 |
ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ İŞLETME YÖNETİMİ MAKRO İKTİSAT DERS ÖZETİ
HAFTA 1 TEMEL MAKRO İKTİSADİ BİRİMLER VE İLİŞKİLER
•Makro iktisat, iktisat biliminde bir yaklaşımın adıdır. İktisat bilimi kıt kaynaklar ile sınırsız ihtiyaçların nasıl karşılanacağını araştıran bilim dalı; makro iktisat da bu araştırmayı bir ekonominin bütününü ele alarak inceleyen bir iktisat disiplini olarak tanımlanabilir.
•Makro iktisadi yöntemin daha iyi anlaşılabilmesi için özellikle Sanayi Devrimi'nden sonra yaşanan gelişmelerin irdelenmesi gerekir.
•J. M. Keynes tarafından 1936 yılında yayınlanan İstihdam, Para ve Faizin Genel Teorisi adlı eser Makro iktisadın başlangıcı olarak kabul edilir.
•Makro iktisadi birimler hanehalklarından, firmalardan, kamu kesiminden ve dış alemden oluşmaktadır.
•Makro iktisatta piyasalar ise mal ve hizmet, emek, para ve tahvil piyasalarından meydana gelmektedir.
•Bir ülkede iktisadi amaçlar için hükûmetlerce yürütülen ekonomi politikaları iktisat politikası ya da makro iktisat politikası olarak adlandırılmaktadır.
•Hükûmetler ekonomiye maliye politikası ve para politikası yoluyla müdahale edebilirler. Bu politikaların uygulanmasına Ortodoks ya da Muhafazakar İktisat Politikaları adı verilir.
•Hükûmetler maliye ve para politikası dışında piyasalara müdahale ederek de iktisat politikaları yürütebilirler. Bu tür politikalara Heterodoks ya da Aykırı İktisat Politikaları denir.
•İktisat politikaları dizayn edilirken, ekonometri biliminden yararlanılmaktadır.
•Ekonometri, istatistik ve matematik prensiplerin iktisada uygulanmasıdır.
DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Makro iktisadın bir bilim olarak ortaya çıkışında aşağıdaki iktisatçılardan hangisinin görüşleri etkili olmuştur?
a) R. Lucas b) A. Marshall c) J. M. Keynes d) A. Smith e) D. Ricardo
2. Aşağıdakilerden hangisi makro iktisattaki piyasalara örnek olarak verilebilir?
a) Demir-çelik piyasası b) Konut piyasası c) Otomobil piyasası d) Tahvil piyasası e) Beyaz eşya piyasası
3. Aşağıdakilerden hangisi Ortodoks iktisat politikası araçlarından biri değildir?
a) Kamu harcamalarının değiştirilmesi
b) Vergilerin değiştirilmesi
c) Reeskont oranlarının değiştirilmesi
d) Açık piyasa işlemleri yapılması
e) Asgari ücrete müdahale edilmesi
4. Büyük Buhran aşağıdaki tarihlerden hangisinde ortaya çıkmıştır?
a) 1929 b) 1880 c) 1945 d) 1918 e) 1900
5. Ekonometri terimi ilk kez aşağıdakilerden hangisi tarafından kullanılmıştır?
a) T. M. Haavelmo b) R. Frish c) J. M. Keynes d) W. Pareto e) A. Smith
6. Aşağıdakilerden hangisi mikro iktisadın kapsamına girer?
a) Toplam gelir b) Toplam istihdam
c) Bireysel karar alma birimlerinin davranışlarındaki değişmeler d) Gayri safi millî hasıladaki değişmeler
e) Toplam değişkenlerin değişimi
7. Bir ekonomide insanların bütün ihtiyaçlarını karşılayacak kadar mal ve hizmet üretecek kaynakların bulunmadığı durum aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilmektedir?
a) Konjonktür b) Refah c) Kıtlık d) Depresyon e) Resesyon
8. Aşağıdakilerden hangisi makro iktisadın konularından biridir?
a) Piyasa b) Üretici c) Hane halkı d) Firma e) Kamu kesimi
9. Aşağıdakilerden hangisi, mikro açıdan geçerli olan bir konunun her zaman makro açıdan geçerli olamayabileceğini ileri sürmüştür?
a) J. M. Keynes b) W. Pareto c) A. Smith d) J. B. Say e) J. Hicks
10.Makro iktisadın ortaya çıkmasından hemen önce geçerli olan iktisadi akım aşağıdakilerden hangisidir?
a) Klasik-Neoklasik Ekol b) Parasalcı Yaklaşım c) Merkantilizm d) Fizyokrasi e) Anayasal iktisat
Cevap Anahtarı 1.C, 2.D, 3.E, 4.A, 5.B, 6.C, 7.C, 8.E, 9.A, 10.A
HAFTA 2 İKTİSADİ FAALİYETLERİN ÖLÇÜLMESİ
•GSYİH kavramı makro iktisat biliminin temel kavramlarından olup bir ülkede belli bir dönemde üretilenlerin değerini ortaya koyar. GSYİH'nın reelleştirilmesi ile birlikte ekonominin gerçek performansı ortaya çıkar. Reel GSYİH üretim, harcama ve gelir olmak üzere üç farklı yoldan hesaplanabilir. Hangi yöntemle hesaplanırsa hesaplansın aynı rakama ulaşılır. bu kapsamda bir ülkenin üretim değeri ile o üretim faaliyeti sonucu ortaya çıkan gelir ve üretilen mal ve hizmetlere yapılan harcamalar birbirine eşittir. bu nedenle reel GSYİH'ya üretim, çıktı ya da gelir ismi de verilebilir. Reel GSYİH ülkelerin ekonomik performansını ölçerken ülkeler araında da kıyaslamalar yıplmasına imkan sağlar. Ancak burada ülkeler arasındaki nüfus ve fiyat farklılıklarına dikkat edilmesi gereklidir.
•GSMH da GSYİH gibi önemli bir performans göstergesidir. GSMH GSYİH'dan farklı olarak ülkr faktörlerinin yurt dışında elde ettiği üretimin değerini de analiz etmektedir
•Ulusal servet ise bir ülkenin belli bir dönemdeki iktisadi varlıklarını ifade eder. Bu varlıklar fiziki varlıklardan insan varlığına kadar uzanmaktadır. •Makro iktisatta önemli kavramlardan biri de faiz oranlarıdır. Faiz oranları da nominal ve reel olarak hesaplanabilrler.
•Döviz kuru da üzerinde durulması gereken konulardan biridir. Nominal ve reel olarak hesaplanabilen döviz kuru dış ticaret açısından önemli bir parametredir. •Günümüzde ülkeler arasındaki dış ticaret önemli hacimlere ulaşmıştır. Ülkelerin diğer ülkeler mal ve hizmet satmasına ihracat, diğer ülkelerden mal ve hizmet satın almasına da ithalat denilmektedir. İhracat ve ithalat ülkenin GSYİH ve GSMH'sını doğrudan etkilemektedir.
DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Aşağıdakilerden hangisi nominal GSYİH tanımını tam olarak verir?
a) Bir ülke sınırları içinde üretilen nihai mal ve hizmetlerin o yılın piyasa fiyatları üzerinden değeridir
b) Bir ülke sınırları içinde üretilen mal ve hizmetlerin o yılın piyasa fiyatları üzerinden değeridir
c) Bir ülke sınırları içinde üretilen nihai mal ve hizmetlerin değeridir
d) Bir ülke sınırları içinde üretilen mal ve hizmetlerin değeri ile ihracatın farkıdır
e) Bir ülke sınırları içinde üretilen mal ve hizmetlerin değeri ile yabancı gelirler arasındaki farktır
2. GSYİH ile GSMH ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
a) GSYİH her zaman GSMH’dan büyüktür
b) GSYİH her zaman GSMH’dan küçüktür
c) Tanım gereği eşittirler
d) GSYİH’da yurt dışından elde edilen gelirler dikkate alınır
e) Bazen GSYİH bazen GSMH büyük çıkabilir
3. Aşağıdakilerden hangisi net yurtiçi hasılayı verir?
a) GSYİH-Ücretler b) GSYİH-Yıpranma c) GSYİH+Dış gelir d) GSYİH-Dış Gelir e) GSYİH-Faizler
4. Ulusal servet aşağıdakilerden hangisini kapsamaz?
a) Otoyol köprülerini b) Fabrikaları c) İnsan yetenek ve hünerlerini d) Makineleri e) İç borç senetlerini
5. Bir ülkede nominal faiz oranı %80 ve enflasyon oranı %60’tır. Buna göre reel faiz oranı aşağıdakilerden hangisine eşittir?
a) %8,8 b) %12,5 c) %25 d) %10 e) %7,5
6. Japonya’da 1 Dolar = 0,8 Yen’dir. Japonya’nın fiyatları 5 birim ve ABD’nin fiyatları 4 birim ise Japonya’da reel kur kaçtır?
a) 0,2 b) 1,25 c) 1 d) 0,64 e) 0,75
7. Bir ülkede tüketim harcamaları 100, yatırım harcamaları 50, kamu harcamaları 200, transfer harcamaları 30, ihracat 100 ve ithalat 50 birimdir. Buna göre yurt içi gelir ne kadar olur?
a) 370 b) 500 c) 400 d) 530 e) 430
8. Bir ülkede yurtiçi gelir 500 birim, ülke vatandaşlarının yurtdışında elde ettikleri gelir 50 birim ve yabancıların yurtiçinde elde ettikleri gelir 80 birimdir. Buna göre millî gelir kaçtır?
a) 630 b) 550 c) 470 d) 530 e) 480
9. Bir ülkede millî gelir 1000 birim, sosyal güvenlik ve emeklilik kesintileri 250 birim, dağıtılmamış şirket karları 200 birim ve kurumlar vergisi tutarı 100 birimdir. Buna göre kişisel gelir aşağıdakilerden hangisidir?
a) 750 b) 450 c) 800 d) 900 e) 650
10.Aşağıdakilerden hangisi makro iktisat anlamında yatırım değildir?
a) Firmaların makine satın almaları
b) Firmaların stoklarını artırmaları
c) Firmaların fabrikalar kurmaları
d) Bir firmanın elindeki para ile altın alması
e) Bir ailenin yeni yapılmış bir ev alması
Cevap Anahtarı 1.A, 2.E, 3.B, 4.E, 5.B, 6.D, 7.C, 8.E, 9.B, 10.D
HAFTA 3 İKTİSADİ DALGALANMALAR: BÜYÜME, ENFLASYON VE İŞSİZLİK
•İktisadi büyüme ya da kısaca büyüme bir ülkede üretilen mal ve hizmetlerin miktarının zaman içinde artmasıdır.
•İktisadi büyüme, üretim sürecinde kullanılan faktörlerin miktarının artması ile ortaya çıkabileceği gibi mevcut faktör miktarı değişmeksizin verimlilik artışı ile de gerçekleşebilir.
•Enflasyon, bir ülkedeki fiyatlar genel düzeyinin sürekli olarak artması demektir.
•Enflasyon, ülkegeki topllam talebin toplam arzı aşöası sonucunda ortaya çıkar.
• Enflasyon ülkedeki gelir dağılımından tüketim harcamalarına, yatırılardan tasarruflara kadar birçok değişken üzerinde etkilidir.
•Enflasyon, fiyat artış hızına göre sürünen enflasyon, dörtnala enflasyon ve hiper enflasyon şeklinde görülebilir.
•işsizlik, bir ülkedeki insanların çalışma isteğine ve kabiliyetine sahip olup iş bulamamaları anlamına gelmektedir.
•İşsizlik toplam nüfus ğzerinden değil kurumsal olmayan sivil nüfusun 15 yaş üstü kısmık üzerinden hesaplanır
•İşsizlik geçici işsizlik, mevsimsel işsizlik, yapısal işsizllik ve konjonktürel işsizlik olarak sınıflandırılır.
•Geçici işsizlik, mevsimlik işsizlik ve yapısal işsizlik her ekonomide görülebilr. Bu işsizliklerin toplamına doğal işsizlik oranı denir.
•İşsizlik doğal işsizliği aştıkça ekonomi potansiyelinden daha az üretir. Buna çıktı açığı denir.
•Okun Yasası çıktı açığı ile işsizlik arasındaki ilişkiyi ortaya koyar.
•Büyüme arttıkça işsizliğin azalması ve enflasyonun artması beklenir.
•Enflasyon ile işsizlik arasındaki negatif yönlü ilişki Phillips Eğrisi ile gösterilmektedir.
DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Büyüme artışı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
a) Reel hasıla artmıştır.
b) Ülke zenginleşmiştir.
c) En hızlı büyüyen ülkeler en zengin ülkelerdir.
d) İşsizlik azalmıştır.
e) Ülke daha çok mal ve hizmet üretmiştir.
2. Aşağıdakilerden hangisi işsizlik oranını gösterir?
a) İşsizlerin işgücüne oranı
b) İşsizlerin kurumsal olmayan sivil nüfusa oranı
c) İşsizlerin çalışanlara Oranı
d) İşsizlerin nüfusa oranı
e) Çalışanların kurumsal olmayan sivil nüfusa oranı
3. Aşağıdakilerden hangisi fiyat endeksi formülünü ifade eder?
a) Bir sepetin cari yıl fiyatı/ Aynı sepetin bir önceki yıl fiyatı
b) Bir sepetin cari yıl fiyatı/Aynı sepetin temel yıl fiyatı
c) Nominal GSYİH / Reel GSYİH
d) Reel GSYİH / Nominal GSYİH
e) Bir sepetin bir önceki yıl fiyatı – Aynı sepetin cari yıl fiyatı
4. Aşağıdakilerden hangisi büyüme ile enflasyon ve işsizlik arasındaki kısa dönem ilişkiyi gösterir?
a) Büyüme artınca enflasyon azalır ve işsizlik artar
b) Büyüme artınca enflasyon ve işsizlik değişmez
c) Büyüme artınca enflasyon artar ve işsizlik azalır
d) Büyüme artınca enflasyon değişmez ve işsizlik azalır.
e) Büyüme artınca işsizlik artarken enflasyon azalır
5. Bir ülkede nominal GSYİH 450 milyar dolar ve reel GSYİH da 300 milyar dolardır. Buna göre deflatör kaçtır?
a) 140 b) 100 c) 700 d) 150 e) 660
6. TÜFE ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
a) TÜFE bir mal sepeti üzerinden hesaplanır.
b) TÜFE GSYİH üzerinden hesaplanır.
c) TÜFE üreticinin karşılaştığı enflasyonu gösterir.
d) TÜFE ülkedeki işsizlik oranını verir.
e) TÜFE ülkedeki faiz oranını verir.
7. Bir ülkede %5 gibi bir enflasyon görülmesine ne ad verilir?
a) Dörtnala enflasyon b) Aşırı enflasyon c) Hiper enflasyon d) Maddi enflasyon e) Sürünen enflasyon
8. Aşağıdakilerden hangisi enflasyonun tam olarak tanımını verir?
a) Toplam arzın toplam talebi aşmasıdır.
b) Fiyatların artmasıdır.
c) Fiyatlar genel düzeyinin sürekli artmasıdır.
d) Paranın değer kaybetmesidir.
e) Toplam talebin toplam arzı aşmasıdır.
9. Aşağıdakilerden hangisi işsizlik türlerinden birisi değildir?
a) Geçici işsizlik b) Yapısal işsizlik c) Mevsimsel işsizlik d) Sürekli işsizlik e) Konjonktürel işsizlik
10. Bir ülkede fiyat endeksi 2010 yılında 150 iken 2011 yılında 180 olarak gerçekleşmiştir. Buna göre enflasyon kaçtır?
a) %30 b) %20 c) %25 d) %16 e) %18
Cevap Anahtarı 1.C, 2.A, 3.B, 4.C, 5.D, 6.A, 7.E, 8.C, 9.E, 10.B
HAFTA 4 MAL PİYASASINDA DENGE: BASİT KEYNESYEN MODEL
•Keynesyen Model'de ekonominin dışa kapalı olduğu, vergi, amortisman ve sübvansiyonların bulunmadığı, faiz ve fiyatların da sabit olduğu kabul edilmektedir.
• Amortismanlar, vergiler ve sübvansiyonlar modele dâhil edilmediğinden, GSYİH = reel GSYİH = GSMH = Reel GSMH = Safi Milli Hasıla = Safi Yurtiçi Hasıla = Net Yurtiçi Gelir = Milli Gelir = Y olur.
•Basit bir ekonomideki toplam harcamalar, tüketim, yatırım ve kamu harcamalarından oluşmaktadır.
•Tüketim harcamaları kullanılabilir gelire bağlıdır. Kullanılabilir gelir arttıkça tüketim harcamaları artar.
•Tüketicilerin gelirlerinin ne kadarını tüketime ayıracaklarını marjinal tüketim eğilimi belirler. Bu katsayı aynı zamanda tüketim doğrusunun eğimini verir.
•Tasarruf, tüketim davranışının tersidir. Tasarruf, gelirin harcanmayan kısmı olarak tanımlanabilir. Tasarruflar da tüketim gibi kullanılabilir gelire bağlıdır.
•Tüketicilerin, gelirin ne kadarını tasarrufa ayıracaklarını marjinal tasarruf eğilimi gösterir .
•Basit Keynesyen Model’de denge, gelirin yatırım harcamaları, tüketim harcamaları ve kamu harcamaları toplamına eşit olmasıyla sağlanır.
•Çarpan, otonom kalemlerdeki değişimlerin gelir üzerindeki etkisini gösterir. Otonom tüketim, otonom yatırım ve otonom kamu harcamalarının çarpan değeri aynıdır. Buna karşılık otonom transfer harcamaları çarpanı daha küçüktür. Otonom vergilerin çarpanı negatif işaretlidir ve transfer harcamaları çarpanı ile mutlak değer olarak eşittir.
•Gelir-Harcama dengesizliğinin giderilmesinde otonom kamu harcamalarının ve otonom vergilerin miktarı değiştirildiğinde harcama doğrusu tamamen yer değiştirir. Vergi oranları değiştirilirse harcama doğrusunun eğimi değişir.
•Transferlerin ve vergilerin olmadığı bir durumda hükûmetlerin kamu harcamalarını artırıp bu harcamayı aynı miktar vergi ile karşılamak istemeleri durumunda, ekonomi ilk kamu harcaması kadar genişler. Buna denk bütçe çarpanı denir.
DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Aşağıdakilerden hangisi Basit Keynesyen Model’de yer almaz?
a) Kamu harcamaları b) Yatırım harcamaları c) Tüketim harcamaları d) Para e) Gelir
2. Keynes’e göre, tüketim harcamalarıı aşağıdakilerden hangisinin artan fonksiyonudur?
a) Gelir b) Servet c) Tasarruf d) Faiz e) Döviz kuru
3. Marjinal tüketim eğiliminin artması aşağıdakilerden hangisine yol açar?
a) Tasarrufların artmasına b) Tasarrufların azalmasına c) Gelirin azalmasına d) İhracatın artmasına e) Tüketimin azalmasına
4. Basit Keynesyen ekonomide harcamalar gelirden yüksek ise aşağıdaki tedbirlerden hangisi alınabilir?
a) Otonom vergiler azaltılabilir.
b) Otonom kamu harcamaları artırılabilir.
c) Otonom transfer harcamaları artırılabilir.
d) Vergi oranı yükseltilebilir.
e) Faizler indirilebilir.
5. Basit Keynesyen ekonomide harcamalar gelirden düşük ise aşağıdaki tedbirlerden hangisi alınabilir?
a) Otonom vergiler azaltılabilir.
b) Otonom kamu harcamaları azaltılabilir.
c) Otonom transfer harcamaları azaltılabilir.
d) Vergi oranı yükseltilebilir
e) Faizler artırılabilir.
6. Basit Keynesyen ekonomide kamu harcamaları çarpanı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
a) Transfer harcamaları çarpanından küçüktür.
b) Gelirdeki artışın harcamalar üzerindeki etkisini gösterir.
c) Negatif işaretlidir.
d) Marjinal tüketim eğilimi arttıkça çarpanın değeri artar. yükseltilebilir.
e) Marjinal tasarruf eğilimi arttıkça çarpanın değeri azalır.
7. Basit Keynesyen ekonomide marjinal tüketim eğilimi 0.5, vergi oranı 0.2 ise transfer harcamaları çarpanı kaçtır?
a) 2.50 b) 2.00 c) 1.30 d) 2.85 e) 1.43
8. Vergi oranının olmadığı basit Keynesyen ekonomide marjinal tüketim eğilimi 0.8 ise, 5000 TL harcama eksikliğini gidermek için kamu harcamaları ne kadar artırılmalıdır?
a) 2 500 b) 4 000 c) 2 000 d) 1 000 e) 5 000
9. Vergi oranının olmadığı basit Keynesyen ekonomide marjinal tüketim eğilimi 0.8 ise, 5000 TL harcama eksikliğini gidermek için vergiler ne kadar azaltılmalıdır?
a) 1 500 b) 1 250 c) 2 000 d) 1 750 e) 500
10.Vergi oranının olmadığı basit Keynesyen ekonomide marjinal tüketim eğilimi 0.5’tir. Bu ekonomide devlet 8 000 TL değerinde kamu harcaması yapmış, bunu finanse etmek için otonom vergileri 8 000 TL artırmıştır. Bu durumda ekonomide aşağıdakilerden hangisi gerçekleşir?
a) Ekonomide 8 000 TL daralma olur.
b) Ekonomide 8 000 TL genişleme olur
. c) Ekonomide 4 000 TL daralma olur.
d) Ekonomide 4 000 TL genişleme olur.
e) Ekonomide 2 000 TL daralma olur.
Cevap Anahtarı 1.D, 2.A, 3.B, 4.D, 5.A, 6.A, 7.E, 8D, 9.B, 10.B
HAFTA 5 TÜKETİM VE YATIRIM TEORİLERİ
•Tüketim makro iktisatta hanehalklarının davranışlarını temsil eder. Hanehalklarının tüketim davranışları ile ilgili çeşitli görüşler ileri sürülmüştür.
•Keynes, tüketimin cari kullanılabilir gelirin artan fonksiyonu olduğunu ileri sürmektedir. Bu hipoteze Mutlak Gelir Hipotezi adı verilir.
•Kuznets kısa dönemde mutlak gelir hipotezinin geçerli; uzun dönemde ise geçersiz olduğu sonucuna ulaşmıştır.
•Fisher’e göre kişiler tüketim davranışında bulunurlarken bugünkü tüketimler ile gelecekteki tüketimlerini göz önünde bulundurmaktadırlar.
•Duesenberry tarafından ortaya atılan Nispi Gelir Hipotezi, bireylerin kendi istedikleri tüketim kalıbı yerine yaşadıkları çevrenin tüketim kalıbına uygun davrandıklarını iddia etmektedir.
•Modigliani öncülüğünde geliştirilen Ömür boyu gelir hipotezine göre kişiler gençlik dönemlerinde yaşlılık dönemlerine göre daha fazla gelir elde etmekte, gençlik dönemlerinde tüketimlerini kısarak yaşlılık dönemindeki tüketimlerini karşılamaktadırlar. Bu davranışıyla kişi bütün hayatı boyunca istikrarlı bir tüketim düzeyini sürdürmektedir.
•Friedman tarafından ileri sürülen sürekli gelir hipotezi, kişilerin gelirlerinin artması durumunda bu artışın geçici bir gelir mi, yoksa sürekli bir gelir mi olduğuna karar vermelerinin tüketim üzerinde etkili olduğunu ileri sürer.
•Hall tarafından ileri sürülen Rassal yürüme hipotezi ise rasyonel bireylerin gelecekteki gelirlerini doğru tahmin ettiklerini ileri sürer. Buna göre gelirde beklenmedik bir değişme olmadığı sürece tüketim de istikrarlıdır.
• Özel firmaların davranışını temsil eden yatırımlar makro iktisattaki en fazla değişkenlik gösteren davranışlardır.
•Keynes, yatırım davranışını açıklarken sermayenin marjinal etkinliği kavramını kullanmıştır. Sermayenin marjinal etkinliği yatırım projesinden beklenen net getirilerin bugünkü değerini, yatırım projesinin bugünkü maliyetine eşitleyen iskonto oranıdır.
•Tobin, q= Mevcut Sermayenin Piyasa Değeri / Yenileme Maliyeti olarak adlandırdığı oranın 1'den büyük olması durumunda yatırımların artacağını ileri sürmektedir.
DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Zamanlararası tüketim seçimi analizi aşağıdakilerden hangisi aşağıdakilerden hangisine aittir?
a) I. Fisher b) F. Modigliani c) J. M. Keynes d) J. S. Duesenberry e) M. Friedman
2. Aşağıdakilerden hangisi kısa dönemli bir tüketim analizidir?
a) Sürekli gelir hipotezi b) Mutlak gelir hipotezi c) Zamanlararası tüketim seçimi
d) Rassal yürüme hipotezi e) Ömür boyu gelir hipotezi
3. Aşağıdaki tüketim teorilerinin hangisinde rasyonel bekleyişler hipotezinin geçerli olduğu varsayımı yapılmaktadır?
a) Ömür boyu gelir hipotezi b) Sürekli gelir hipotezi c) Nisbi gelir hipotezi
d) Zamanlararası tüketim seçimi e) Rassal yürüme hipotezi
4. Aşağıdaki tüketim teorilerinin hangisinde gençlik döneminde yapılan tasarrufların yaşlılık döneminde harcanması görüşü temel alınmıştır?
a) Ömür boyu gelir hipotezi b) Mutlak gelir hipotezi c) Nisbi gelir hipotezi
d) Rassal yürüme hipotezi e) Zamanlararası tüketim seçimi
5. Aşağıdakilerden hangisi bireylerin yaşadıkları çevrenin onların tüketim davranışlarını şekillendirdiği varsayımından hareket etmektedir?
a) Ömür boyu gelir hipotezi b) Sürekli gelir hipotezi c) Nisbi gelir hipotezi
d) Mutlak gelir seçimi e) Rassal yürüme hipotezi
6. Aşağıdakilerden hangisi sürekli gelir hipotezini ileri sürmüştür?
a) F. Modigliani b) M. Friedman c) J. S. Duesenberry d) I. Fisher e) R. Hall
7. Aşağıdakilerden hangisi rassal yürüme hipotezini ileri sürmüştür?
a) F. Modigliani b) M. Friedman c) J. M. Keynes d) I. Fisher e) R. Hall
8. Aşağıdakilerden hangisi hasıladaki değişimin yatırımları etkilediğini ileri sürer?
a) Tobin’in q teorisi b) Çarpan analizi c) Hızlandıran prensibi
d) Sermayenin marjinal etkinliği e) Net bugünkü değer
9. Aşağıdakilerden hangisi Keynes’in yatırımlarla ilgili görüşünü yansıtır?
a) Rasyonel bekleyişler b) Uyumcu bekleyişler c) Hızlandıran prensibi
d) Sermayenin marjinal etkinliği e) Rassal yürüme
10.Aşağıdakilerden hangisi yatırımları mevcut sermayenin piyasa değerinin ve yenileme maliyetinin belirlediğini ileri sürer?
a) Tobin’in q teoris b) Çarpan analizi c) Hızlandıran prensibi d) Servet etkisi e) Faiz etkisi
Cevap Anahtarı 1.A, 2.B, 3.E, 4.A, 5.C, 6.B, 7.E, 8.C, 9.D, 10.A
HAFTA 6 IS-LM MODELİ
• IS Eğrisi : Mal Piyasası Dengesi
• LM Eğrisi: Para Piyasası Dengesi
•IS-LM Analizi, Basit Keynesyen Model’den farklı olarak ekonomide faizlerin mevcut olduğu bir ekonomideki dengeyi araştırmaktadır.
•IS Eğrisi mal piyasasındaki dengeyi ele alırken, LM Eğrisi para piyasasındaki dengeyi göstermektedir.
•IS analizinde faizler toplam gelir ve toplam harcama modeline özel yatırımlar üzerinden dâhil edilmektedir.
•IS Eğrisi, mal piyasasında dengeyi sağlayan gelir ve faiz oranı bileşimlerini gösterir.
•IS Eğrisinin üzerindeki her noktada mal piyasası dengesi söz konusudur.
•IS Eğrisi, otonom harcamalardaki değişiklikler nedeniyle yer değiştirir.
•IS Eğrisinin eğimi yatırımların faize duyarlılığına ve çarpanın büyüklüğüne bağlıdır.
• LM Eğrisi para piyasasında dengenin sağlandığı gelir-faiz oranı bileşimlerini gösteren bir denge eğrisidir.
•LM analizine göre para talebi gelirin artan, faizin azalan fonksiyonudur. Para arzı ise Merkez Bankası tarafından belirlenir.
•LM Eğrisi para talebi ve para arzı ilişkisinden yararlanılarak elde edilebilir.
• IS ve LM eğrilerinin kesiştiği nokta hem mal piyasasının hem de para piyasasının aynı anda dengede olduğu anlamına gelir.
DEĞERLENDİRME SORULARI
1. IS Eğrisi aşağıdakilerden hangisinden türetilir?
a) Y ve AE b) C ve AE c) C ve Y d) I ve Y e) G ve Y
2. IS Eğrisi aşağıdakilerden hangisinin değişmesi ile yer değiştirir?
a) Faiz oranlarının değişmesi ile
b) Gelirin değişmesi ile
c) Otonom harcamaların değişmesi ile
d) Para arzının artması ile
e) Para arzının azalması ile
3. IS Eğrisi hangi değişkenler arasında ilişki kurar?
a) Faiz- GSYİH b) Faiz-Enflasyon c) Faiz-Döviz kuru d) Faiz-Fiyatlar e) Faiz-işsizlik
4. IS-LM analizi aşağıdakilerden hangilerinin adıyla anılır?
a) Keynes-Schumpeter b) Hicks-Hansen c) Smith-Ricardo d) Romer-Swan e) Malthus-Say
5. LM Eğrisi hangi değişkenler arasında ilişki kurar?
a) Faiz- GSYİH b) Faiz-Enflasyon c) Faiz-Döviz kuru d) Faiz-Fiyatlar e) Faiz-işsizlik
6. IS ve LM eğrilerinin kesiştiği noktada aşağıdakilerden hangisi tam olarak gerçekleşir?
a) Sadece mal piyasası dengededir. b) Sadece para piyasası dengededir. c) Para ve döviz piyasası dengededir.
d) Mal ve döviz piyasası dengededir. e) Mal ve para piyasası dengededir.
7. LM Eğrisi aşağıdakilerden hangilerinden türetilir?
a) i ve L b) i ve M c) i ve P d) i ve Y e) L ve M
8. Aşağıdakilerden hangisi IS Eğrisinin eğiminde etkilidir?
a) Para talebinin gelire duyarlılığı b) Para talebinin faize duyarlılığı c) Yatırımların faize duyarlılığı
d) Otonom harcamalar e) Para arzı
9. IS Eğrisinin sağındaki bir nokta için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
a) Mal arzı ve talebi eşittir. b) Para talebi fazladır. c) Para arzı fazladır.
d) Mal talebi fazladır. e) Mal arzı fazladır.
10.LM Eğrisinin solundaki bir nokta için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
a) Mal arzı ve talebi eşittir. b) Para talebi fazladır. c) Para arzı fazladır. d) Mal talebi fazladır. e) Mal arzı fazladır.
Cevap Anahtarı 1.A, 2.C, 3.A, 4.B, 5.A, 6.E, 7.E, 8.C., 9.E, 10.C
HAFTA 7 IS-LM MODELİ: MALİYE VE PARA POLİTİKALARI
•IS eğrisinin yer değiştirmesi bu otonom harcamaların etkisi ile olmaktadır. Otonom harcamalr içinde kamunun gerçek harcamaları, transfer harcamaları ve vergileri de yer almaktadır. Bu durumda kamunun maliye politikası araçları ile IS eğrisinin yerini değiştirme imkanı vardır.
•LM eğrisinin yer değiştirmesi para arzındaki değişimlerin sonucudur. Para arzını değiştirme yoluyla da hükûmetler para piyasasını ve dolayısıyla LM eğrsini değiştirme imkanına sahiptirler.
•IS-LM analizinde para ve maliye politikalarının etkinliği IS ve LM eğrilerinin eğimine bağlıdır.
•Para Politikasının etkinliği:
•Para Politikasının etkinliği önce IS eğrisinin eğimine bağlıdır.
•Yatırımların faiz duyarlılığı (b) ve çarpan (kE ) ne kadar yüksek ise IS daha yatık ve para politikası daha etkindir.
•Para Politikasının etkinliği LM eğrisinin kendi eğimine de bağlıdır.
•Para talebinin gelire duyarlılığı (k) ne kadar yüksek ve para talebinin faiz duyarlılığı (h) ne kadar düşük olursa LM eğrisi o kadar dikey olur.
•Maliye Politikasının etkinliği:
•Maliye Politikasının etkinliği önce LM eğrisinin eğimine bağlıdır.
•Para talebinin gelire duyarlılığı (k) ne kadar düşük ve para talebinin faiz duyarlılığı (h) ne kadar yüksek olursa LM eğrisi o kadar yatay olur.
•Maliye politikasının etkinliği ayrıca IS eğrisinin kendi eğimine bağlıdır. IS eğrisi yatırımların faiz duyarlılığı (b) ne kadar düşük ise o kadar dikeydir.
DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Aşağıdakilerden hangisi IS eğrisinin eğimini etkiler?
a) Yatırımların faize duyarlılığı (b) b) Para talebinin faize duyarlılığı (h) c) Para talebinin gelire duyarlılığı (k)
d) Hasıla-gelir düzeyi (Y) e) Para arzı (M)
2. Aşağıdakilerden hangisi LM eğrisinin eğimini etkiler?
a) Para talebinin faize duyarlılığı (h) b) Yatırımların faize duyarlılığı (b) c) Çarpan (kE)
d) para arzı (M) e) Hasıla-gelir düzeyi (Y)
3. Aşağıdakilerden hangisinin gerçekleşmesi durumunda LM eğrisi yatıklaşır?
a) Para talebinin gelire duyarlılığının artması (k ↗)
b) Para talebinin faize duyarlılığının azalması (h↘)
c) Para talebinin faize duyarlılığının artması (h↗)
d) Çarpanın değerinin artması (kE ↗)
e) Çarpanın değerinin azalması (kE ↘)
4. Aşağıdakilerden hangisinin gerçekleşmesi durumunda IS eğrisi dikleşir?
a) Para arzının artması (ΔM↗) b) Otonom kamu harcamalarının azalması (ΔG0 ↘) c) Çarpanın değerinin artması (kE ↗)
d) Yatırımların faize duyarlılığının azalması (b↘) e) Yatırımların faize duyarlılığının artması (b↗)
5. Aşağıdakilerden hangisi para politikasının etkinliğinde doğrudan önemli bir faktördür?
a) Gelir düzeyinin artması (ΔY↗) b) Otonom kamu harcamalarının artması (ΔG0 ↗) c) Para arzının artması (ΔM↗)
d) Faiz oranlarının artması (Δi↗) e) LM eğrisinin kendi eğiminin artması
6. Aşağıdakilerden hangisi, maliye politikasının etkinliğinde doğrudan önemli bir faktördür?
a) Gelir düzeyinin azalması (ΔY↘) b) Otonom kamu harcamalarının azalması (ΔG0 ↘) c) Para arzının azalması (ΔM↘)
d) Faiz oranlarının azalması (Δi↘) e) LM eğrisinin eğiminin azalması
7. LM artarken IS eğrisi yatıklaştıkça aşağıdakilerden hangisi gerçekleşir?
a) Faiz oranı (i) daha fazla düşer, çıktı (Y) daha az artar.
b) Faiz oranı (i) daha az düşer çıktı (Y) daha fazla artar.
c) Faiz oranı artarken (i), çıktı (Y) azalır.
d) Faiz oranı artarken (i), çıktı (Y) daha fazla azalır.
e) Hem faiz oranı (i) hem de çıktı (Y) artar.
8. LM eğrisi dikleştikçe IS eğrisindeki artmalar aşağıdakilerden hangisine yol açar?
a) Faizler artarken çıktı azalışı ortaya çıkar.
b) Faizler azalırken çıktı artışı değişmez.
c) Faizdeki artış (i) düşerken çıktıdaki artış (Y) fazlalaşır.
d) Faizdeki artış yükselirken (i) çıktıdaki artış (Y) azalır.
e) Hem faiz oranı (i) hem de çıktı (Y) artar.
9. Aşağıdakilerden hangisi likidite tuzağını gösterir?
a) Para arzı artarken faizlerin düşmesi
b) Para arzı artarken faizlerin değişmemesi
c) Para arzı artarken faizlerin yükselmesi
d) Para arzı artarken yatırımların azalması
e) Para arzı artarken kamu harcamalarının artırılması
10. Aşağıdakilerden hangisi dışlama etkisini ifade eder?
a) Genişletici para politikasının faizleri artırması, artan faizlerin kamu harcamalarını artırması
b) Genişletici para politikasının faizleri artırması, artan faizlerin özel yatırımları azaltması
c) Genişletici maliye politikasının faizleri artırması, artan faizlerin kamu harcamalarını artırması
d) Genişletici maliye politikasının faizleri artırması, artan faizlerin özel yatırımları azaltması
e) Genişletici maliye politikasının faizleri azaltması, azalan faizlerin özel yatırımları artırması
Cevap Anahtarı 1.A, 2.A, 3.C, 4.D, 5. E, 6.E, 7.B, 8.D,9.B, 10.D
HAFT 8 TOPLAM TALEP-TOPLAM ARZ ANALİZİ
•Toplam talep-Toplam arz analizi, fiyatların değişken olduğu bir ekonomideki davranışları açıklamaktadır.
•Toplam talep eğrisi negatif eğimlidir. Bunun nedeni, diğer şartlar sabitken artan fiyatların iktisadi birimlerin toplam harcamalarını azaltmasıdır.
•Toplam talep eğrisinin negatif olmasının altında yatan nedenler, servet etkisi, faiz oranı etkisi ve dış ticaret etkisidir.
•Servet artışları, genişletici para ve maliye politikalarının uygulanması, ekonomiye ilişkin beklentilerin olumlu olması gibi nedenler kısa dönem toplam arz eğrisini artış yönünde kaydırır.
•Toplam arz eğrisi kısa dönem ve uzun dönem açısından birtakım farklılılar göstermektedir.
•Kısa dönem toplam arz, artan fiyatların üretimi teşvik edeceği varsayımı altında pozitif eğimlidir.
•Ekonominin kısa dönemli dengesi, toplam talep ile kısa dönem toplam arzın kesiştiği fiyat-çıktı bileşiminde oluşur.
•Kısa dömeli denge toplam talepteki ve toplam arzdaki değişimler sebebiyle değişebilir.
•Uzun dönem toplam arz eğrisi dikey bir doğru ile temsil edilir. Bu durumda toplam arz fiyat değişimlerinden etkilenmez.
•Uzun döme toplam arz durumunda ekonominde sadece doğal işsizlik vardır.
DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Toplam talep eğrisinin negatif eğimli olmasında aşağıdakilerden hangisi etkilidir?
a) Servet etkisi b) Üretimde verimliliğin azalması c) İklim şartlarının olumsuz olması
d) Girdi fiyatlarının yükselmesi e) Gelir ve ikame etkileri
2. Toplam talep ve Toplam arz analizi, Toplam gelir- Toplam harcama ilişkisine aşağıdakilerden hangisinin ilave edilmesi ile elde edilir?
a) Faiz oranı b) Fiyatlar c) Döviz kuru d) Ücretler e) Büyüme
3. Uzun dönem toplam arz eğrisi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
a) Uzun dönem toplam arz artırılamaz. b) Aşırı istihdam vardır. c) Eksik istihdam vardır.
d) Ülkedeki tüm işgücü çalışmaktadır. e) Sadece doğal işsizlik vardır.
4. Aşağıdakilerden hangisi toplam arz eğrisinin sağa kaymasına yol açar?
a) Faiz oranlarının artması b) Kamu harcamalarının artması c) Verimliliğin artması
d) İklim şartlarının olumsuz olması e) Para arzının azalması
5. Aşağıdakilerden hangisi toplam arz eğrisinin sola kaymasına yol açar?
a) Vergi oranlarının azaltılması b) Devlet teşviklerinin artırılması c) Girdi fiyatlarının artması
d) İklim şartlarının olumlu olması e) Para arzının artması
6. Aşağıdakilerden hangisi toplam talep eğrisinin sağa kaymasına yol açar?
a) Vergi oranlarının artırılması b) Devlet teşviklerinin artırılması c) Girdi fiyatlarının artması
d) İklim şartlarının olumlu olması e) Beklentilerin olumlu olması
[b][size=medium][font=Arial, sans-serif]7. Aşağıdakilerden hangisi toplam talep eğrisinin sola kaymasına yol açar
|
