiyatlardan faydalanmak üzere aynı ve eşit miktardaki bir malın eş zamanlı olarak bir piyasadan alınıp diğer bir piyasada satılarak fiyat farklılıklarından faydalanma işlemidir.Yapana arbitrajcı denir.

Vadeli işlem piyasaları ( Forward ) :
Vadeli forward işlemler :Vadesi miktarı ve fiyatı bugünden belirlenmiş, ileri bir tarihte teslimini öngören sözleşmelerdir.Bu piyasalara vadeli işlem piyasaları denir.
Özellikleri :
a )Merkezi bir pazar yeri yoktur. 
b )Tüm iletişim araçları ile sözleşme yapılabilir. 
c )Sözleşmeler esnek olup güven esasına dayanır.
d )İkincil piyasası olmadığından üçüncü kişilere devredilemez. 
e )Aracı olmadığından komisyon yoktur. 
f )Sözleşme gerçekleşmeden ödeme yapılmaz.
g )Fiyatlar pazarlıkla belirlenir.
1 )Vadeli döviz sözleşmeleri :Belirli tutarda bir dövizin bugünden belirlenen bir kurdan ileriki tarihte alımını veya satışını içeren sözleşmedir.İthalatçı ve ihracatçıları kur riskinden korur.Vade 1 , 3 , 6 , 9 , 12 ay olabilir.
Forward kur primi :Vadeli kurun cari kurdan büyük olması durumunda arasındaki farktır.
Forward kur iskontosu :Vadeli kurun cari kurdan düşük olması durumundaki aradaki farktır.
2 )Vadeli faiz oranı sözleşmeleri :İlerideki bir tarihte belli bir süre için uygulanacak faiz oranının belirlenmesine yönelik vadeli sözleşmelerdir.Amaç faiz oranı riskinden korunmaktır.Bu uygulanmasında anlaşılan orana Forward faiz oranı denir.
Gelecek ( Futures ) piyasaları :
Futures ( gelecek )sözleşmesi :Alım satımı yapılan belli miktardaki malın ya da finansal ürünün bugünden belirlenen bir fiyattan, gelecekteki bir tarihte teslim edilmesini ya da alınmasını hükme bağlayan sözleşmedir.
Gelecek piyasaları :Gelecek sözleşmelerin işlem gördüğü organize piyasalar ve borsalardır.Standartlaştırmak için Şikago Ticaret Odası ( CBT ) kurulmuştur.
Özellikleri :
a )Organize borsalarda işlem görür.
b )İkincil piyasası vardır.
c )Standart sözleşmelerdir.
d )Takas odası vardır.
e )Takas odası sözleşme tutarının % 20'si civarında teminat ( marjin )alır.
f )Günlük fiyat değişmelerinde max. ve min . aralıklar uygulanır.Minimum fiyat aralığına tik (tick) denir.
g )Vadesinden önce ters işlemle kapatılabilir.
h )Fiyatlar piyasadaki arz ve talebe göre oluşur.
Gelecek sözleşmelerine konu olan kıymetler :
Hazine bonosu, Tahvil, Hisse senedi, Hisse senedi fiyat endeksi, Faiz , Döviz, Fiziki mallar
Gelecek sözleşme türleri :
1 )Döviz gelecek sözleşmesi :Belirli bir dövizin, belirlenmiş sabit bir tutarının başka bir döviz karşılığında ileri bir tarihte bugünden belirlenmiş bir kurdan teslim edilmesi veya alınmasını içeren sözleşmelerdir.Kur riskinden korur.
2 )Faiz gelecek sözleşmeleri :Mevduat hesabı veya faiz getirisi olan menkul kıymetlerin önceden belirlenmiş bir tarihte ve belirlenmiş faiz oranından alınıp satılmasıdır.Faiz riskinden korur.
3 )Mal gelecek sözleşmeleri :Mısır, soya fasulyesi, bakır, petrol, gümüş, kakao ve şeker gibi çeşitli mallar üzerinden gelecek sözleşmelerdir.
4 )Endeks gelecek sözleşmeleri :Belirli bir borsa fiatı ile değeri belirlenen hisse senedi portfoyünün ileri bir tarihte, fiyatı bugünden belirlenmek koşuluyla alınıp satılmasıdır. 
Gelecek piyasalarının işleyişi :
Takas odası :Opsiyon ve gelecek borsalarında alıcı ve satıcıların yükümlülüklerini yerine getirmesini ve güven sağlayan kurumdur.
Teminat ( marjin ) :Takas odasının üstlendiği riskler nedeniyle alıcı ve satıcının takas merkezine yatırmaları gereken tutardır.
Başlanğıç teminatı :Borsada işlem yapabilmek için alıcı ve satıcının takas merkezine yatırmaları gereken tutardır.
Tamamlama teminatı :Zarar nedeni ile ilgili tarafın teminatının olması gerekenden az olması halinde takas odasının müşteriden teminatı eski seviyesine çıkarması için talep ettiği ek fondur.
Opsiyon piyasaları :
Opsiyon :Seçenek veya seçim hakkı demektir.
Opsiyon sözleşmesi :Sahibine belirli malı veya menkul kıymeti önceden belirlenen bir fiyattan, belirli bir tarihte alma veya satma hakkı sağlayan sözleşmedir.İşlem gördüğü piyasalara opsiyon piyasaları denir.
Kullanım fiyatı :Opsiyonun kullanılması durumunda geçerli olacak, sözleşmenin başlangıcında belirlenmiş ve alıcının bir varlığı almak ya da satmak için ödeyeceği sabit fiyattır.
Opsiyon fiyatı (primi) :Opsiyon alıcısının ,opsiyon satıcısına ,ödediği tutardır, sözleşme satın alırken peşin ödenir ve opsiyon kullanılmazsa da iade edilmez.Bu tutar piyasa değerinin % 5-30’uarasındadır.Organize borsa ve tezgah üstü piyasada işlem görür.
Opsiyon türleri :
1 )Satın alma opsiyonu :Opsiyonu alan tarafa, opsiyona konu olan varlığı belli bir vade içinde veya sonunda belirlenen bir fiyattan satın alma hakkı veren sözleşmelerdir.Bu sözleşmeyi yapan kişiler fiyatın yükseleceği yönünde beklentisi olan kişilerdir.
2 )Satma opsiyonu :Opsiyonu alan tarafa belli bir kıymeti bu günden sabitlenen fiyat üzerinden belli bir vade içinde ya da sonunda satma hakkı veren sözleşmelerdir.Bu sözleşmeyi yapan kişiler fiyatların düşeceği yönünde beklentisi olan kişilerdir.
Sözleşmeye konu olan varlıklara göre opsiyon türleri :
Hisse senedi, Endeks, Döviz, Faiz oranı, Mal opsiyonları gelecek sözleşmeleri üzerine düzenlenen opsiyonlardır. 
Opsiyonu cazip hale getiren en önemli özelliği küçük sermaye ile yatırım yapıp büyük kar elde etme olasılığıdır. 
Swap ( Takas , Değiştirme ) Piyasları :
Swap :İki taraf arasında yapılan, faiz veya anapara ödemelerinin koşulları önceden belirlenerek taraflar arasında değiş tokuş edilmesidir. 
Amacı ( yararları ) :Faiz oranları ve döviz kurlarındaki dalgalanmaların yarattığı riski minimize etmektir. 
Faiz swapı :Kredi değerliği farklı firmaların faiz koşulları değişik, aynı tutardaki borçlarının faizini belli bir süre değiştirmeleridir.Faiz değişimi belli bir anapara tutarı üzerinden yapılır.Vade 1-15 yıl arasındadır.Anaparalar değişmez sadece faiz ödemeleri değiştirilir.
Libor :Londra bankalar arası faiz oranıdır.
Prime rate :ABD' de krebilitesi yüksek işletmelere uygulanan faiz oranıdır.
Swapın gereklilikleri : 
a )Tarafların kredibilitesi farklı olmalıdır.
b )Kredibilitesi yüksek olan değişken faizi tercih etmelidir.
c )Kredibilitesi düşük olanın sabit faizle borçlanma imkanının sınırlı olması gerekir.
d )Tarafların amaçları ters yönde olmalıdır.
e )Tarafların yüksek getiriden yararlanma isteği olmalıdır.
Para swapı :İki tarafın ayrı para birimi üzerinden mevcut veya olacağı tahmin edilen borçlarını veya alacaklarını değiştirmeleridir. 
Amacı :İstenilen para cinsiyle fon sağlayabilmek ve daha düşük faizle fon sağlayarak maliyetleri düşürmektir.Vade 2-10 yıldır. minimum yükümlülük 3-50 milyon dolardır.
Ü N İ T E 6

SERMAYE PİYASASI KURULU 

SPK' nun başta gelen amacı ,yatırımcıyı ve tüm sermaye piyasasını korumak ve piyasanın ülke yararına çalışmasını sağlamaktır.SPK 2499 sayılı sermaye piyasası kanununu uygulamak amacıyla 1982 yılında kurulmuştur. 
Kuruluş amacı :
1 )Sermaye piyasasının güvenlik, açıklık ve kârlılık içinde çalışmasını sağlamak
2 )Kamu kurumlarını sermaye piyasası hakkında aydınlatmak
3 )Tasarruf sahiplerinin haklarını korumak ( En önemlisi )
4 )Tasarrufların menkul kıymetlere yatırılmasını özendirmek
5 )Sermaye piyasasının sağlıksız gelişmesini önlemek
6 )Menkul kıymet borsaları hakkında düzenleme, denetleme ve açıklamalar yapmak 
SPK kaydına alınması zorunlu işlemler :
a )Hisse senetleri halka satılmak kaydı ile tedricen şirket kurulması 
b )H.açık A.Ş' lerin hisse ve borçlanma senedi ihracı 
c )H.açık olmayan A.Ş' lerin ihraç edecekleri hisse senetlerini halka arz etmeleri
d )H.açık olmayanların ortak sayısının 250 yi aşması
e )Özeleştirilecek A.Ş.' lerin hisse senetlerinin halka arzı 
f )H.açık A.Ş.' lerin bölünmesi sonucu yeni bir şirket kurulması
g )H.açık A.Ş.' lerin birleşmesi ile oluşan yeni şirketin hisse senetlerinin ihracı
ı )Gayrimenkul ,yatırım ortaklıklarının ve yatırım fonlarının menkul kıymet ihracı 
j )Pay senetlerine çağrıda bulunması veya vekaleten oy hakkının toplanması
KURULUNUN YAPISI :
Sermaye piyasası kanunun verdiği görevleri yerine getirmek üzere kurulmuş tüzel kişiliğe sahip bir yürütme ve denetleme organıdır.
Kurul bir başkan , bir başkan vekili ve beş üyeden oluşur.Üyelik için aday gösteren kurumlar ;
a )İlgili bakanlık b )Maliye Bakanlığı c )Sanayi ve Ticaret Bakanlığı d )BDDK e )TOBB f ) Aracı kurumlar birliği 
Üyelerin ikisi ilgili bakanlıktan , beş üye ise her birinden birer kişi olarak seçilerek bakanlar kurulunca atanır.Bakanlar kurulu başkan ve başkan vekilini de seçer.Görevleri 6 yıldır.Tekrar atabilirler.
DAİRE BAŞKANLIKLARI :
1 )Denetleme 2 )Ortaklıklar finansmanı 3 )Aracılık faaliyetleri 4 )Kurumsal yatırımcılar 5 )Piyasa gözetim ve denetleme 6 )Araştırma 7 )Muhasebe standartları 8 )Bilgi işlem, istatistik ve enformasyon 9 )Hukuk işleri 10 )İdarive mali işler başkanlığı 
GENEL GÖREV VE YETKİ KADEMELERİ :
Kurul başkanı ve yardımcıları, Daire başkanları ve yardımcıları, Grup başkanları, Müdürler ve yardımcıları, Şefler ve yardımcıları 
GÖREV VE YETKİLERİ :
1 )Sermaye piyasası araçlarının halka, arzı satışını düzenlemek ve denetlemek, kurul kaydına almak, geçici olarak satışı durdurmak
2 )Bağımsız denetleme kuruluşlarını ilan etmek 
3 )Kamuyu yeterli ve doğru bilgilendirmek 
4 )Piyasayı ilgilendiren yayın ve reklamları izlemek yanıltıcı bilgi verenleri yasaklamak
5 )Mali tablo,denetleme raporları incelemek 
6 )H.A. A.Ş’ lerin genel kurullarında vekaleten oy kullanma esaslarını belirlemek
7 )Vadeli işlem sözleşmesi düzenlemek
8 )Geri alma ve satma taahhütlü sözleşmelerin esaslarını belirlemek
9 )Menkul kıymet ödünç alma ve verme işlemlerinin esaslarını belirlemek
10 )Yurt dışındaki yerleşik kişilerin sermaye piyasası araçlarının ihraç ve halka arzı konusunda gerekli düz. yapmak
11 )Sermaye piyasası araçlarının takası,saklanması ve derecelendirilmesini düzenlemek
12 )Sermaye piyasası kurumlarının kuruluş, tasfiye ve sona erme esaslarını belirlemek 
13 )Bakanca istenen incelemeyi yapmak, rapor etmek ve mevzuat değişiklerinde öneride bulunmak
14 )Medyada yatırım tavsiyelerinde bulunacakların uyacakları esasları belirlemek
15 )Kurulun yetki ve çalışma esasları bakanlar kurulunca hazırlanan yönetmeliklerle belirlenir.
1 )Sermaye piyasası alanında mesleki faaliyetleri yürütmek
a )Denetlemek :Faal kuruluşların mevzuat ve mali açıdan denetlenmesidir.
b )İzleme :Yayın ,duyuru ve reklamları izlemek ve arşiv oluşturmak. 
c )Kayıt tutma :Halka arz edilen menkul değerlerin kaydını tutmak 
d )Araştırma yapma :Maliye bakanlığınca istenilen konularda araştırma yapmak ve önerilerde bulunmak 
2 )Sermaye piyasası alanında uygulamaya dönük hukuki sonuç doğuran özel nitelikteki idari kararlar almak :
a )İnceleme :Kurula yapılan başvuruları değerlendirmek ve izin vermek 
b )Değerlendirme :Alınan belgelerden sonuçlar çıkarmak yetkili kamu kurumlara duyurarak gereğini yapmak
3 )Sermaye piyasası alanında genel hukuki nitelikli idari karar ve düzenlemeler çıkarmak
a )Menkul kıymetlerin halka arz ve satışını düzenlemek, denetlemek ve yönlendirmek amacıyla halka açık a.ş.'lerin tüm koşullarını düzenlemek
b )Kamunun aydınlatılmasını sağlamak amacıyla halka açıklanacak bilanço, denetim raporu ve standart tabloları hazırlamak ve duyuru koşullarını belirlemek ve duyurmak
Ü N İ T E 7

Menkul kıymet borsaları :
Belirlenmiş kurallar çerçevesinde borsaya kote menkul kıymet alış ve satışının yapıldığı ve belli bir kapalı mekanda çalışan piyasa yeridir. 
1 )Menkul kıymetler için devamlı piyasa oluşturmak :En önemli fonksiyonu olup tezgah üstü piyasalardan üstündür.
Devamlı piyasa :Borsaya kayıtlı menkul kıymetlerin en kısa sürede ve en düşük maliyetle alınıp satılmasıdır.Bu sayede yatırımcı devamlı likit durumdadır.
Oluşma şartları :
a )Her an alıcı ve satıcının hazır olması, talebin artmasında arzın borsaya çok hızlı girebilmesi 
b )Alım-satım işlemlerinin hızla sonuçlandırılması
c )Arz ile talep fiyatının arasındaki marjın küçük olması 
d )Dış koşullar değişmediği sürece işlemler arasında çok düşük fiyat farklarının olmasıdır.
Piyasanın derinliği :İşlem gören menkul kıymet için işlem fiyatının altında ve üzerinde çok sayıda ve yeterli miktarda alış ve satış emrinin bulunmasıdır.
Piyasanın genişliği :Menkul kıymetlerle ilgili alış ve satış emirlerinin hacmidir.Hacim büyükse likiditesi artar.
Piyasanın esnekliği :Geçici piyasa emirlerinin piyasanın dengesini bozulma sonucu hızla yeni emirlerin ulaşabilmesidir. 
2 )Kote edilmiş hisse senetleri ve tahviller için doğru fiyatın oluşmasını sağlaması
Borsa uzmanları analizleri sonucunda gerçek değerlerini hesaplar arz ve talepte bu aralarda hafif dalgalanmalar gösterir.
Borsanın ülke ekonomisine katkı sağlayabilmesi :
Gelişmişlik düzeyine, Halka açılma düzeyinin yüksekliğine, Ekonomik istikrara, Bilinçli yatırımcının varlığına, Aracı kurum uzmanlarının varlığına bağlıdır.
Menkul kıymet borsalarının tarihçesi :
İlk menkul kıymet borsası 1487' de Belçika' nın Anvers kentinde kurulmuştur.
Yerel borsa :Kuruldukları yörede faaliyet gösterirler.
Ulusal borsalar :Kuruldukları ülkede faaliyet gösterirler.
Uluslararası borsalar :Borsaya kote edilmek şartıyla dünyanın herhangi bir ülkesinde faaliyette bulunan bir anonim ortaklığın menkul kıymetlerinin işlem gördüğü borsalardır.New York (1792), Londra, Tokyo ,Paris borsaları önde gelen borsalardır.
Osmanlı Devletinde ilk borsa 1866' da kurulan Dersaadet tahvilat borsasıdır. İMKB 1986 yılında faaliyete geçmiştir. 
Menkul kıymet borsalarının işleyişi :
Menkul kıymet borsaları :İkincil piyasa işlemlerinin yapıldığı, kuralları, kurumları, tarafları, yasal ve fiziki alt yapısı belirlenmiş mekanlardır.
Açık artırma yöntemi :Bir şirketin belirli sayıda hisse senedinin belirli fiyatla satışa sunulduğu ve alıcıların fiyat teklifleri alınarak en yüksek fiyatı vererek satış yaptığı yöntemlerdir.
Teklif verme yöntemi :Satın alma veya satma emri almış olan aracı kurum temsilcisinin bu emri ilgili şirket tabelasının alış veya satış kısmına yazarak teklif beklediği yöntemdir.
Borsada uygulanan emir türleri :
1 )Piyasa emri :Satma veya satın alma emridir.Acil likidite ihtiyacında kullanılır.
2 )Sınırlı emir :Yatırımcının belirlediği fiyattan satın alma ya da satma işlemine yönelik emirdir.
3 )Zamanla sınırlı emir :Emrin yatırımcı tarafından belirtilen süre içinde geçerli olduğu emir türüdür.
4 )Zararı durdurma emri :Sınırlı emirle piyasa emrinin karışımıdır.Borsanın düşme eğilimine girdiği dönemlerde kullanılır.Zararını azaltma veya kârı korumak amacıyla yapılır.
Fiyat endeksleri :
Endeks :Menkul kıymetlerin fiyat değişimlerini incelemek üzere hazırlanan göstergedir.1987 yılında hazırlanan bileşik endeksler ulusal-100,ulusal-30,ulusal-tüm,ulusal-sınai endeksleridir.
Endeks değeri :Endekste yer alan hisse senetlerinin her birinin endeksin hesaplandığı gündeki piyasa değerleri toplamı ,baz dönemdeki piyasa değerleri toplamına bölünerek bulunan değerdir.
İMKB endeksleri : 
!987 yılında 1986 yılını baz alan bileşik endeksi günlük olarak yayınlanmaya başlamıştır.Bunlar ulusal 100, ulusal sanayi ve ulusal mali endekstir.
İMKB’ nin yönetim organları :
1 )Genel kurul :Borsa üyelerinden oluşur ve yılda bir kere toplanır.Yatırım, Kalkınma ve Ticaret Bankaları, Aracı kurumlardan oluşur.Genel kurul kararları SPK' nın onayı ile yürürlüğe girer.
Görevleri :
a )Borsa ile ilgili kararlar vermek
b )Yönetim kurulu faaliyet ve denetçi denetim raporunu inceleyip karara bağlamak
c )Borsanın bilanço ve gelir tablosunu incelemek
d )Yönetim ve denetim kurulu üyelerini seçmek ve ibra etmek
2 )Yönetim kurulu:1 başkan ve 4 üyeden oluşur.Borsa başkanı yönetim kurulunun doğal üyesi ve başkanıdır.
Görevleri :
a )Borsa piyasalarını açmak
b )Uyuşmazlıkları inceleyip sonuçlandırmak
c )Kotasyon başvurularını karara bağlamak
d )Borsaya ilişkin mevzuatı hazırlamak
3 )Denetim kurulu ve görevleri :Genel kurulca borsa üyelerinden 2 üye seçilir.Akçeli işlemlerin usule uygun olup olmadığını denetler.
4 )Komiteler :1 başkan ve 2 üyeden oluşan üç komite bulunur.
a )Kotasyon komitesi b )Disiplin komitesi c )Uyuşmazlık komitesi 
5 )Borsa başkanı :En üst yöneticidir.Yönetim kuruluna başkanlığın yanında SPK ile borsa üyeleri arasında aracılık rolü de vardır.% yıllık atanır.15 yıllık iş tecrübesi aranır.
6 )Başkanlık teşkilatı : Altı başkan yardımcısı vardır.
Borsanın işleyişi : Borsa üyeleri aracılığıyla kote menkul değerler için günde iki seans yapılır.
Seansların yapıldığı piyasalar :Hisse senedi - Tahvil ve bono -Repo ve ters repo- Lot altı -Uluslararası pazar depo sertifikası -Uluslararası pazar tahvil ve bono -Vadeli işlemler piyasası 
Aracı kurum hizmetleri :Birincil piyasa işlemleri -Portföy yönetimi -Yatırım danışmanlığı hizmetleri -Repo ve ters repo -Kredili alım,Açığa satış ,Ödünç verme- Türev araçların alım satımına aracılık faaliyetlerini yaparlar.
Emir türleri :
a )Limitli emir :Menkul kıymetin alış veya satış fiyatını müşteri belirler.
b )Serbest emir :Menkul kıymetin alış veya satış fiyatının aracı kuruma bırakıldığı emirdir.
Borsa emri :Müşteri emrinin bilgisayara girilmesi ile oluşur. 
İşlemlerin geçici veya sürekli durdurulması :
1 )Bekleyen veya gerçekleşen emrin iptali :Borsa başkanı veya en az iki üyenin başvurusu ile şu koşullarda emir iptal edilebilir.
a )Bilgisayar hatası b )En az bir emrin hatalı gerçekleşmesi c )Yapay fiyat ve piyasa çabasının tespiti
2 )İşlemlerin borsa başkanlığınca geçici durdurulması :Yedi günle sınırlıdır.Daha uzun süre için yönetim kurulu kararı gerekir.
3 )Olağanüstü ve borsanın kapatılmasını gerektiren olumsuz gelişmeler üzerine borsanın geçici olarak kapatılması :
Başkanın kapatma yetkisi 3 gündür.SPK 15 güne kadar kapatabilir.İlgili bakan 1 aya kadar kapatabilir.Daha uzun süreli kapama yetkisi Bakanlar Kuruluna aittir.Başkanın bir menkul kıymetin işlemini durdurma yetkisi 7 gündür. 
Kotasyon işlemleri :Bir menkul kıymetin borsada alınıp satılabilmesi için borsaya kote olması gerekir.Başvuru işlemini şirket veya aracı kurum yapar.
Borçlanmayı temsil eden menkul kıymetlerin borsa kotuna alınabilmesi için gerekli koşullar :
a )Kotasyon başvurusunun tamamı için yapılmış olması 
b )İhracın nominal tutarının 500 bin YTL olması 
c )Tümünün halka arz yoluyla satışa sunulması 
d )Başvuru tarihinden 3 yıl geçmiş olması (H.Açıklık oranı en az %25 ise 2 yıl )
e )En son dönemin mali tabloların denetimden geçmiş olması
f )Başvurudan önceki 2 yıl (H.açık ise 1 yıl )vergiden önce kâr etmiş olması
g )Öz sermaye toplamının en az 1 milyon YTL olması 
Başvurular 60 gün içinde sonuçlandırılır.
Esas sermaye sistemi :Sermaye artırımının genel kurul kararına bağlı olarak Ticaret Mahkemesinin onayı ve Ticaret sicil memurluğunun tesciliyle yapılabildiği sermaye sistemidir. 
Menkul kıymetlerin borsa kotundan çıkarılma nedenleri : 
1 )Borsa kotundaki hisse senetlerinin nominal tutarının ödenmiş sermayesine eşit olmaması 
2 )Ortaklık zararının öz varlık toplamına ulaşmış olması
3 )Borsa başkanlığınca verilen beyan yazısına uyulmaması 
4 )Kamunun aydınlatılmasına özen gösterilmemesi ,bilginin borsaya verilmemesi
5 )Düzenleme ve mevzuata uyulmaması
6 )İflasa karar verilmesi ve faaliyetin borsanın kabul etmediği şekilde 3 ay durdurulması 
7 )Ortaklık süresinin dolması veya tasfiyeye gidilmesi
8 )Sermayesinin 2/3' ü yitirmesi
9 )Ödeme güçlüğüne düşmesi veya konkordato talebinde bulunması 
10 )Piyasa değerinin, nominal değerinin altına düşmesi
11 )Borsanın istediği bilgilerin verilmemesi
12 )Borsaya ödenmesi gereken ücretlerin ödenmemesi
13 )Ortaklığın lisans ve yetki belgelerinin iptali
14 )Üretim faktörlerinin 2/3 ünün faaliyetten çıkması
15 )Borsa kotundaki borçlanma senetlerinin itfa edilmesi veya vadesi dolan borçlarını ödeyememesi 
Borsanın Denetimi :
İMKB' nin işlem ve hesaplarını SPK denetler.Borsanın gözetimi ile görevli borsa komiseri ve yardımcıları vardır.
Borsa üyelerinin gözetimi :
SPK ve İMKB tarafından yapılır.
Disiplin ceza ve hükümleri :
Ceza verme yetkisi Borsa Yönetim Kuruluna aittir.Uyarı, kınama, para cezası ve borsa üyeliğinden geçici ya da sürekli çıkarma cezası verebilir.
Borsanın gelir kaynakları :
Giriş aidatı, yıllık aidatlar, kotasyon ücretleri, tescil ücretleri, disiplin para cezaları, kürtaj payı, ücret, tarife payları ve bağışlardır.
Ü N İ T E 8

Kollektif yatırım kurumları :Sermaye piyasasında faaliyet gösteren ve yatırımcı bireylerin dışındaki özel veya tüzel bireylerce ülkenin ilgili yasaları ve bu yasalara göre çıkarılmış olan tebliğler hükümlerine göre kurulan ve tüzel kişiliğe sahip olan kurumlardır.Birleştirilmiş kaynakların fon yönetimini profesyonelce yapan kuruluşlardır.
Oluşmasının nedenleri :
Bireysel yatırımcının bilgi ve beceriye sahip olmaması
Bireysel tasarruf hacminin çeşitlendirilmiş portföy oluşturmaya yetmemesi
Uzmanlığın gerekli olması
Portföy çeşitlendirilmesi yoluyla riski azaltmaları
Analiz ve araştırma giderlerinin yüksek olması
Kollektif yatırım türleri :
Yasal yapılarına göre :
Yatırım ortaklıkları :Sermaye ortaklığı statüsünde ( A.Ş veya Limited şirket ) kurulan, pay senetleri ya da tahvil ihracıyla sağladığı fonlarla portföy oluşturarak yöneten ortaklıklardır.
Özellikleri :Sermaye ortaklığıdır.
Kuruluşu, yönetimi ve denetimi ortaklıklar hükümlerine göre olur.
Pay senetleri veya tahvil çıkartarak fon toplarlar.
Hisse senetlerini alan yatırımcılar sahipleridir.
Ortaklarca seçilen yönetim kurulu tarafından yönetilir.
Dönem sonunda yatırımcıya kâr payı dağıtılır.
Yatırım fonları :Kişilerden katılma belgeleri karşılığı toplanan fonları, belge sahipleri hesabına , riskin dağıtılması ilkesi ve inançlı mülkiyet esaslarına göre sermaye piyasası araçları, altın ve diğer kıymetli madenler potfoyü işletmek amacıyla kurulan mal varlığıdır.
Özellikleri :Bireyle arasındaki anlaşmaya dayanır.
Ortaklık statüsü ve tüzel kişiliği yoktur.
Kurucuları banka, aracı kurumlar ve sigorta ortaklıklarıdır.
Katılma belgeleri aracılığıyla portföy toplanır. 
Yatırımcının kazancı fonun değerinde meydana gelen artıştır.
Nakit ve tahsis olmak üzere iki şekilde kurulur.
Nakit yöntemi :Fon kurucusu sözleşmesini hazırlar.Fon yöneticisi ve güvenilir kişiyi belirler, katılma belgelerini satarak fonu oluşturur. 
Tahsis yöntemi :Fon kurucusu sözleşmeyi hazırlar.Fon sermayesini öder.Portföy oluşturulur.Katılım belgeleri hazırlanarak katılımcıya satılır.
Yatırım fonunda dört taraf vardır.
Fon yöneticisi :Fonun işletiminden, katılma belgelerinin satışından ve politikaların uygulanmasından sorumludur.
Güvenilir kişi :İlgili tarafların sözleşme hükümlerine göre uygun işlev görmelerini sağlar.
Fon kurucusu :Fonun yönetimini kendisi yapar veya aracı kuruma da devredebilir.
Yatırımcı bireyler :Katılım belgesini alarak fona yatırım yapanlardır.
Katılım belgesi :Yatırım fonu tarafından hissedarlar adına yönetilen portfoyün belli bir oranıdır.

Fonun sabit veya değişir olmasına göre :
Kapalı sonlu yatırım kurumları :Belli bir sermaye veya fon tahsisi ile kurulan kanuni gerekleri yerine getirip sermayesini artırmadıkça sabit sermaye veya fonlafaaliyetlerini sürdüren kurumlardır. 
Kapalı sonlu yatırım ortaklıkları : ( KO )
Yasal formaliteleri tamamlamadan hisse senedi çıkaramazlar.
Hisse senetlerini geri toplayamazlar.
Hisse senetleri ikincil veya serbest sermaye piyasasında işlem görür.
Borçlanma ( tahvil ) yoluyla fon sağlar.
Böylece kaldıraç faktöründen yararlanırlar.
Büyümesi sınırlıdır.( Sermaye sınırlıdır.)
Kapalı sonlu yatırım fonları : ( KF )
Mevcut fona ait yeni katılım belgeleri çıkaramazlar.
Kaynak ihtiyacında yeni fon kurmak gerekir.
Katılım belgesi yalnız fona iade ile satılabilir.
Yeni katılım ihtiyacına belgesine cevap veremezler. 
Alım satım işlemleri fonun sermayesini etkilemez.Fon sabittir.
Borçlanmaya gidemezler.
Açık sonlu yatırım kurumları :Sermaye ve fon toplamını hiçbir formalite olmadan artırabilir. 
Açık sonlu yatırım ortaklıkları : ( AO )
Kayıtlı sermaye esasına göre kurulan A.Ş’ lerdir.
Her zaman sermaye tavanı kadar hisse senedi çıkarabilir.Sermayesi değişir.
Yeni hisse senedi çıkarılması sermayeyi artırırken, geri alınması azaltır.
Hisse senetleri sermaye piyasasında( yönetim haricinde ) alınıp satılmaz.
Satış ve alış fiyatı o günkü net aktif değerinden yapılır.
Borçlanma imkanları yoktur.
Açık sonlu yatırım fonları : ( AF )
Yeni fon paylarını temsilen katılım belgeleri çıkarabilirler.
Yeni katılma belgelerinin satılması fonları artırır.( Geri alınırsa fonlar azalır.)
Yalnız yönetim alım satım yapabilir.
Alım satım fiyatı net aktif değerinden yapılır.Fiyat kamuya açıklanır.
Borçlanma imkanı yoktur.
Net aktif değeri :Aktiflerinin piyasa değeri toplamından borçları düşüldükten sonra bulunan değer katılma veya hisse senedi sayısına bölünmesiyle bulunan değerdir. 
Kolektif yatırım kurumlarının yatırım politikaları 
Genel amaçlı adi hisse senedi fonları :Fonların uzun sürede sermaye ve gelir büyümesi sağlayacak adi hisse senetlerine, bunlara dönüştürülebilen tahvil ve öncelikli hisse senetlerine yatırıldığı fondur.Büyüme fonları da denir.
Dengeli fonlar :Çeşitli yatırım araçlarına yönetimin inancı doğrultusunda riski azaltacak şekilde yatırım yapmaktır. 
Yüksek kaliteli, riski az özel sektör tahvilleri, öncelikli hisse senetleri ve adi hisse senetlerini kapsayan portföy oluşturulur.
Dengeli fonlarda yatırımcının geliri düzenli fakat düşüktür.
Özel amaçlı fonlar :Özel amaçlara göre politikalarını saptayan kollektif yatırım kurumlarıdır.Vergisiz devlet tahvillerinden oluşturma, uluslararası sermaye piyasası menkul kıymetlerden oluşturma amaçlarına yönelik portföy oluşturulur.
Likit varlık fonları :Enflasyona bağlı faiz oranları artışı sonucunda ortaya çıkmıştır.Yüksek faiz getiren, az riskli ve kısa süreli hazine bonosu, banka mevduatı, finansman bonosu gibi para piyasası araçlarından oluşturulan fonlardır.
Endeks fon :Borsada yer alan hisse senetlerini endekste yer aldıkları oranlarda portföye dahil edilerek oluşturulan fonlardır.Amaç piyasanın getirisini yakalamaktır.Endeksi izleyen pasif bir fondur.
Kollektif Yatırım Kurumlarının Hukuksal Çerçevesi :Sermaye piyasasını düzenleyen hukuksal yapılanma 1981’de çıkarılan SPK ile başlamıştır.Bu kanuna dayanarak 1982’de kurulan Sermaye Piyasası Kurulu düzenlediği tebliğlerle yatırım ortaklıklarını ve fonlarının kurulması yolunu açmıştır.
Yatırım Ortaklıkları :Üç türdür.
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı :Gayri menkullere ve bunlara dayalı sermaye piyasası araçlarına yatırım yapmak amacıyla kurulan fonlardır.
Yatırım Ortaklıkları :Sermaye piyasası araçları ile ulusal ve uluslararası borsalarda veya borsa dışı organize piyasalarda işlem gören altın ve diğer kıymetli madenler portföyü işletmek amacıyla kurulan ortaklıklardır.
AŞ biçiminde ve kayıtlı sermaye esasına göre kurulurlar.
SPK ve TTK hükümlerine göre kurulurlar.
Kendi pay senetlerini alamazlar.
Sermaye tavanına kadar yönetim kurulu kararı ile hisse senedi çıkararak fon toplarlar.
A tipi yatırım ortaklıkları :Sadece hisse senedine yatırım yapmak amacıyla kurulan yatırım ortaklığıdır.
Kuruluş esasları :
Kuruluş ve faaliyette bulunabilmesi için SPK’na başvurması gerekir.
Başlangıç sermayesi tebliğde yazılı olan değerden az olamaz.
Ortaklık kuruluşunda TTK hükümlerine uyulmalıdır.
Kurucular tebliğde sayılan şartları taşımalıdır.
Yatırım Fonları :SPK düzenlediği tebliğlerle oluşturulur.Fonun mal varlığı ile kurucunun mal varlığı ayrıdır.Kurucu fonu yönetir, temsil eder, yönetimi devretmişse onu denetler.Fonun varlığının korunması ve saklanması kurucunun sorumluluğundadır.Yönetim ve saklama hizmetinin başka kurumca yürütülmesine SPK karar verir.
Yatırım fonu kurma yetkisine :

Bankalar
Sigorta şirketleri
Aracı kurumlar
Emekli ve yardım sandıkları sahiptir.
Fon kurucu tüzükle SPK’dan izin ister.
Kuruluş sermayesi tebliğde belirtilen tutardan az olamaz.
Kurucu tebliğde sayılan şartları taşımalıdır.
Fon türleri :
Tahvil ve bono fonu :Kamu ve özel sektör borçlanma senedinden oluşturulmuş fondur.
Hisse senedi fonu :Özelleştirme kapsamındakiler dahil, Türkiye’de kurulmuş AŞ’lerin hisse senetlerinden oluşur.
Sektör fonu :Belirli sektördeki ortaklıkların menku kıymetlerinden oluşturulmuş fondur.
İştirak fonu :Tebliğde tanımlanmış iştiraklerce çıkarılmış menkul kıymetlerden oluşur.
Grup fonu :Belirli bir topluluğun menkul kıymetlerinden oluşan fondur.
Yabancı menkul kıymetler fonu :Ulusal ve uluslararası borsalarda işlem gören altın ve diğer kıymetli madenlere dayalı sermaye araçlarından oluşturulmuş fondur.
Karma fon ortfoyünün tamamı hisse senetleri, borçlanma senetleri, altın ve diğer değerli ma

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ VE ÖRGÜTLENMESİ ÜNİTE 1

İŞ GÜCÜ İNSAN GÜCÜ
Üretimin daha çok insan emeğine ve kas gücüne dayalı olarak yapılan dönemlere aittir.

PERSONEL
Üretimde makinelerin de kullanılmaya başlamasıyla çalışanlar üretim araçlarından biri olarak görülmüş ve personel olarak adlandırılmıştır.

İNSAN KAYNAKLARI
Üretimin kolaylaşması ve yaygınlaşması sonucunda pazarlama ve finans yönetimi ön pala çıkmış ve bu alanlarda elde edilen başarının en önemli unsuru insan olarak görülmüştür. İnsanın bir işletme örgütü için önemini vurgulamak üzere personelden daha geniş anlam ifade eden insan kaynakları kavramı kullanılmıştır.

İNSAN SERMAYESİ (ENTELEKTÜEL SERMAYE)
İnsanın sahip olduğu bilgi, beceri ve yetkinlikleri kullanması ile oluşan bir döneme ait kavramdır.
İnsanın niteliği, yaptıkları ve yapacakları söz konusudur.


NOT: 1768’DE JAMES WATT’ın buharlı makineyi icat etmesiyle başlayan sanayi devrimi, toplumların her yönde değişimine yol açan bir olaydır.

Personel yönetimi, sanayi devrimiyle birlikte üretimin topraktan makineye yönelmesinin bir sonucu ortaya çıkmıştır.
Personel yönetimi anlayışının başlangıcı refah sekreterliği dir.


İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ

Örgüte bugün ve uzak gelecekte rekabet üstünlüğü sağlayacak insan kaynaklarının elde edilmesiyle, elde tutulmasıyla, bireysel ve örgütsel performansın arttırılmasıyla ilgili politikaların ve stratejilerin oluşturulmasını, programların hazırlanmasını, örgütlenmesini, yönlendirilmesini, koordine edilmesini ve kontrol edilmesini içeren bir disiplindir.



Not: Bir işletmede İKY, insan sermayesinin oluşmasını ve örgütsel performansın artmasını sağlar.





İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNİN FAALİYET ALANLARI VE İŞLEVLERİ





Örgüt, işlev ve insanlar için Planlama yapılması



İK PLANLAMASI



İŞ ANALİZİ



İŞ TASARIMI










İnsan kaynaklarının elde edilmesi

PERSONEL BULMA



PERSONEL SEÇME



YERLEŞTİRME






İnsan kaynaklarının tutulması

EĞİTME,

GELİŞTİRME, ÖDÜLLENDİRME, ÜCRETLENDİRME,

SAĞLIK,

SENDİKAL İLİŞKİLER,



Bireysel ve örgütsel performansın artırılması



PERFORMANS DEĞERLEME



KARİYER PLANLAMA VE GELİŞTİRME



DİSİPLİNE ETME




İNSAN KAYNAKLARI VE KOMUTA YÖNETİCİLERİNİN SORUMLULUKLARI



YETKİ



Karar verme, diğerlerini çalışmaya yönlendirme ve onlara emir verme hakkıdır






KOMUTA YETKİ (emir)



Doğrudan yetki olarak ifade edilir.



Gnl müdür, gnl müdür yardımcısı, üretim - pazarlama bölümü yöneticileri bu yetkiye sahiptir.






KURMAY YETKİ (öneri)



Yardımcı bir yetki türüdür.




Emir verme hakkı yoktur.



Öneride bulunabilirler



İnsan kaynakları, araştırma – geliştirme, reklam, halkla ilişkiler, muhasebe gbi..






KOMUTA YÖNETİCİLERİN SORUMLULUKLARI

Doğru insanları doğru işe yerleştirmek



Yeni personeli işe almak



Personele yeni yapacağı iş içi eğitmek



Doğru çalışma ortamını sağlamak



İşçilik maliyetlerini kontrol etmek



Her bireyin yeteneklerini geliştirmek



Sorumlu olduğu personel grubunun moralini yükseltmek ve sürdürmek



Personelin sağlığını korumak ve çalışmak koşullarını iyileştirmek.






İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİCİLERİNİN SORUMLULUKLARI

Kendi bölümündeki ve kendi hizmet alanındaki insanların faaliyetlerini yönlendirmek



İşletmenin tümünde insan kaynakları faaliyetlerini koordine etmek



Konuta yöneticilerine servis vermek ve danışmanlık yapmak



Personeli korumak ve onları savunmak







NOT Bir İK yöneticisi, kendi bölümü içinde ve hizmet alanlarında komuta ile sorumludur. Komuta yöneticilerine de danışmanlık yaparlar.





İŞLETMENİN GENEL ÖRGÜT YAPISI İÇİNDE İNSAN KAYNAKLARI BÖLÜMÜNÜN YERİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER



ÜST YÖNETİMİN FELSEFESİ



ÖRGÜT KÜLTÜRÜ



ÖRGÜTÜN BÜYÜKLĞÜ



ÇOĞRAFİ YERLEŞİM



FAALİYETLERİN YAPISI



ÇALIŞANLARIN NİTELİĞİ



SENDİKALILAŞMA ORANI












İNSAN KAYNAKLARI BÖLÜMÜNDE İÇ ÖRGÜTLENME



İK ÜST DÜZEY YÖNETİMİ
İKY ile şirket politikalarının ve stratejilerinin bağlantısını kurmaktan sorumludur.

İK direktörü



İK koordinatörü



Genel müdür yardımcısı



İK yöneticisi



İK müdürü










İK YÖNETİCİSİ

Programları planlayan, koordine eden, başlatan, yürüten ve denetleyen kişilerdir.

İK müdürü



Personel müdürü



İdari işler müdürü








İK UZMANI

Kariyer için giriş pozisyonunda olan kişilerdir.

Sistem uzmanı



Görüşmeci



Ücret analistçi




İş analisti



Eğitimci








İK DESTEK PERSONELİ

Bu kişiler bölümlerdeki işleri kolaylaştırır ve destek sağlar.

Memur



Sekreter



Bilgisayar operatörü



Bilgisayar proğramcısı



Hizmet personeli












İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE BAŞARILI OLMAK İÇİN GEREKENLER



İnsan kaynakları yönetimini etkileyen iç ve dış çevresel unsurları izlemek






Uzun vadeli ve stratejik bir yaklaşımın benimsenmesi






Ahlaki politikaların ve davranışların sürdürülmesi






İnsan kaynakları yönetiminin sonuçlarının değerlendirilmesi.














İŞ ANALİZİ ÜNİTE 2

Belirli bir işin en küçük parçalarıyla ayrıntılı olarak tanımlanıp incelenmesi sürecidir.





İŞ ANALİZİNİN KULLANIM ALANLARI

Örgüt yasının oluşturulması sırasında alınan kararlar için temel teşkil etme



İş araç ve gereçlerdi dizaynında yarar sağlama



Personel seçiminde öçlük oluşturma



Eğitim programları için gerekli bilgileri sağlama



Gerekli iş gücü niteliklerini belirleme



Personeli yaptığı işin karşılığını adil bir şekilde geri ödeme




Personelin yaşadığı belirsizlikleri azaltma








İŞ ANALİZİ SÜRECİ

Analiz edilecek işlerin belirlenmesi



Analistlerin seçimi



Bilgi toplama yönteminin bulunması



İhtiyaç duyulan bilginin toplanması



Toplanan bilginin analizi








İŞ ANALİZİ İÇİN YAPILAN YÖNTEMLER

Gözlem



Mülakat (görüşme)



Anket








İŞ ANALİZİ TEKNİKLERİ

İş envanteri

Durum analizi
Fonksiyon iş analizi

Kritik olay tekniği



İŞ ANALİZİNİN DÜZENLENMESİ



İş tanımları

İş analizlerinin ayıklanmış, özlü bilgilerinden oluşur






Kolaylıklı yararlanabilinecek bir bilgilerdir.






İşin kimliği, özeti, işin içeriği ve çalışma koşullarını içerir.






İş gerekleri

İş analizi bilgilerinden türetilir






İşin yerine getirilebilmesi için personelde olması gereken nitelikleri ortaya koyar.






Personel seçimi ve iş eğitiminde kullanılır









İNSAN KAYNAKLARI PLANLAMASI ÜNİTE 3







İnsan kaynakları planlaması



Yönetimin, işletmenin şuan ki ve gelecekte arzuladığı duruma uygun insan kaynağını belirlemesine denir.





Planlama



Arzu edilen amaçlara ulaşmak için hareket tarzının seçilmesidir.





İNSAN KAYNAKLARI PLANLAMANIN SÜRECİ



İnsan kaynakları sürecinin sonucunda, örgütsel amaçlara ulaşmayı sağlayacak gerekli niteliklere sahip, gerekli sayıda personeli gereken zamanda sağlayacak hareketli programların hazırlanması amaçlanır.



İnsan kaynakları planının etkili olabilmesi için bu planın organizasyonun uzun dönemli planlarından çıkarılmış olması gerekir.





Kısa 0-2 yıl



Orta 2-5 yıl



Uzun ise 5+ olarak sınıflandırılır.












İNSAN KAYNAKLARI PLANLAMASINDA YAKLAŞIMLAR.



Bütüncül düzey

Organizasyondaki işler ve iş gruplarının tümü ya da büyük bir kısmı için yapılır.

Üst düzey yönetim dışındaki işlerde ihtiyaç duyulan personel sayısı üzerine kuruludur.



Örneğin

Bir organizasyonda 35 elektrik teknisyenine ve ya 540 işçiye ihtiyaç olduğunun belirlenmesi.





Temel roller



Mantıksal ya da deneyimler sonucu problem yaratan işler ya da organizasyon için kilit pozisyonlar varsa öncelik bu gruplara ait olmalıdır.
Organizasyon için her biri büyük ölçüde strateji öneme sahip işleri ifade eder.

Örneğin
Bir sanayi işletmesi profesyonel insan kaynağı bulmada zorluk çekiyorsa mühendisler ya ada bilim adamları konusunda dikkatli planlama yaparak gerekli sayıyı ve özellikleri belirleyebilir.



İNSAN KAYNAKLARI PLANLAMASINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
DIŞSAL FAKTÖRLER İÇSEL FAKTÖRLER

- ekonomik değişim - bütçeler

- sosyal ve politik yasalarda değişim - faaliyet biçimi ve hacmindeki değişim

- teknolojik gelişim

- rekabet koşullarında değişim


DIŞSAL FAKTÖRLER
Ekonomideki değişim: Ekonomik bir kriz, işletmeleri küçülme şeklinde etkileyebilir



Sosyal, politik değişim: sakat ve eski hükümlü sayısının değişimi( zorunlu çalıştırma), emeklilik yaşının değişimi, yasal düzenlemenin değişimi işletme planlarını etkiler



Teknolojik değişim: yeni teknoloji insan ihtiyacını azaltabilir ve ya daha arttırabilir



Rekabet konuşlarında değişim: Pazara yeni rakiplerin girmesi,üretim ve fiyat değişimine neden olur




.

İÇSEL FAKTÖRLER

Bütçeler: bütçeler kısa vadeli planlardır. Faaliyet için ayrılan para insan kaynaklarının sayısını ve niteliğini değiştirmektedir.



Faaliyet hacmi ve biçiminin değişmesi ise işletmenin yeni ürün piyasasında girmesi.






İNSAN KAYNAKLARININ PLANLAMA SÜRECİ

İnsan kaynağı ihtiyacının belirlenmesi



İnsan kaynağı arzının tahmin edilmesi



Arz ve talebin karşılaştırılması






İNSAN KAYNAĞI İHTİYACININ BELİRLENMESİ






İnsan kaynakları ihtiyacı (Talep)




Bir işletmenin gelecekte gereksinim uyacağı insan kaynağına denir.

İnsan kaynakları ihtiyaç tahmini (talep tahmini)




Bir işletmenin kısa ve uzun vadede ihtiyacı olan insan kaynağının sayı, tür ve nitelik olarak belirlenmesine denir.


İnsan kaynağı ihtiyacının belirlenmesi,gelecekteki bir zaman için yapılması gereken işi nitelik ve nicelik olarak önceden belirlemek ve sonradan bu belirlenen değerlerden yola çıkarak sayısal olarak hesaplamaktır.



İnsan kaynakları talebinin belirlenmesinde yardımcı araçlar



iş analizi






personel devir hızı






devamsızlık oranı






dış çevre bilgileri








İNSAN KAYNAKLARI İHTİYCINI BELİRLEME YÖNTEMLERİ



SEZGİSEL YÖNTEMLER MATEMATİKSEL YÖNTEMLER



Aşağıdan yukarıya tahmin Basit matematiksel yöntem

Yukarıdan aşağıya tahmin verimlilik oranı
Delphi yöntemi kadrolama oranı
Öğrenme eğrileri
Karmaşık matematiksel yöntem
Çoklu regresyon
Doğrusal programlama


SEZGİSEL YÖNTEMLER
Geleciğin tahmininde insan bilgisinden yaralanır
Sayısal verileri göz önünde tutar fakat sezgilerden ve deneyimlerden gelen bilgilerin kullanılmasına da olanak verir.

Aşağıdan yukarıya tahmin
Her birim yada bölüm kendi personel ihtiyacını tahmin eder
Birim ihtiyaçlarının tahminini toplamı organizasyonun talep tahminidir.

Yukarıdan aşağıya tahmin
Deneyimli üst yöneticiler tarafından yukarıdan aşağıya yapılan tahmindir
Tahminler, en iyi ve en kötü durum için en yakın oluşturulmaya çalışır

Delphi yöntemi
Tahmin için grubun ortak karar vermesi gerekir
Sezgisel bir yöntemdir
Uzmanlar yüzyüze gelmezler
Bu yöntem sonuçların çok hızlı alınması gereken durumlarda kullanılması uygun değildir.

MATEMATİKSEL YÖNTEM

Basit matematiksel yöntem

Verimlilik oranı bir yılda üretilen ürün sayısının personele oranıdır.
Kadrolama oranı direk ve endirek işçilik
Öğrenme eğrileri gelişim indeksi

Karmaşık matematiksel yöntem

Çoklu regresyon
insan kaynakları talebiyle ilgili pek çok gelecek tahmini için kullanılır
satışlar kar , yatırımlar gibi.

Doğrusal programlama
Optimal personel düzeylerini belirlenmesi üzerine kurulur.







İNSAN KAYNAKLARI ARZI

Herhangi bir plan döneminde işletmenin sahip olacağı insan kaynağını ifade eder.

İnsan kaynakları arzının belirlenmesinde şu yollar kullanılır.



İnsan kaynağı genel envanteri



İnsan kaynağı beceri envanteri



Yükseltim planlama şemaları



İnsan kaynağı devir oranı



Devamsızlık oranı






İNSAN KAYNK. ARZININ TAHMİN EDİLMESİNDE İZLENECEK ADIMLAR

İnsan kaynaklarının envanteri hazırlanır



Plan döneminde işletmeden çeşitli nedenlerle ayrılacaklar tespit edilir.



İnsan kaynağı envanterine dışarıdan ya da transfer ederek ekleme yapılır



Yükselmeler sonucu sağlanacak insan kaynağı eklenmesi yapılır



Tüm adımlar göz önüne alınarak insan kaynak arzını genel olarak belirlenir.








İNSAN KAYNAĞI ENVANTERİ



İnsan kaynağı hakkında bilgilerin düzenlenip gerektiğinde incelenmek üzere hazır

bulundurulduğu bir arşivdir.



İki çeşittir.



İNSAN KAYNAĞI GENEL ENVANTERİ (1)

Belirli bir dönemde işletmede çalışan insan kaynağının, yaş, cinsiyet, eğitim, alınan ücret, kıdem olarak sayılmasıdır.





İNSAN KAYNAĞI BECERİ ENVANTERİ (2)

Mevcut insan kaynağının yetenek, beceri, eğitim, deneyim gibi kişisel özelliklerinin sayılmasıdır.





TAHMİN YÖNETİMİNİN BELİRLENMESİNDE ÖNEMLİ UNSURLAR



DURAĞANLIK VE KESİNLİK






VERİLERİN UYGUNLUĞU






PERSONEL SAYISI






KAYNAKLARIN UYGUNLUĞU






ZAMAN






YÖNETİMİN GÜVENİ












PERSONEL BULMA VE SEÇME ÜNİTE 4






PERSONEL BULMA

İşletmedeki boş pozisyonların doldurulması için uygun ve nitelikli adaylara ulaşılması ve başvurmalarını sağlama sürecine denir.



PERSONEL BULMA AŞAMALARI


Açık işlerin hangilerinin olduğunun saptanması ve analizi



Uygun nitelikli personelin nereden ve nasıl sağlanacağını tespit etme



İşletme içinde veya dışından personel adaylarına ulaşılması



Başvuru formlarının doldurulması ve bir aday havuzunun oluşturulması






PERSONEL BULMA İŞLEVİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER



Personel politikaları



İş gücü planları



Yaşanan deneyimler



İşin özellikleri



Çevre koşulları






PERSONEL BULMA YÖNTEMLERİ



1. İŞLETME İÇİ KAYNAKLARDNA PERS. BULMA



İnformel araştırma

Personel ihtiyacı olan bölüm yöneticisi, insan kaynakları yöneticisine haber verir. Ve görüşüp birini seçer.
Bu yöntem istekli çalışan kişinin başvurma olanağı engellenmiş olur.

Açık işlek bildirimi
İşletmedeki tüm personellere bülten ve ya pano şeklinde duyurulmasıdır.
Bu yolla eşit istihdam uygulanması yapılmış olur.

2. İŞLETME DIŞI KAYNAKLARDAN PERS. BULMA
En yaygın olanları gazete, mesleki dergiler, örgüt bülteni, duyurular ,yayımlama vb gibi olur.

GELENEKSEL ÖN TANITIM VE GERÇEKÇİ ÖN TANITIM
SONUÇLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

İşe ilişkin yüksek beklentiler vardır

İş çekici, uyarıcı ve güdüleyici olarak görülür

İşin adaylarca kabul edilme oranı yüksektir

İşin beklenen özelliklerini taşımaz

İşin bireysel ihtiyaçları karşılamadı anlaşılır ve tatminsizlik oluşur

Personelin işten ayrılma oranı yüksektir

İşe ilişkin gerçekçi beklentiler vardır

İşin nasıl görüldüğü bireyin ihtiyacına bağlıdır

İşi bazı adaylar kabul eder, bazıları reddeder.

İşin beklenen özelliklerine sahiptir.

İşin bireysel ihtiyaçları uygun olmasından dolayıtatminlikoluşur

Personelin işten ayrılma oranı düşüktür.
GELENEKSEL ÖN TANITIM GERÇEKÇİ ÖN TANITIM

PERSONEL SEÇME

Açık olan iş için başvuran adaylar arasından işin gereğine göre en uygun özelliklere sahip olan bireylerin seçilmesidir.

PERSONEL SEÇME İŞLEVİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER


İş gücü planları






İş analizleri






Performans değerlemeleri






Personel bulma çabaları






Personel seçmekle görevli kişilerin ahlaki değerlerinin yüksek olması






Örgütsel kısıtlayıcılar






PERSONEL SEÇME YÖNTEMLERİ



A-BİYOLOJİK YÖNTEMLER

Adayların geçmişteki performanslarının gelecek için değerlendirilmesiyle uygulanır.



Başvuru formları





Biyografik envanterler (çoktan seçmeli soru listeleri)






B-PSİKOLOJİK TESTLER

Bireysel özellikleri belirlemeye yarayan, geçerlik ve güvenirlikleri önceden saptanmış ölçme araçlarıdır.



Geçerlik; bir ölçme aracının, ölmek istediği şeyi ne kadar doğru ölçtüğünü saptayan bir orandır.



Geçerlilik 2 yolla yapılır



İçerik geçerliği




Personel seçmede kullanılan bu yol, içerdikleri soruların iş analizi bilgilerine uygunluğunu

ölçer.



Kritere bağlık geçerlik




İçerdiği soruların işteki başarı gibi bir kritere uygunluk derecesini ölçer.



Güvenirlik: Bir ölçme aracının bir kişi veya grup üzerinde tekrar tekrar uygulanarak aynı sonucu vermesidir.














PSİKOLOJİK TESTLER ÖLÇÜTLARE NİTELİĞİNE GÖRE 5 TÜRE AYRILIR



Zihinsel yetenek testleri




Otis testi – büro memurları, montaj hattı çalışanları, makine çalışanları alt düzey yönt. Kullanılır.



Wonderlic uygulaması – 12 dakika kadar kısa olduğu için tercih edilir.






Mekanik yetenek testler




Makine ve araç gereçlerin kullanılmasında uygulanır.



En sık kullanılan test BENNET testidir






Motor yetenek testleri




Parmak becerisi gibi ince işler için kullanılır

En çok kullanılan CRAWFORD testidir.



İlgi testleri





Kişilik testleri (Kişilik özelliklerine göre yapılır.)




Minnesota çok yönlü kişilik envanteri ( kişilik özelliklerini tüm yönüyle inceler.)



Kaliforniya psikolojik envanteri ( personelin göreve yatkınlığı ve potansiyelini inceler)



16 kişilik faktörü (16 kişilik boyut ortaya koyar.)



Hogan personel seçimi serisi ( Karşılaştırma testidir.)






C-BENZETİM YOLUYLA SEÇİM YÖNTEMİ

Yönetici adayların bir dizi yöntemle ayrıntılı olarak incelendiği seçim yöntemidir.

Bu yaklaşım ilk kez 2.dünya savaşı sırsında CIA’ın öncüsü olan birleşik devletler stratejik hizmetler bürosu tarafından casus seçimi için geliştirilmiştir.



Birikmiş işler tekniği




Yönetici adayına, tatilden yeni dönmüş bir yöneticinin karşılaştığı birikmiş, çözüm bekleyen sorunlar, cevaplanmayı bekleyen iş mektupları gibi raporlar sunulur ve bunları en acil çözüm yolları üretmesi beklenir.



Lidersiz grup tartışmaları




En fazla 8 yönetici tarafından oluşan bir grup işle ilgili bir konuda tartışırlar.

Aralarında belli bir konuşmacı ve grup lideri yoktur. Amaç her bir adayın konuyu nasıl ele aldığı ve düşünce biçimi belirlemektir.



D- MÜLAKAT (GÖRÜŞME) YÖNTEMİ

İş için başvuran adayların yüz yüze ve sözel iletişim yoluyla bilgi alınma yöntemidir.

Serbest mülakat (soru sınırı yoktur)




Halo etkisi ( kişinin – ve + yönlerinden durumu genelleme yapmaktır.



İzlenim yöntemi (adayın görüşmeciyi etkilemeye çalışmasıdır.)



Yapılandırılmış mülakat (soruların belli olduğu bir yöntemdir.)



Durumsal mülakat ( adayın durum olarak niteliğine bakılan yöntemdir.)






E- REFERONS TAVSİYE MEKTUPLARI

Aday hakkında öğretmenlerinden, eski işveren ve yöneticilerinden bilgi alınarak yapılan bir durumdur.



ORYANTASYON ( İŞE ALIŞTIRMA) ÜNİTE 5

Hizmet içi eğitim

Kişiye işi ile kesin hukuki ilişkisin kurulduğu tarihten başlayıp işten ayrıldığı tarihe kadar geçen süre içinde, işin gerektiği performans düzeyine ulaşması için gereken bilgi, beceri ve davranışların sistemli bir şeklide öğretilmesidir.

Not: hizmet eğitimde en önemli ve ilk aşama işe alıştırmadır



Oryantasyon

İşletmeye yeni giren ya da bölüm değiştiren personele işe başlama öncesi ve işe girilen ilk günlerde uygulanan ilk eğitim çabalarıdır.



İŞE ALIŞTIRMA EĞİTİMİ



1 GENEL İŞE ALIŞTIRMA EĞİTİMİ

Personelin yapacağı iş ana hatlarıyla gösterilmektedir.




İş yerinin genel politikaları, prosedürler, ücretlendirmeler, güvenlik gibi bilgi verilir.



Bölüm yöneticisinin yardımıyla insan kaynakları departmanında gerçekleştirilir.






2 İŞ MERKEZLİ İŞE ALIŞTIRMA EĞİTİMİ

Personele kuruluşun işlevi, kuruluşa uyumu, iş sorumlulukları, beklentiler ve görevler, politikalar, prosedürler, kurallar ve düzenlemelerle ilgili iş planı hakkında bilgi verilir.



Süpervizör ve ya yönetici tarafından gerçekleştirilir






NOT; İşe alıştırma eğitimi. 2 hafta ile 6 ay arasında değişebilir (15 gün 6 ay arası)



İŞE ALIŞTIRMA KAPSAMI



1-BİLGİLENDİRME BÖLÜMÜ



Personelin bilgilendirilmesi şu başlarlar altında yapılmaktadır ve 1-3 gün sürmektedir.

Şirketin tanıtılması



Yöneticilerin tanıtılması



Departman-işin tanıtılması



İnsan kaynakları uygulamasının tanıtılması



Kuralların tanıtılması



Kullanılan araç – gereçlerin tanıtılması






2-İŞE ALIŞTIRMA BÖLÜMÜ



15 gün ile 6 ay arasında değişir.

Bu süreç daha uzun sürmektedir.



Yeni personellerin işleri ile ilgili eğitim süreçleridir.



Yöneticilerden faydalanılmaktadır.






İŞE ALIŞTIRMADA KULLANILAN YÖNTEMLER



İşletmeyi tanıtıcı yayınlar



Konferanslar,açık oturumlar, grup toplantıları



İşletme gezileri



Üstler veya bu konuda çalışan uzmanlarca yürütülen bireysel görüşmeler



İş başında eğitim




İŞE ALIŞTIRMADA BAŞARILI OLMAK İÇİN GEREKLİ HUSUSLAR



İşletmenin bir parçası olarak görülmelidir.






Personel grup olarak değil tek tek ele alınmalıdır.






Yeni personelin tümüne uygulanmalıdır.






Uzun dönemli olmalıdır






Sürekli olmalıdır






Eğitimci bu konuda sorumlu tutulmalıdır






Başarı belgesi ile ödül verilmelidir.






Bu program her konuda bilgi vermelidir.








BAŞARISIZ BİR İŞE ALIŞTIRMA PROGRAMININ YARATACAĞI OLUMSUZLUKLAR



ZAMAN KAYBI






PERFORMANS KAYBI





MALİYET KAYBI






PERSONELİN TATMİNSİZLİĞİ






GÜVEN KAYBI















































PERSONEL EĞİTİM ÜNETİ 6



İşletmelerde başarıyı artıran etkenlerden en önemlisi insan gücüdür. Bu sistemin etkin ve başarılı olabilmesi için uygun bir eğitimi zorunlu kılar. Başarılı işletmelerin diğerlerinden ayrılan özelliği kaliteye odaklanmalarıdır. Ve kalite sadece iyi bir eğitimle meydana gelir.



EĞİTİM VE GELİŞTİRME



Eğitim

Tanım

Önceden saptanmış amaçlara göre, insanların davranışlarında belli gelişmeler sağlamaya yaryan planlı etkinlikler dizgesidir.

Tanım

Bireyin toplumsal yeteneklerinin ve optimum kişisel gelişmesinin sağlanması için seçkin ve kontrollü bir çevreyi ve okul etkinliklerini içine alan sosyal bir süreçtir.

Bu iki tanımdan çıkarılan ortak yön ise

Bireyin yeteneklerinin geliştirilmesi




Bireyde davranış değişikliğinin kendi yaşantısı yoluyla oluştuğu




Eğitimin bir süreç olduğu






Geliştirme

Çalışanların eğitim ihtiyaçlarının analizi için gerekli uygulama vb hazırlıkların en aktif duruma getirilmesi çabalarıdır.



NOT. Eğitim personelin daha iyi çalışmasını, Geliştirme ise personelin yapacağı göreve hazırlandırılmasını ifade eder.



EĞİTİMİN YARARLARI

A.İşletmeye yararları

Verimliliği artırır



Kalite bilincini geliştirtir



Örgütsel gelişimi hızlandırır.



Karar verme ve sorun çözmeye yardımcı olur



Örgüt içi iletişimi artırır



Amaç birliği sağlar



Personelin değişime olan direnci azalır






B.Personele yararları

Görev bilincini ve sorumluluk düzeyini artırır




Kariyer gelişimini sağlar



İş doyumunu yükseltir



Performansı yükseltir



Örgütsel bağlılığını artırır.



Ekip ruhunu geliştirir.



Ait olma duygusu yaratır.






EĞİTİM İLKELERİ

Eğitimin sürekliliği




Eğitimin yararlılığı




Eğitimde fırsat eşitliği




Planlı eğitim




İlgili kişilerin etkin katılımı




EĞIİTİM YÖNTEMLERİ



1. İş başı eğitim yöntemi

İş üzerinde öğrenme



İş değiştirme - rotasyon



Coaching (yönlendirme)



Monitör (klavuz) aracılığıyla eğitim




Yetki devri






2. İş dışı eğitim yöntemi

Görsel - işitsel yöntemler




(slayt-film anlatımı ile)



Simülasyon




( benzerliklerden yola çıkma)



Doğada öğrenme




(doğa ile baş başa kalarak)



Bilgisayar desteğiyle eğitim




(bilgisayar destekli eğitim)



Sanal eğitim






Yöneticiler için uygulanan rol oynama




(davranış ve kimlik değiştirme)


Örnek olay




(gerçeğe yakın olay ile eğitim)



İşletme oyunları




(Seminer çalışmaları)



Grup teknikleri




(az kişili grup oluşturarak)





EĞİTİM SÜRECİNDE İZLENMESİ GEREKEN AŞAMALAR

Eğitim ihtiyacının belirlenmesi



Eğitimde önceliklerin belirlenmesi



Amaçların saptanması



Eğitim konularının belirlenmesi



Eğitim yöntemlerinin seçilmesi



Eğitimcilerin seçilmesi



Eğitim yapılacak yerin ve kullanılacak araç gereçlerin planlanması



Eğitimin yapılması







NOT Eğitim,yni çalışmaya başlayan personeller için 1 – 8 Ay arası, çalışmakta olan personeller için ise 1-4 hafta arası yapılır.



KARİYER YÖNTEMİ ÜNİTE 7

İş görenin yetenek ve ilgilerini analiz etmelerine yardımcı olmak ve kariyer geliştirme faaliyetlerini planlamaktır.

Kariyer yönetimi iş dünyasına giriş, transferler, atamalar ve kariyer geliştirme faaliyetlerini kapsar.



Kariyer gelişimi

Organizasyonel kariyer kişinin hayatı boyunca aynı organizasyonunda edindiği iş tecrübelerini kapsar.

Ben – merkezli kariyer anlayışı negatif bir anlama sahip olmasına rağmen, bireyin kendi iyilikleri ve gelişimleri içi bireysel kariyerlerini yönetmelerini ifade eder.



Kariyere olan bakış 2. dünya savaşını izleyen zenginlik döneminde şekillenmiştir.



1950-60-70- yıllarındaki organizasyonel kariyer devri son 15 yıl içinde son bulmuştur.






Kariyer geliştirmenin 5 aşaması vardır

İş için hazırlık ( 0-25 yaş )




Örgüte giriş ilk kariyer (18 – 25 yaş)




İlk kariyer ( 25 – 40 yaş )




Orta kariyer (40 – 55 yaş )




Son kariyer ( iş yaşamından ayrılma aşaması )






KARİYER PLANLAMA SÜRECİ



Bireysel kariyer planlaması




Kişinin yaşamı boyunca çalışacağı iş ve pozisyonları,

Hedefleri ve geleceğinin sorumluluğunu üstlenerek kendisinin planlamasıdır.

İşgörenin sahip olduğu yetenek, beceri ve güdüleriyle ilgilidir.



Örgütsel kariyer planlaması




Örgütün çalışanlara,

Kendilerini geliştirmede veya kariyer hedeflerini gerçekleştirmeye yardımcı olmak,

Onlara kendilerini geliştirmeleri fırsat yaratmak

Onlar için yollar faaliyetler belirlemek amacıyla geliştirdiği sürekli bir süreçtir.



ÖRGÜTSEL KARİYER PALANLAMA YARARLARI

İşletme hedefi ile çalışanların hedefini aynı yapma



Çalışanların kendilerini değer verildiğini hisseder.



İşe bağlılık ve sadakat olur



Sağlıklı bilgi birikimi olur



Personel değişiminde azalma olur




İnsan kaynakları verimli ve etkin olur



İletişim akışında çok yönlülük meydana gelir






BİREYSEL KAREYİR PLANLAMA

1.ADIM – KENDİNİ TANIMLAMA

2. ADIM – KARİYER ARAŞTIRMA

3.ADIM – HAREKETE GEÇME



BİREYSEL KARİYER GELİŞTİRME KAYNAKLARI

İSTİFA



ÖRGÜTSEL SADAKAT



İŞ PERFORMANSI




BİREYSEL KAİRYER GELİŞTİRME AŞAMALARI

KARİYER OLANAKLARINI KEŞFETME




ARAŞTIRMA




KARİYER KARARINI VERME




KARİYER HEDEFLERİNİ BELİRLEME




Zaman çerçevesi



Kriter




KARİYER STRATEJİLERİ GELİŞTİRME VE UYGULAMA




BİREYSEL OLARAK KARİYER İLERLEMESİNİ DEĞERENDİRME




Açıklama

Birey ilk basamakta, önce, keşfetme aşamasında elde ettiği kendine özgü bireysel ilgi beceri ve değerlere ilişkin verilere dayanarak kariyer amaçlarını belirleyecektir.



İkinci basamakta birey, belirlediği amaçları, gerçekleştirmek üzere tüm gayretiyle işe sarılacaktır.



Üçüncü basamakta, ulaştığı pozisyonları korumak ve kollamak için geri bildirimlerle durumunu güçlendirmeye geri kalmamaya ve fırsat yakalarsa daha ileriye ataklar yapabilme olanaklarını elde etmeye bakacaktır.






İŞLETMELER AÇISINDAN KARİYER YÖNETİMİ

Kariyer yönetimi unsurları

İç işe alım



Terfi



Transfer ve yer değiştirme



İşten çıkarma



Emeklilik



Oryantasyon programı



Yönetici geliştirme



Örgütsel yedekleme planları






ÖRGÜTSEL KARİYER PLANLAMADA KULLANILAN YÖNTEMLER

Kariyer geliştirme için biçimsel eğitim



Fonksiyonlar arası deneyim içi yatay hareketler




Kariyer konusunda kitapçık ve broşürler



Çifte kariyer yolu



İşe alma



Koruyuculuk (mentor; akıllı, deneyimli ve güvenilir bir danışman ve ya öğretmendir.)



Değerlendirme ve geliştirme merkezleri



Ardışık terfi planlaması






ÖRGÜTSEL KARİYER GELİŞTİRME PROGRAMLARI



Kariyer haritaları




Bir işten diğerine ilerleyebilmenin yollarını belirlemek üzere kullanılır.



Kariyer danışmanlığı




Çalışanların meslekte ilerleme fırsatlarının araştırılmasına yardımcı olmaktır.



Kariyer merkezleri




Kariyer yönetimi uygulamasına yardımcı olmak ve destek sağlamak için çalışanların kendi kendilerini değerlendirmelerine katkıda bulunan, eğitim ve danışmanlık hizmeti veren örgüt içi kuruluşlardır.

-Vize sınavı konu bilgilendirmesi bitmiştir.-

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ VE ÖRGÜTLENMESİ ÜNİTE 1

İŞ GÜCÜ İNSAN GÜCÜ
Üretimin daha çok insan emeğine ve kas gücüne dayalı olarak yapılan dönemlere aittir.

PERSONEL
Üretimde makinelerin de kullanılmaya başlamasıyla çalışanlar üretim araçlarından biri olarak görülmüş ve personel olarak adlandırılmıştır.

İNSAN KAYNAKLARI
Üretimin kolaylaşması ve yaygınlaşması sonucunda pazarlama ve finans yönetimi ön pala çıkmış ve bu alanlarda elde edilen başarının en önemli unsuru insan olarak görülmüştür. İnsanın bir işletme örgütü için önemini vurgulamak üzere personelden daha geniş anlam ifade eden insan kaynakları kavramı kullanılmıştır.

İNSAN SERMAYESİ (ENTELEKTÜEL SERMAYE)
İnsanın sahip olduğu bilgi, beceri ve yetkinlikleri kullanması ile oluşan bir döneme ait kavramdır.
İnsanın niteliği, yaptıkları ve yapacakları söz konusudur.


NOT: 1768’DE JAMES WATT’ın buharlı makineyi icat etmesiyle başlayan sanayi devrimi, toplumların her yönde değişimine yol açan bir olaydır.

Personel yönetimi, sanayi devrimiyle birlikte üretimin topraktan makineye yönelmesinin bir sonucu ortaya çıkmıştır.
Personel yönetimi anlayışının başlangıcı refah sekreterliği dir.


İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ

Örgüte bugün ve uzak gelecekte rekabet üstünlüğü sağlayacak insan kaynaklarının elde edilmesiyle, elde tutulmasıyla, bireysel ve örgütsel performansın arttırılmasıyla ilgili politikaların ve stratejilerin oluşturulmasını, programların hazırlanmasını, örgütlenmesini, yönlendirilmesini, koordine edilmesini ve kontrol edilmesini içeren bir disiplindir.



Not: Bir işletmede İKY, insan sermayesinin oluşmasını ve örgütsel performansın artmasını sağlar.





İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNİN FAALİYET ALANLARI VE İŞLEVLERİ





Örgüt, işlev ve insanlar için Planlama yapılması



İK PLANLAMASI



İŞ ANALİZİ



İŞ TASARIMI










İnsan kaynaklarının elde edilmesi

PERSONEL BULMA



PERSONEL SEÇME



YERLEŞTİRME






İnsan kaynaklarının tutulması

EĞİTME,

GELİŞTİRME, ÖDÜLLENDİRME, ÜCRETLENDİRME,

SAĞLIK,

SENDİKAL İLİŞKİLER,



Bireysel ve örgütsel performansın artırılması



PERFORMANS DEĞERLEME



KARİYER PLANLAMA VE GELİŞTİRME



DİSİPLİNE ETME




İNSAN KAYNAKLARI VE KOMUTA YÖNETİCİLERİNİN SORUMLULUKLARI



YETKİ



Karar verme, diğerlerini çalışmaya yönlendirme ve onlara emir verme hakkıdır






KOMUTA YETKİ (emir)



Doğrudan yetki olarak ifade edilir.



Gnl müdür, gnl müdür yardımcısı, üretim - pazarlama bölümü yöneticileri bu yetkiye sahiptir.






KURMAY YETKİ (öneri)



Yardımcı bir yetki türüdür.




Emir verme hakkı yoktur.



Öneride bulunabilirler



İnsan kaynakları, araştırma – geliştirme, reklam, halkla ilişkiler, muhasebe gbi..






KOMUTA YÖNETİCİLERİN SORUMLULUKLARI

Doğru insanları doğru işe yerleştirmek



Yeni personeli işe almak



Personele yeni yapacağı iş içi eğitmek



Doğru çalışma ortamını sağlamak



İşçilik maliyetlerini kontrol etmek



Her bireyin yeteneklerini geliştirmek



Sorumlu olduğu personel grubunun moralini yükseltmek ve sürdürmek



Personelin sağlığını korumak ve çalışmak koşullarını iyileştirmek.






İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİCİLERİNİN SORUMLULUKLARI

Kendi bölümündeki ve kendi hizmet alanındaki insanların faaliyetlerini yönlendirmek



İşletmenin tümünde insan kaynakları faaliyetlerini koordine etmek



Konuta yöneticilerine servis vermek ve danışmanlık yapmak



Personeli korumak ve onları savunmak







NOT Bir İK yöneticisi, kendi bölümü içinde ve hizmet alanlarında komuta ile sorumludur. Komuta yöneticilerine de danışmanlık yaparlar.





İŞLETMENİN GENEL ÖRGÜT YAPISI İÇİNDE İNSAN KAYNAKLARI BÖLÜMÜNÜN YERİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER



ÜST YÖNETİMİN FELSEFESİ



ÖRGÜT KÜLTÜRÜ



ÖRGÜTÜN BÜYÜKLĞÜ



ÇOĞRAFİ YERLEŞİM



FAALİYETLERİN YAPISI



ÇALIŞANLARIN NİTELİĞİ



SENDİKALILAŞMA ORANI












İNSAN KAYNAKLARI BÖLÜMÜNDE İÇ ÖRGÜTLENME



İK ÜST DÜZEY YÖNETİMİ
İKY ile şirket politikalarının ve stratejilerinin bağlantısını kurmaktan sorumludur.

İK direktörü



İK koordinatörü



Genel müdür yardımcısı



İK yöneticisi



İK müdürü










İK YÖNETİCİSİ

Programları planlayan, koordine eden, başlatan, yürüten ve denetleyen kişilerdir.

İK müdürü



Personel müdürü



İdari işler müdürü








İK UZMANI

Kariyer için giriş pozisyonunda olan kişilerdir.

Sistem uzmanı



Görüşmeci



Ücret analistçi




İş analisti



Eğitimci








İK DESTEK PERSONELİ

Bu kişiler bölümlerdeki işleri kolaylaştırır ve destek sağlar.

Memur



Sekreter



Bilgisayar operatörü



Bilgisayar proğramcısı



Hizmet personeli












İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE BAŞARILI OLMAK İÇİN GEREKENLER



İnsan kaynakları yönetimini etkileyen iç ve dış çevresel unsurları izlemek






Uzun vadeli ve stratejik bir yaklaşımın benimsenmesi






Ahlaki politikaların ve davranışların sürdürülmesi






İnsan kaynakları yönetiminin sonuçlarının değerlendirilmesi.














İŞ ANALİZİ ÜNİTE 2

Belirli bir işin en küçük parçalarıyla ayrıntılı olarak tanımlanıp incelenmesi sürecidir.





İŞ ANALİZİNİN KULLANIM ALANLARI

Örgüt yasının oluşturulması sırasında alınan kararlar için temel teşkil etme



İş araç ve gereçlerdi dizaynında yarar sağlama



Personel seçiminde öçlük oluşturma



Eğitim programları için gerekli bilgileri sağlama



Gerekli iş gücü niteliklerini belirleme



Personeli yaptığı işin karşılığını adil bir şekilde geri ödeme




Personelin yaşadığı belirsizlikleri azaltma








İŞ ANALİZİ SÜRECİ

Analiz edilecek işlerin belirlenmesi



Analistlerin seçimi



Bilgi toplama yönteminin bulunması



İhtiyaç duyulan bilginin toplanması



Toplanan bilginin analizi








İŞ ANALİZİ İÇİN YAPILAN YÖNTEMLER

Gözlem



Mülakat (görüşme)



Anket








İŞ ANALİZİ TEKNİKLERİ

İş envanteri

Durum analizi
Fonksiyon iş analizi

Kritik olay tekniği



İŞ ANALİZİNİN DÜZENLENMESİ



İş tanımları

İş analizlerinin ayıklanmış, özlü bilgilerinden oluşur






Kolaylıklı yararlanabilinecek bir bilgilerdir.






İşin kimliği, özeti, işin içeriği ve çalışma koşullarını içerir.






İş gerekleri

İş analizi bilgilerinden türetilir






İşin yerine getirilebilmesi için personelde olması gereken nitelikleri ortaya koyar.






Personel seçimi ve iş eğitiminde kullanılır









İNSAN KAYNAKLARI PLANLAMASI ÜNİTE 3







İnsan kaynakları planlaması



Yönetimin, işletmenin şuan ki ve gelecekte arzuladığı duruma uygun insan kaynağını belirlemesine denir.





Planlama



Arzu edilen amaçlara ulaşmak için hareket tarzının seçilmesidir.





İNSAN KAYNAKLARI PLANLAMANIN SÜRECİ



İnsan kaynakları sürecinin sonucunda, örgütsel amaçlara ulaşmayı sağlayacak gerekli niteliklere sahip, gerekli sayıda personeli gereken zamanda sağlayacak hareketli programların hazırlanması amaçlanır.



İnsan kaynakları planının etkili olabilmesi için bu planın organizasyonun uzun dönemli planlarından çıkarılmış olması gerekir.





Kısa 0-2 yıl



Orta 2-5 yıl



Uzun ise 5+ olarak sınıflandırılır.












İNSAN KAYNAKLARI PLANLAMASINDA YAKLAŞIMLAR.



Bütüncül düzey

Organizasyondaki işler ve iş gruplarının tümü ya da büyük bir kısmı için yapılır.

Üst düzey yönetim dışındaki işlerde ihtiyaç duyulan personel sayısı üzerine kuruludur.



Örneğin

Bir organizasyonda 35 elektrik teknisyenine ve ya 540 işçiye ihtiyaç olduğunun belirlenmesi.





Temel roller



Mantıksal ya da deneyimler sonucu problem yaratan işler ya da organizasyon için kilit pozisyonlar varsa öncelik bu gruplara ait olmalıdır.
Organizasyon için her biri büyük ölçüde strateji öneme sahip işleri ifade eder.

Örneğin
Bir sanayi işletmesi profesyonel insan kaynağı bulmada zorluk çekiyorsa mühendisler ya ada bilim adamları konusunda dikkatli planlama yaparak gerekli sayıyı ve özellikleri belirleyebilir.



İNSAN KAYNAKLARI PLANLAMASINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
DIŞSAL FAKTÖRLER İÇSEL FAKTÖRLER

- ekonomik değişim - bütçeler

- sosyal ve politik yasalarda değişim - faaliyet biçimi ve hacmindeki değişim

- teknolojik gelişim

- rekabet koşullarında değişim


DIŞSAL FAKTÖRLER
Ekonomideki değişim: Ekonomik bir kriz, işletmeleri küçülme şeklinde etkileyebilir



Sosyal, politik değişim: sakat ve eski hükümlü sayısının değişimi( zorunlu çalıştırma), emeklilik yaşının değişimi, yasal düzenlemenin değişimi işletme planlarını etkiler



Teknolojik değişim: yeni teknoloji insan ihtiyacını azaltabilir ve ya daha arttırabilir



Rekabet konuşlarında değişim: Pazara yeni rakiplerin girmesi,üretim ve fiyat değişimine neden olur




.

İÇSEL FAKTÖRLER

Bütçeler: bütçeler kısa vadeli planlardır. Faaliyet için ayrılan para insan kaynaklarının sayısını ve niteliğini değiştirmektedir.



Faaliyet hacmi ve biçiminin değişmesi ise işletmenin yeni ürün piyasasında girmesi.






İNSAN KAYNAKLARININ PLANLAMA SÜRECİ

İnsan kaynağı ihtiyacının belirlenmesi



İnsan kaynağı arzının tahmin edilmesi



Arz ve talebin karşılaştırılması






İNSAN KAYNAĞI İHTİYACININ BELİRLENMESİ






İnsan kaynakları ihtiyacı (Talep)




Bir işletmenin gelecekte gereksinim uyacağı insan kaynağına denir.

İnsan kaynakları ihtiyaç tahmini (talep tahmini)




Bir işletmenin kısa ve uzun vadede ihtiyacı olan insan kaynağının sayı, tür ve nitelik olarak belirlenmesine denir.


İnsan kaynağı ihtiyacının belirlenmesi,gelecekteki bir zaman için yapılması gereken işi nitelik ve nicelik olarak önceden belirlemek ve sonradan bu belirlenen değerlerden yola çıkarak sayısal olarak hesaplamaktır.



İnsan kaynakları talebinin belirlenmesinde yardımcı araçlar



iş analizi






personel devir hızı






devamsızlık oranı






dış çevre bilgileri








İNSAN KAYNAKLARI İHTİYCINI BELİRLEME YÖNTEMLERİ



SEZGİSEL YÖNTEMLER MATEMATİKSEL YÖNTEMLER



Aşağıdan yukarıya tahmin Basit matematiksel yöntem

Yukarıdan aşağıya tahmin verimlilik oranı
Delphi yöntemi kadrolama oranı
Öğrenme eğrileri
Karmaşık matematiksel yöntem
Çoklu regresyon
Doğrusal programlama


SEZGİSEL YÖNTEMLER
Geleciğin tahmininde insan bilgisinden yaralanır
Sayısal verileri göz önünde tutar fakat sezgilerden ve deneyimlerden gelen bilgilerin kullanılmasına da olanak verir.

Aşağıdan yukarıya tahmin
Her birim yada bölüm kendi personel ihtiyacını tahmin eder
Birim ihtiyaçlarının tahminini toplamı organizasyonun talep tahminidir.

Yukarıdan aşağıya tahmin
Deneyimli üst yöneticiler tarafından yukarıdan aşağıya yapılan tahmindir
Tahminler, en iyi ve en kötü durum için en yakın oluşturulmaya çalışır

Delphi yöntemi
Tahmin için grubun ortak karar vermesi gerekir
Sezgisel bir yöntemdir
Uzmanlar yüzyüze gelmezler
Bu yöntem sonuçların çok hızlı alınması gereken durumlarda kullanılması uygun değildir.

MATEMATİKSEL YÖNTEM

Basit matematiksel yöntem

Verimlilik oranı bir yılda üretilen ürün sayısının personele oranıdır.
Kadrolama oranı direk ve endirek işçilik
Öğrenme eğrileri gelişim indeksi

Karmaşık matematiksel yöntem

Çoklu regresyon
insan kaynakları talebiyle ilgili pek çok gelecek tahmini için kullanılır
satışlar kar , yatırımlar gibi.

Doğrusal programlama
Optimal personel düzeylerini belirlenmesi üzerine kurulur.







İNSAN KAYNAKLARI ARZI

Herhangi bir plan döneminde işletmenin sahip olacağı insan kaynağını ifade eder.

İnsan kaynakları arzının belirlenmesinde şu yollar kullanılır.



İnsan kaynağı genel envanteri



İnsan kaynağı beceri envanteri



Yükseltim planlama şemaları



İnsan kaynağı devir oranı



Devamsızlık oranı






İNSAN KAYNK. ARZININ TAHMİN EDİLMESİNDE İZLENECEK ADIMLAR

İnsan kaynaklarının envanteri hazırlanır



Plan döneminde işletmeden çeşitli nedenlerle ayrılacaklar tespit edilir.



İnsan kaynağı envanterine dışarıdan ya da transfer ederek ekleme yapılır



Yükselmeler sonucu sağlanacak insan kaynağı eklenmesi yapılır



Tüm adımlar göz önüne alınarak insan kaynak arzını genel olarak belirlenir.








İNSAN KAYNAĞI ENVANTERİ



İnsan kaynağı hakkında bilgilerin düzenlenip gerektiğinde incelenmek üzere hazır

bulundurulduğu bir arşivdir.



İki çeşittir.



İNSAN KAYNAĞI GENEL ENVANTERİ (1)

Belirli bir dönemde işletmede çalışan insan kaynağının, yaş, cinsiyet, eğitim, alınan ücret, kıdem olarak sayılmasıdır.





İNSAN KAYNAĞI BECERİ ENVANTERİ (2)

Mevcut insan kaynağının yetenek, beceri, eğitim, deneyim gibi kişisel özelliklerinin sayılmasıdır.





TAHMİN YÖNETİMİNİN BELİRLENMESİNDE ÖNEMLİ UNSURLAR



DURAĞANLIK VE KESİNLİK






VERİLERİN UYGUNLUĞU






PERSONEL SAYISI






KAYNAKLARIN UYGUNLUĞU






ZAMAN






YÖNETİMİN GÜVENİ












PERSONEL BULMA VE SEÇME ÜNİTE 4






PERSONEL BULMA

İşletmedeki boş pozisyonların doldurulması için uygun ve nitelikli adaylara ulaşılması ve başvurmalarını sağlama sürecine denir.



PERSONEL BULMA AŞAMALARI


Açık işlerin hangilerinin olduğunun saptanması ve analizi



Uygun nitelikli personelin nereden ve nasıl sağlanacağını tespit etme



İşletme içinde veya dışından personel adaylarına ulaşılması



Başvuru formlarının doldurulması ve bir aday havuzunun oluşturulması






PERSONEL BULMA İŞLEVİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER



Personel politikaları



İş gücü planları



Yaşanan deneyimler



İşin özellikleri



Çevre koşulları






PERSONEL BULMA YÖNTEMLERİ



1. İŞLETME İÇİ KAYNAKLARDNA PERS. BULMA



İnformel araştırma

Personel ihtiyacı olan bölüm yöneticisi, insan kaynakları yöneticisine haber verir. Ve görüşüp birini seçer.
Bu yöntem istekli çalışan kişinin başvurma olanağı engellenmiş olur.

Açık işlek bildirimi
İşletmedeki tüm personellere bülten ve ya pano şeklinde duyurulmasıdır.
Bu yolla eşit istihdam uygulanması yapılmış olur.

2. İŞLETME DIŞI KAYNAKLARDAN PERS. BULMA
En yaygın olanları gazete, mesleki dergiler, örgüt bülteni, duyurular ,yayımlama vb gibi olur.

GELENEKSEL ÖN TANITIM VE GERÇEKÇİ ÖN TANITIM
SONUÇLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

İşe ilişkin yüksek beklentiler vardır

İş çekici, uyarıcı ve güdüleyici olarak görülür

İşin adaylarca kabul edilme oranı yüksektir

İşin beklenen özelliklerini taşımaz

İşin bireysel ihtiyaçları karşılamadı anlaşılır ve tatminsizlik oluşur

Personelin işten ayrılma oranı yüksektir

İşe ilişkin gerçekçi beklentiler vardır

İşin nasıl görüldüğü bireyin ihtiyacına bağlıdır

İşi bazı adaylar kabul eder, bazıları reddeder.

İşin beklenen özelliklerine sahiptir.

İşin bireysel ihtiyaçları uygun olmasından dolayıtatminlikoluşur

Personelin işten ayrılma oranı düşüktür.
GELENEKSEL ÖN TANITIM GERÇEKÇİ ÖN TANITIM

PERSONEL SEÇME

Açık olan iş için başvuran adaylar arasından işin gereğine göre en uygun özelliklere sahip olan bireylerin seçilmesidir.

PERSONEL SEÇME İŞLEVİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER


İş gücü planları






İş analizleri






Performans değerlemeleri






Personel bulma çabaları






Personel seçmekle görevli kişilerin ahlaki değerlerinin yüksek olması






Örgütsel kısıtlayıcılar






PERSONEL SEÇME YÖNTEMLERİ



A-BİYOLOJİK YÖNTEMLER

Adayların geçmişteki performanslarının gelecek için değerlendirilmesiyle uygulanır.



Başvuru formları





Biyografik envanterler (çoktan seçmeli soru listeleri)






B-PSİKOLOJİK TESTLER

Bireysel özellikleri belirlemeye yarayan, geçerlik ve güvenirlikleri önceden saptanmış ölçme araçlarıdır.



Geçerlik; bir ölçme aracının, ölmek istediği şeyi ne kadar doğru ölçtüğünü saptayan bir orandır.



Geçerlilik 2 yolla yapılır



İçerik geçerliği




Personel seçmede kullanılan bu yol, içerdikleri soruların iş analizi bilgilerine uygunluğunu

ölçer.



Kritere bağlık geçerlik




İçerdiği soruların işteki başarı gibi bir kritere uygunluk derecesini ölçer.



Güvenirlik: Bir ölçme aracının bir kişi veya grup üzerinde tekrar tekrar uygulanarak aynı sonucu vermesidir.














PSİKOLOJİK TESTLER ÖLÇÜTLARE NİTELİĞİNE GÖRE 5 TÜRE AYRILIR



Zihinsel yetenek testleri




Otis testi – büro memurları, montaj hattı çalışanları, makine çalışanları alt düzey yönt. Kullanılır.



Wonderlic uygulaması – 12 dakika kadar kısa olduğu için tercih edilir.






Mekanik yetenek testler




Makine ve araç gereçlerin kullanılmasında uygulanır.



En sık kullanılan test BENNET testidir






Motor yetenek testleri




Parmak becerisi gibi ince işler için kullanılır

En çok kullanılan CRAWFORD testidir.



İlgi testleri





Kişilik testleri (Kişilik özelliklerine göre yapılır.)




Minnesota çok yönlü kişilik envanteri ( kişilik özelliklerini tüm yönüyle inceler.)



Kaliforniya psikolojik envanteri ( personelin göreve yatkınlığı ve potansiyelini inceler)



16 kişilik faktörü (16 kişilik boyut ortaya koyar.)



Hogan personel seçimi serisi ( Karşılaştırma testidir.)






C-BENZETİM YOLUYLA SEÇİM YÖNTEMİ

Yönetici adayların bir dizi yöntemle ayrıntılı olarak incelendiği seçim yöntemidir.

Bu yaklaşım ilk kez 2.dünya savaşı sırsında CIA’ın öncüsü olan birleşik devletler stratejik hizmetler bürosu tarafından casus seçimi için geliştirilmiştir.



Birikmiş işler tekniği




Yönetici adayına, tatilden yeni dönmüş bir yöneticinin karşılaştığı birikmiş, çözüm bekleyen sorunlar, cevaplanmayı bekleyen iş mektupları gibi raporlar sunulur ve bunları en acil çözüm yolları üretmesi beklenir.



Lidersiz grup tartışmaları




En fazla 8 yönetici tarafından oluşan bir grup işle ilgili bir konuda tartışırlar.

Aralarında belli bir konuşmacı ve grup lideri yoktur. Amaç her bir adayın konuyu nasıl ele aldığı ve düşünce biçimi belirlemektir.



D- MÜLAKAT (GÖRÜŞME) YÖNTEMİ

İş için başvuran adayların yüz yüze ve sözel iletişim yoluyla bilgi alınma yöntemidir.

Serbest mülakat (soru sınırı yoktur)




Halo etkisi ( kişinin – ve + yönlerinden durumu genelleme yapmaktır.



İzlenim yöntemi (adayın görüşmeciyi etkilemeye çalışmasıdır.)



Yapılandırılmış mülakat (soruların belli olduğu bir yöntemdir.)



Durumsal mülakat ( adayın durum olarak niteliğine bakılan yöntemdir.)






E- REFERONS TAVSİYE MEKTUPLARI

Aday hakkında öğretmenlerinden, eski işveren ve yöneticilerinden bilgi alınarak yapılan bir durumdur.



ORYANTASYON ( İŞE ALIŞTIRMA) ÜNİTE 5

Hizmet içi eğitim

Kişiye işi ile kesin hukuki ilişkisin kurulduğu tarihten başlayıp işten ayrıldığı tarihe kadar geçen süre içinde, işin gerektiği performans düzeyine ulaşması için gereken bilgi, beceri ve davranışların sistemli bir şeklide öğretilmesidir.

Not: hizmet eğitimde en önemli ve ilk aşama işe alıştırmadır



Oryantasyon

İşletmeye yeni giren ya da bölüm değiştiren personele işe başlama öncesi ve işe girilen ilk günlerde uygulanan ilk eğitim çabalarıdır.



İŞE ALIŞTIRMA EĞİTİMİ



1 GENEL İŞE ALIŞTIRMA EĞİTİMİ

Personelin yapacağı iş ana hatlarıyla gösterilmektedir.




İş yerinin genel politikaları, prosedürler, ücretlendirmeler, güvenlik gibi bilgi verilir.



Bölüm yöneticisinin yardımıyla insan kaynakları departmanında gerçekleştirilir.






2 İŞ MERKEZLİ İŞE ALIŞTIRMA EĞİTİMİ

Personele kuruluşun işlevi, kuruluşa uyumu, iş sorumlulukları, beklentiler ve görevler, politikalar, prosedürler, kurallar ve düzenlemelerle ilgili iş planı hakkında bilgi verilir.



Süpervizör ve ya yönetici tarafından gerçekleştirilir






NOT; İşe alıştırma eğitimi. 2 hafta ile 6 ay arasında değişebilir (15 gün 6 ay arası)



İŞE ALIŞTIRMA KAPSAMI



1-BİLGİLENDİRME BÖLÜMÜ



Personelin bilgilendirilmesi şu başlarlar altında yapılmaktadır ve 1-3 gün sürmektedir.

Şirketin tanıtılması



Yöneticilerin tanıtılması



Departman-işin tanıtılması



İnsan kaynakları uygulamasının tanıtılması



Kuralların tanıtılması



Kullanılan araç – gereçlerin tanıtılması






2-İŞE ALIŞTIRMA BÖLÜMÜ



15 gün ile 6 ay arasında değişir.

Bu süreç daha uzun sürmektedir.



Yeni personellerin işleri ile ilgili eğitim süreçleridir.



Yöneticilerden faydalanılmaktadır.






İŞE ALIŞTIRMADA KULLANILAN YÖNTEMLER



İşletmeyi tanıtıcı yayınlar



Konferanslar,açık oturumlar, grup toplantıları



İşletme gezileri



Üstler veya bu konuda çalışan uzmanlarca yürütülen bireysel görüşmeler



İş başında eğitim




İŞE ALIŞTIRMADA BAŞARILI OLMAK İÇİN GEREKLİ HUSUSLAR



İşletmenin bir parçası olarak görülmelidir.






Personel grup olarak değil tek tek ele alınmalıdır.






Yeni personelin tümüne uygulanmalıdır.






Uzun dönemli olmalıdır






Sürekli olmalıdır






Eğitimci bu konuda sorumlu tutulmalıdır






Başarı belgesi ile ödül verilmelidir.






Bu program her konuda bilgi vermelidir.








BAŞARISIZ BİR İŞE ALIŞTIRMA PROGRAMININ YARATACAĞI OLUMSUZLUKLAR



ZAMAN KAYBI






PERFORMANS KAYBI





MALİYET KAYBI






PERSONELİN TATMİNSİZLİĞİ






GÜVEN KAYBI















































PERSONEL EĞİTİM ÜNETİ 6



İşletmelerde başarıyı artıran etkenlerden en önemlisi insan gücüdür. Bu sistemin etkin ve başarılı olabilmesi için uygun bir eğitimi zorunlu kılar. Başarılı işletmelerin diğerlerinden ayrılan özelliği kaliteye odaklanmalarıdır. Ve kalite sadece iyi bir eğitimle meydana gelir.



EĞİTİM VE GELİŞTİRME



Eğitim

Tanım

Önceden saptanmış amaçlara göre, insanların davranışlarında belli gelişmeler sağlamaya yaryan planlı etkinlikler dizgesidir.

Tanım

Bireyin toplumsal yeteneklerinin ve optimum kişisel gelişmesinin sağlanması için seçkin ve kontrollü bir çevreyi ve okul etkinliklerini içine alan sosyal bir süreçtir.

Bu iki tanımdan çıkarılan ortak yön ise

Bireyin yeteneklerinin geliştirilmesi




Bireyde davranış değişikliğinin kendi yaşantısı yoluyla oluştuğu




Eğitimin bir süreç olduğu






Geliştirme

Çalışanların eğitim ihtiyaçlarının analizi için gerekli uygulama vb hazırlıkların en aktif duruma getirilmesi çabalarıdır.



NOT. Eğitim personelin daha iyi çalışmasını, Geliştirme ise personelin yapacağı göreve hazırlandırılmasını ifade eder.



EĞİTİMİN YARARLARI

A.İşletmeye yararları

Verimliliği artırır



Kalite bilincini geliştirtir



Örgütsel gelişimi hızlandırır.



Karar verme ve sorun çözmeye yardımcı olur



Örgüt içi iletişimi artırır



Amaç birliği sağlar



Personelin değişime olan direnci azalır






B.Personele yararları

Görev bilincini ve sorumluluk düzeyini artırır




Kariyer gelişimini sağlar



İş doyumunu yükseltir



Performansı yükseltir



Örgütsel bağlılığını artırır.



Ekip ruhunu geliştirir.



Ait olma duygusu yaratır.






EĞİTİM İLKELERİ

Eğitimin sürekliliği




Eğitimin yararlılığı




Eğitimde fırsat eşitliği




Planlı eğitim




İlgili kişilerin etkin katılımı




EĞIİTİM YÖNTEMLERİ



1. İş başı eğitim yöntemi

İş üzerinde öğrenme



İş değiştirme - rotasyon



Coaching (yönlendirme)



Monitör (klavuz) aracılığıyla eğitim




Yetki devri






2. İş dışı eğitim yöntemi

Görsel - işitsel yöntemler




(slayt-film anlatımı ile)



Simülasyon




( benzerliklerden yola çıkma)



Doğada öğrenme




(doğa ile baş başa kalarak)



Bilgisayar desteğiyle eğitim




(bilgisayar destekli eğitim)



Sanal eğitim






Yöneticiler için uygulanan rol oynama




(davranış ve kimlik değiştirme)


Örnek olay




(gerçeğe yakın olay ile eğitim)



İşletme oyunları




(Seminer çalışmaları)



Grup teknikleri




(az kişili grup oluşturarak)





EĞİTİM SÜRECİNDE İZLENMESİ GEREKEN AŞAMALAR

Eğitim ihtiyacının belirlenmesi



Eğitimde önceliklerin belirlenmesi



Amaçların saptanması



Eğitim konularının belirlenmesi



Eğitim yöntemlerinin seçilmesi



Eğitimcilerin seçilmesi



Eğitim yapılacak yerin ve kullanılacak araç gereçlerin planlanması



Eğitimin yapılması







NOT Eğitim,yni çalışmaya başlayan personeller için 1 – 8 Ay arası, çalışmakta olan personeller için ise 1-4 hafta arası yapılır.



KARİYER YÖNTEMİ ÜNİTE 7

İş görenin yetenek ve ilgilerini analiz etmelerine yardımcı olmak ve kariyer geliştirme faaliyetlerini planlamaktır.

Kariyer yönetimi iş dünyasına giriş, transferler, atamalar ve kariyer geliştirme faaliyetlerini kapsar.



Kariyer gelişimi

Organizasyonel kariyer kişinin hayatı boyunca aynı organizasyonunda edindiği iş tecrübelerini kapsar.

Ben – merkezli kariyer anlayışı negatif bir anlama sahip olmasına rağmen, bireyin kendi iyilikleri ve gelişimleri içi bireysel kariyerlerini yönetmelerini ifade eder.



Kariyere olan bakış 2. dünya savaşını izleyen zenginlik döneminde şekillenmiştir.



1950-60-70- yıllarındaki organizasyonel kariyer devri son 15 yıl içinde son bulmuştur.






Kariyer geliştirmenin 5 aşaması vardır

İş için hazırlık ( 0-25 yaş )




Örgüte giriş ilk kariyer (18 – 25 yaş)




İlk kariyer ( 25 – 40 yaş )




Orta kariyer (40 – 55 yaş )




Son kariyer ( iş yaşamından ayrılma aşaması )






KARİYER PLANLAMA SÜRECİ



Bireysel kariyer planlaması




Kişinin yaşamı boyunca çalışacağı iş ve pozisyonları,

Hedefleri ve geleceğinin sorumluluğunu üstlenerek kendisinin planlamasıdır.

İşgörenin sahip olduğu yetenek, beceri ve güdüleriyle ilgilidir.



Örgütsel kariyer planlaması




Örgütün çalışanlara,

Kendilerini geliştirmede veya kariyer hedeflerini gerçekleştirmeye yardımcı olmak,

Onlara kendilerini geliştirmeleri fırsat yaratmak

Onlar için yollar faaliyetler belirlemek amacıyla geliştirdiği sürekli bir süreçtir.



ÖRGÜTSEL KARİYER PALANLAMA YARARLARI

İşletme hedefi ile çalışanların hedefini aynı yapma



Çalışanların kendilerini değer verildiğini hisseder.



İşe bağlılık ve sadakat olur



Sağlıklı bilgi birikimi olur



Personel değişiminde azalma olur




İnsan kaynakları verimli ve etkin olur



İletişim akışında çok yönlülük meydana gelir






BİREYSEL KAREYİR PLANLAMA

1.ADIM – KENDİNİ TANIMLAMA

2. ADIM – KARİYER ARAŞTIRMA

3.ADIM – HAREKETE GEÇME



BİREYSEL KARİYER GELİŞTİRME KAYNAKLARI

İSTİFA



ÖRGÜTSEL SADAKAT



İŞ PERFORMANSI




BİREYSEL KAİRYER GELİŞTİRME AŞAMALARI

KARİYER OLANAKLARINI KEŞFETME




ARAŞTIRMA




KARİYER KARARINI VERME




KARİYER HEDEFLERİNİ BELİRLEME




Zaman çerçevesi



Kriter




KARİYER STRATEJİLERİ GELİŞTİRME VE UYGULAMA




BİREYSEL OLARAK KARİYER İLERLEMESİNİ DEĞERENDİRME




Açıklama

Birey ilk basamakta, önce, keşfetme aşamasında elde ettiği kendine özgü bireysel ilgi beceri ve değerlere ilişkin verilere dayanarak kariyer amaçlarını belirleyecektir.



İkinci basamakta birey, belirlediği amaçları, gerçekleştirmek üzere tüm gayretiyle işe sarılacaktır.



Üçüncü basamakta, ulaştığı pozisyonları korumak ve kollamak için geri bildirimlerle durumunu güçlendirmeye geri kalmamaya ve fırsat yakalarsa daha ileriye ataklar yapabilme olanaklarını elde etmeye bakacaktır.






İŞLETMELER AÇISINDAN KARİYER YÖNETİMİ

Kariyer yönetimi unsurları

İç işe alım



Terfi



Transfer ve yer değiştirme



İşten çıkarma



Emeklilik



Oryantasyon programı



Yönetici geliştirme



Örgütsel yedekleme planları






ÖRGÜTSEL KARİYER PLANLAMADA KULLANILAN YÖNTEMLER

Kariyer geliştirme için biçimsel eğitim



Fonksiyonlar arası deneyim içi yatay hareketler




Kariyer konusunda kitapçık ve broşürler



Çifte kariyer yolu



İşe alma



Koruyuculuk (mentor; akıllı, deneyimli ve güvenilir bir danışman ve ya öğretmendir.)



Değerlendirme ve geliştirme merkezleri



Ardışık terfi planlaması






ÖRGÜTSEL KARİYER GELİŞTİRME PROGRAMLARI



Kariyer haritaları




Bir işten diğerine ilerleyebilmenin yollarını belirlemek üzere kullanılır.



Kariyer danışmanlığı




Çalışanların meslekte ilerleme fırsatlarının araştırılmasına yardımcı olmaktır.



Kariyer merkezleri




Kariyer yönetimi uygulamasına yardımcı olmak ve destek sağlamak için çalışanların kendi kendilerini değerlendirmelerine katkıda bulunan, eğitim ve danışmanlık hizmeti veren örgüt içi kuruluşlardır.

-Vize sınavı konu bilgilendirmesi bitmiştir.-

2015-2016 AÖF KAYIT TARİHLERİ aşağıda gösterilmiştir.