ers notlarına çalışarak sınava hazırlanabilir, konu hakkında püf noktalarını öğrenebilir ve öğrenci arkadaşlarımızın nokta atışı çıkardığı noktalar ile sınavınız çok daha güzel geçebilir.
İyi dersler.
Bireylerarası İletişim Ünite 3 Ders Notu
Bireylerarası İletişimde Dinleme ve Konuşma
BİREYLERARASI İLETİŞİMDE DİNLEME SÜRECİ
- ❖ Ö. 412-323 yıllarında yaşamış ünlü filozof Diyojen’e atfedilen “Daha az konuşup daha çok dinleyelim diye bir ağzımız; ama, iki kulağımız var.” sözünü hemen herkes duymuştur. Peki, insanları dinliyor muyuz? Onların sözlerini anlamak için, gerçekten çaba gösteriyor muyuz?
- ❖ Dinlemek ise etkin bir süreçtir. Karmaşık bir niteliğe sahip olan dinleme, odaklanılmayı gerektiren hem düşünsel hem de duygusal bir süreçtir (Allen, 1995: 3). Dinleme, çevredekivarlıklara, olaylara, farklı kavramlarla durumlara ilişkin iletileri anlamlandırma sürecinin temel edimlerinden biridir. Dinlemek; iletişimde bulunulanların sesine, sözcük seçimine, tonlamasına, hızına ve beden diline karşı duyarlı olunmasını gerektirir
- ❖ Dinleme süreci, iletiyi anlamak için art arda gelerek birbirini tamamlayan eylemler bütünüdür. Söz konusu eylemler, seslerin kulağa ulaşması, işitme; seslere dikkatle yönelerek onları ileti olarak seçme, dikkat etme; anlamlandırılan iletiyi yorumlama, anlamlandırma; iletiye ilişkin belli bir iz oluşturma, anımsama; son olarak da iletiyi cevaplandırma, tepki verme olarak sıralanabilir. Her dinlemede ilk üç aşama (işitme, dikkat etme, anlamlandırma) birbirini izler.
- ❖ Alınan iletiyle ilgili yorumlama, soru sorma, cevap verme kısaca, geri bildirimde bulunmak için bir çaba harcanan dinleme, etkin dinlemedir.
- ❖ Konuşmadan, karşıdakinin sözlerini bitirmesine izin vererek dinlemek, etkin dinlemenin ön koşuludur.
- ❖ Etkin dinleme;
- ➢ iletişim becerilerinin geliştirmesini,
- ➢ konuşanın sadece sözcüklerini duymayı değil, sözcüklerin derin anlamına ulaşılmasını,
- ➢ iletişim boyunca doğal, önyargısız ve iletişim odaklı olunmasını,
- ➢ dış etkenlere karşın, dikkatin dağılmamasını,
- ➢ konuşmacıyla dinleyicinin birbirlerini anlamasını sağlayarak iletişimin etkisini artırır.
Bireylerarası İletişimde Dinleme Becerileri
1- Beden dilini kullanma, Etkin dinlemede, beden dilini kullanırken yapılması gerekenler kadar, yapılmaması gerekenler de vardır. Öncelikle yapmacık ya da ilgi dağıtan davranışlardan kaçınılmalıdır.
2- Özetleme: Kurulan iletişim sonucunda, ortak bir anlayışın gelişebildiğinin belirtisi, iletinin aynı anlama gelen farklı cümlelerle özetlenebilmesidir.
3-Netleştirme: İletinin içeriğini anlamakla kalmayarak iletinin taşıdığı olası yan anlamları da ortaya çıkarabilecek açıklayıcı karşılıklar verebilmek, netleştirmenin en temel yoludur.
Netleştirmenin ilkeleri: Söz Kesme, Az konuş çok dinle, Anlaşılanların doğruluğunu denetle, Yanlışları düzelt, Belirsizlikleri gider.
4- Yargılamadan uzak durma: Kuşkusuz dinleyici, iletinin yanında ya da karşısında düşünceler taşıyabilir; karşısındaysa, olabildiğince yargılamadan dinlemeye çalışmalıdır.
5-Olumlu yaklaşma: Etkin dinleme, kişinin kendisine konuşanla ya da iletiyle ilgili olumlu sorular yönelterek olumlu düşünceler geliştirmesini sağlayabilir.
6- Sorumluluk alma: İletişimde, konuşan kadar dinleyen de sorumludur. Bu nedenle, etkin dinleme için sorumluluk alınmalıdır.
BİREYLERARASI İLETİŞİMDE KONUŞMA SÜRECİ
Konuşma için, öncelikle fizyolojik özelliklerin tam olması gerekir. Unutulmamalıdır ki konuşma eyleminden söz edilebilmesi için, en az iki kişi gereklidir.
Her konuşmaya özgü farklı kurallar getirilebilirse de etkili ve doğru konuşmanın bileşenleri şu başlıklar altında sıralanabilir: Ses tonu, Vurgu, Konuşma hızı, Sesin yoğunluğu, Sesletim (telaffuz): Sesletim, bir sözcüğün, genel olarak onaylandığı ya da anlaşıldığı söyleme biçimidir.
Her konuşmanın gelişimi farklıdır. Yine de sıradan bir konuşma şu aşamalardan geçer:
Hoşbeş etmek: Diğer deyişle, havadan sudan konuşmak. Genelde, karşılıklı konuşmaların başlangıç aşamasıdır.
Bilgi edinmek: Kişiler meslekleri, aileleri, yaşadıkları yer gibi, birbirleri hakkında bilgiler edinir.
Ayrıntıları öğrenmek: konuşmanın ilerleyen aşamalarında siyaset, yaşama bakış gibi çeşitli konular hakkındaki görüş alışverişi gerçekleşir.
Bireysel izlenimleri paylaşmak: Güven oluşmuşsa artık, herkese açıklanamayacak duygular, deneyimler paylaşılır.
Sürekli görüşmek: Güven duygusuyla paylaşılan ortak konuların desteğiyle artık, bi- reyler konuşmak için tekrar görüşmek isterler.
Bireylerarası İletişimde Konuşma Becerileri
Konuşmaya başlamak için şu noktalara dikkat etmek yararlı olacaktır: Kendiniz olun, Rahat davranın, Yılmayın
Doğru bir konuşma, iletişim kazasına neden olmayacak net bir sözlü iletişim kurulmasını sağlarken; etkili bir konuşma, dinleyiciler üzerinde ilgi çekici, çarpıcı, unutulmaz izler bırakır.
Soru Sormak
Soru sormak, iletişime sürerlik kazandırmanın temel yollarından biridir. Konuşmalarda;
- örnek verilmesi,
- konunun pekiştirilmesi,
- anlatılanların özetlenmesi,
- konunun netleştirilmesi,
- eksikliklerin tamamlanması
için sorular yöneltilebilir.
Soru Türleri: Soru cümleleri, ve- rilen cevaplar açısından açık sorular ile kapalı sorular olmak üzere öncelikle iki türdür. Cevabı ‘evet’ ya da ‘hayır’ gibi tek sözcükle cevaplanabi- lecek sorular kapalı sorulardır. Açık sorular ise, kişiye birçok farklı açıdan cevap verilmesini sağlar.
Bu soruların yanında, dört ayrı soru türü sıralayan kaynaklar da bulunmaktadır. Bu soru türleri şunlardır:
- 1- Açıklama/Netleştirme Soruları: Konuşmacının sözlerini ayrıntılandırmasını sağ
- 2- Yansıtma Soruları: Konuşmacının sözlerini aynı anlama gelen farklı cümlelerle ye- niden anlatılmasını sağlar.
- 3- Yorumlama Soruları: Varsayımsal durumlar düşünülerek kurulan soru cümleleri- dir. Karşıdakinin bakış açısının öğren(ilmesini sağlar
- 4- Hedef Sorular: Doğrudan belli bir kişiye yöneltilen sorulardır. Açık ya da kapalı soru olabilir. Seçilen kişiden ayrıntılı bilgi istenir. Bu soru cümlelerinin başında hedefteki kişinin adı söylenilerek dikkatinin çekilmesi sağlanır
