AÖF - Açıköğretim - Ders Notları - Çıkmış Sorular
ANADOLU ÜNİVERSİTESİ 4 YILLIK BÖLÜMLER DERS NOTLARI
Kamu Yönetimi
[Vize] Devlet Bütçesi (1-4. Ünite Ders Notu)
- Kayıt Tarihi:
- 31.07.2014
- Cinsiyet :
- Bay
- Okulu :
- Anadolu Aöf
- Bölümü :
- Kamu Yönetimi
- Konum:
- Ankara
///1. ÜNİTE///
BÜTÇE: Kamu kesiminin ürettiği hizmetlerin finansman aracıdır. Bütçe kelimesi 19612 anayasasından
başlayarak kullanılmaya başlanmıştır.
OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA BÜTÇE SÖZCÜĞÜ OLARAK KULLANILAN KAVRAMLAR
-Muvazene Defteri
-Muvazene-i Umumiye
-Muvazene-i Maliye
BÜTÇE KAVRAMI: Devletin gelir ve gider belgeleri, yürütmenin kurduğu mali kaynaklarla bu kaynakların
kullanılma gereksinimleri kapsamaktadır. Bütçe kavramı ilk gelişiminde Siyasi ve Hukuki niteliği ağır
basmaktadır.
BÜTÇENİN SİYASİ İŞLEVİ: Bütçenin hükümet tarafından hazırlanması parlamento tarafından onaylanması
siyasi işlevini ifade eder. Bütçenin siyasi işlevi sadece demokratik ülkelerde geçerlidir. - Hükümetlerin baskı
ve çıkar gruplarının taleplerinde etkilenmeleri bütçenin siyasi işlevidir. -Devlet bütçesinin siyasi olarak
beklenen görev halkın istekleriyle uyumlu ve halkın ihityaçlarını karşılayan bir araç olmasıdır.
HUKUKİ İŞLEVİ: Bütçe sürecinin belirli bir yasal çerçevede yapılması bütçenin hukuki işlevi ile ilgilidir.
EKONOMİK İŞLEVİ: Bütçenin var olan sınırlı kaynaklarla toplumların gereksinimlerini karşılayıp ekonomik
istikrasızlıklarını gidermeye çalışması ekonomik işlevidir.
NOT: Bütçeler genellikle bir dönem için yapılır. Genellikle bir yıllıktır. Devlet bütçelerinin temel
özelliklerinden biride gelir ve gider tahminlerini göstermesidir.
-İNGİLTEREDE BÜTÇE SÖZCÜĞÜ: İngiltere’de hazine bakanının bütçeyi parlamentoya sunulmak için
taşıdığı evrakların yer aldığı çantayı ifade eden Para Çantası kavramı olarak kullanılmıştır.
BÜTÇENİN KLASİK TANIMI: Kamu kurum ve kuruluşlarını ve kuruluşlarının belirli bir dönem için gelir ve
giderlerini tahmin eden bunların uygulamasına önceden izin veren hukuki bir dökümanıdır. Klasik iktisadi
düşünce gereği devlet hizmetlerinin finansmanı vergileri ile sağlanır.
ÇAĞDAŞ BÜTÇE TANIMI: Bütçelerin kaynakları etkin tahsis eden gelir dağılımında adaleti ve ekonomik
istikrarı sağlayan bir araçtır.
PAUL LEROY-BEAULİEU YA GÖRE BÜTÇE: Belirli bir dönemde toplanacak gelirler ile yapılacak giderlerin
tahmini ve karşılaştırmalı CETVELİ olduğu kadar yetkili organlar tarafından bu giderlerin yapılması ve
toplanması için izin veren kanundur.
EDGAR ALLİXS GÖRE BÜTÇE: Gelirlerin toplanmasına giderlerin yapılmasına İZİN VEREN
TASARRUF.
RENE STOUM GÖRE BÜTÇE: Gelir ve giderlerin ÖNCEDEN VERİLMİŞ iznini kapsayan bir tasarruftur.
GÜLAY COŞKUN’A GÖRE BÜTÇE: En geniş ULUSAL amaçlara hizmet etmek gayesi ile kaynakların kamu
ve özel sektöre dağılımını yapan devletin harcamalarını ve gelirlerini aksettiren bir ekonomik belgedir.
1927 TARİHLİ 1059 SAYILI MUHASEBE-İ UMUMİYE KANUNA GÖRE: Devlet daire ve kuruluşlarının BİR
YILLIK gelir ve giderlerinin tahminlerini gösteren ve bunların uygulamasına izin veren kanuna bütçe denir.
5018 SAYILI KAMU MAİL YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNA GÖRE BÜTÇE:Belirli bir dönemde ki gelir
ve giderlerin tahminleri gösteren ve bunların uygulamasına ilişkin hususları gösteren ve usulüne uygun olarak
yürürlüğe konan belgedir.
MALİ İŞLEV: Bütçenin en eski ve en olağan işlevlerinden biridir. Devlet hizmetlerinin gerektirdiği maliyetleri
ve bunların finansmanı zorunlu kılmaktadır. Gelir ve giderler arasında denge kurulmasını zorunlu kılmaktadır.
KAMU FİNANSMAN ARAÇLARI
-Vergiler
-Vergi dışı gelirler
-Borçlanma
-Devletin hangi hizmetleri yapacağını ve bu hizmetleri halkın katkısının ne olacağını belirlemek
arzusudur.
-Bütçelerin ortaya çıkışının temel nedeni SİYASALDIR.
NOT: Siyasi rejimlerin en yaygını olan DEMOKRASİLERİN gelişmesinde bütçelerin etkisi çok fazladır. MALİ
HUKUK: Gelir toplanması gider yapılması gibi bütçe uygulanmasıyla ilgili denetimi yapar.
MALİ HUKUK KONULARI
-Gelir ve gider yasaları -Bütçe yasaları
-Sayıştay yasaları
-Kesin hesap kanunları
-Vergileme yasaları -Borçlanma yasaları -Dış ülkelere yapılan mali aşamalardır.
HUKUKİ İŞLEVİ: Bütçe uygulamasında kamu ile vatandaşlar arasında ortaya çıkabilecek uyuşmazlıkları
hukuki çerçevede çözmek hukuki işlevdir. Bütçenin hukuksal niteliği konuda biçimsel düşünenlere göre
bütçeler yasa niteliği taşır.
İDARİ TASARRUF NİTELİĞİ: Bütçelerde sürekli , düzenleyici , cezalandırıcı,nitelikte hükümler bulunmadığını
savunanlara göre bütçeler içerik açısından şartlı tasarruf veya idari tasarruf niteliği taşır.
BÜTÇENİN KARMA NİTELİĞİ: Bütçenin hukuksal niteliği konusun da iki farklı görüş arasında yer alanlara
göre bütçeler karma nitelik taşır.
BÜTÇENİN KLASİK İŞLEVLERİ:
-Siyasi işlev -Hukuki işlev
-Denetim işlevi
-Mali işlevi
BÜTÇENİN ÇAĞDAŞ İŞLEVLERİ
-Kaynak tahsisinde etkinlik -Ekonomik istikrar
-Gelir dağılımında adalet
SİYASİ DENETİM: Parlamentonun hükümete vermiş olduğu uygulama izninin mali yıl sonunda
denetlenmek istemesine siyasi denetim denir.
İDARİ DENETİM: İdarenin kendi kendini denetlemesine idari denetim denir.
ETKİNLİK DENETİMİ: En az kaynakla en fazla sosyal faydayı sağlayacak uygulamasının yapılmasına
etkinlik denetimi denir.
BİÇİMSEL DENETİM:Bütçe işlemlerinin hukuka uygun olup olmadığının denetlenmesine yasallık
mevzuat veya biçimsel denetim denir.
ÇAĞDAŞ İŞLEVİ:
-Devlet bütçelerinde günümüzde kaynakları daha etkin tahsis etmek
-Gelir dağılımında adalete sağlamak
-Gelir dağılımında istikrarı sağlamak
-Kamu yönetiminde bir araç olarak kullanmak gibi yeni işlevleri üzerine alması bütçenin çağdaş işlevlerini
ifade eder.
KAYNAKLARIN TAHSİSİ İŞLEVİ: Bu işlev kamu kesimi ve özel kesim arasında kaynak tahsisinde etkinliğin
sağlanmasını amaçlar. Yarı kamusal mal ve hizmetlerin üretilmesinde özel sektörü tamamlayıcı rol oynar.
NOT: Piyasa ekonomilerinin tam rekabetçi çalışmaması ve tekelleşme eğilim in yüksek olması kaynak
tahsisinde etkinliği bozar.
NOT: Günümüzde devletlerin zenginlerden daha çok alıp geniş halk kesimlerine hizmet götürmesi
MODERN RABİN HOOD olarak adlandırılır.
GELİR AĞILIMI TÜRLERİ
-Bireysel gelir dağılımı
-Sektörel gelir dağılımı
-Bölgesel gelir dağılımı
-Ekonomide zamana zaman yaşanan depresyonist baskılar enflasyonist etkiler nedeni ile oluşan ekonomik
sorunların çözümlenmesi ekonomik istikrar işlevidir.
-Enflasyon, deflasyon, cari açıkların kapatılması gibi ekonomik mücadelenin sağlanması
ADİL GELİR DAĞILIMI İŞLEVİ: Gelir dağılımı düzeltme adil gelir dağılımı işlevidir.
NOT: Devlet bütçesi belirli bir süre için yapılır, tahminidir ve uygulamaya önceden izin veren bir belgedir.
Ancak devlet mallarını kapsamaz.
SİYASİ İŞLEV: Hükümetlerini bireylerin taleplerini bütçe yoluyla üstlenmesi siyasi işlevdir. Bütçenin
reddedilmesi sonucu hükümetin güvenoyu almaması siyasi işlevi ile ilgilidir.
MALİ İŞLEV: Harcamalar ve gelirler arasında bir denge oluşturmayı çalışması bütçenin mali işlevidir.
///2.ÜNİTE///
KLASİK BÜTÇE İLKELERİ:
-Genellik ilkesi
NOT: Klasik bütçe ilkeleri F.NEUMARK geliştirmiştir.
-Teklik ilkesi -Yıllık olma ilkesi
-Önceden izin alma ilkesi
-Anlaşılır olma ilkesi
-Samimiyet ilkesi
-Doğruluk ilkesi -Denklik ilkesi
STATİK BÜTÇE İLKELERİ: Bütçenin kapsamını ve şeklini ortaya koyan ilkelere denir.
Statik bütçe ilkeleri 2 ye ayrılır;
1- Maddi ilkeler: Doğrudan bütçenin kapsamını ilgilendiren ‘’genellik ilkesi’’ maddi ilkedir.
2- Şekli ilkeler: Bütçe belgelerinin şekli ile ilgili ilkelere ‘’şekli ilkeler’’ denir. Birlik ve açıklık ilkesi şekli
ilkelere örnektir.
DİNAMİK İLKELER: Bütçenin hazırlanması onaylanması ve uygulanmasını ortaya koyan ilkelerdir. Açıklık
ilkesi dinamik bütçe ilkelerinden bir tanesidir.
ÇAĞDAŞ BÜTÇE İLKELERİ; Toplama ilkesi ve yeknesaklık ilkesidir.
TOPLAMA İLKESİ: Devletin bütün gelir ve giderlerinin bir araya getirilmesine toplama ilkesi denir.
YEKNESAKLIK İKESİ: Bütçenin ana ilkelerinin uygulanmasını sağlayarak açıklık ve düzenin sağlanmasını
amaçlayan ilkeye yeknesaklık ilkesi denir.
NOT: Bütçenin temel ilkeleri özellikle 19. yy’ da sonra getirilmiştir.
GENELLİK İLKESİNİN UYGULANMASI ÜÇ YÖNTEMLE UYGULANIR.
1-Bütün gelir ve giderlerin bütçede gösterilmesi: Devlet maliyesini n tek bir varlık olarak ele alınmasını
gerektiren yöntemdir.
2-Gayrisafi hasılat yöntemi; Memurlara verilen maaşlardan kaynakta vergi sabotajı yapıldığı halde maaşların
brüt tutarlarıyla gider yazılması gayrisafi yöntemin koşuludur. Gayrisafi yöntemin koşulu kuruluşların
harcamalarını artırmamalarını önlemektir.
3-Ademi tahsis yöntemi: Gelirler giderlere tahsis edilemez.Tek hazinenin olması esasını kabul eder.
Genellilik ilkesi; Tüm kamu gelirlerinin ortak havuzda toplanması ve tüm harcamaların bu havuzda n
yapılmasını ifade eder. Genellilik ilkesine göre; gelir ve giderler gayri safi(brüt)olmalıdır. Gelir ve gider
birbirinden mahsup edilmeksizin ayrı ayrı gösterilmelidir. Genellilik ilkesine göre; kuruluşlar bütçe
ödeneklerine kendi faaliyetlerinden elde ettikleri geliri ekleyip harcamalarını çoğaltamazlar. Genellilik ilkesine
göre; giderler gayrisafi olmalıdır. Türk bütçe sisteminde Genellilik ilkesinin üç istinası şunlardır;
1-Bütçe dışı fonlar
2-Koşullu bağış ve yardımlar
3-Belirli hizmetlere tahsis edilen borçlanma gelirleri BİRLİK(TEKLİK)İLKES İ: Bütün gelir ve giderlerin tek bir
bütçe içinde toplanması gerektiğini ifade eder. Hizmet programları ve ödenekler konusunda kesin bilgi ve
devletin sağlayacak olan teklik ilkesidir. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa göre; Genel
yönetim bütçesi kavramı ile birlik ilkesi tahsisi edilmeye çalışılmıştır.
BÜTÇENİN YILLIK OLMA ETKİSİ; Gelir ve gider tahminlerinde doğruluk derecesini arttırmak ve denetimi
daha doğru ve verimli yapmak amacından kaynaklanır.Nedeni ise iklim hasat zamanı ve doğal olayların akış
gibi nedenleridir.
ÖNCEDEN İZİN ALMA İLKESİ; Belirli bir döneme ait harcama yapma ve gelir toplama yetkisinin yasama
organınca o mali yıl başlamadan önce bit bütçe yasası ile yürütme organına verilmesini gerektiren önceden
izin alma ilkesidir. Önceden izin alma ilkesi; en fazla bütçede yer alan miktar kadar harcamanın yapılmasına
olanak sağlamaktadır. Önceden izin alma ilkesi; Borçlanmaya gidebilme konusunda da yürütme organına
sınırlama getirir.
ALENİLİK İLKESİ: Bütçe ile ilgili tüm bilgilerin kamuoyunun kullanımına ve bilgisine hiçbir kısıtlama
olmaksızın sunulmasını gerektiren bütçe ilkesidir. NOT: Askeri istihbarat ve Mit bütçeleri alenilik ilkesisin
istisnalarıdır.
ANLAŞILIR OLMA İLKESİ; Bütçenin herkes tarafından kolayca anlaşılır bir belge olarak
düzenlenmesini ifade eder.
SAMİMİYET İLKESİ; Bütçe gelir ve giderlerinin gerçeğe en yakın tahmin edilmesini ifade eder. Maliye
Bakanlığınca bütçe tahminlerinin gerçeği ve doğruyu yansıtacak şekilde hazırlanması samimiyet ilkesini ifade
eder.
DOĞRULUK İLKESİ; Bütçede yer alan gelir ve gider tahminlerinin ülkenin ekonomik koşullarına uygun
olması doğruluk ilkesini ifade eder.
BÖLÜM ONAYI İLKESİ; Program ödenek miktarının yasama organı tarafından kabul edilmesine ve
değiştirilmesinin de ancak yasama organı tarafından yapılmasına olanak sağlayan bütçe ilkesidir. Bütçe
tasarısı parlamentoda programlar (bölümler ) itibariyle onaylanır.
SINIRLI YETKİ İLKESİ: Bütçe kanununa bütçe dışı hüküm konulamaz. NOT: Bütçe kanuna bütçe dışı
hüküm konulamaması 1981 anayasasının 161. Maddesinde yer alır.
TASARRUF İLKESİ; Bütçeden ödenek olarak ayrılan paradan en yüksek çıktının sağlanması amacıyla kamu
harcaması yapılmalıdır.Tasarruf ilkesi harcamalar yapılırken ödeneklerle kamu hizmeti arasında bağlantı
kuran ilkedir.
BÜTÇENİN DENKLİĞİ İLKESİ: Samimiyet ve doğruluk ilkeleri ile bütünleşir.
KLASİK BÜTÇE KURAMI: Kamu harcamaların finanse etmekte borçlanmaya başvurması kabul
edilmemektedir. Bu yaklaşımda bütçe denkliği asıl amaçtır.
NOT: Borçlanmayı kabul etmeyen bütçe kuramı Klasik bütçe kuramıdır.
DEVRİ BÜTÇE KURAMI: Ekonominin refah döneminde sağlanacak bütçe fazlalarını ekonomik duraklama
döneminde ortaya çıkacak bütçe açıklarını finanse etmek kullanılır. Devri bütçe bütçe denkliğinin bir yılık
değil belirli dönemlere göre ayarlanması gerektiğini ifade eder. NOT: Devri bütçe kuramını A. HARVEY
HANSEN geliştirmiştir.
TELAFİ EDİCİ BÜTÇE KURAMI; W.H BEVERİDGE geliştirmiştir. Telafi edici bütçe kuramı devletin
ekonomiye müdahalesini gerekli görmektedir. Telafi edici bütçe kuramına göre; Devlet ekonom iyi tam
istihdam seviyesine getirebilmek için özel sektördeki dengesizlikleri giderip kamu harcamaları ile ekonomik
genişleme sağlanacaktır.
MALİ SAYDAMLIK: Her türlü kamu kaynağının sağlanması ve kullanımında denetimin sağlanması amacıyla
kamuoyuna zamanında bilgilendirilmesini ifade eder.
IMF İYİ UYGULAMALAR TÜZÜĞÜ DESTEKLENMESİNİ İSTEDİĞİ DÖRT TEMEL İLKE
1-Rollerin ve sorumlulukların açık olması
2-Bilginin kamuoyuna olması
3-Bütçe hazırlama ve uygulama raporlama süreçlerinin olması
4-Denetim ve istatistiki veri yayınlanmasının bağımsız olması HESAP VERİLEBİRLİK: Her türlü kamu
kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yeterli olanların hesap vermek zorunda olmalarına
denir.
NOT:
-5018 Sayılı Kamu Mali Y: ve K. Kanununa göre bütçeler MALİYE BAKANLIĞI tarafından hazırlanır ve
uygulanır.
-5018 Sayılı Kamu M.K.K. Göre bütçeler stratejik planlar dikkate alınarak izleyen iki yılın bütçe
tahminleriyle birlikte görüşülür.
-5018 sayılı K.M.Y.K. Göre bütçe maddeleri 13. Madde yer alır
///3.ÜNİTE ////
(Bu Ünitede Emeği Geçen Serdar Korkuta Teşekkürler)
TORBA BÜTÇE:
-Bütçelerin hazırlanması ve değerlendirilmesinin kolay olduğu bütçe TORBA BÜTÇE sistemidir.
-Torba bütçe, en basit bütçe ve en çok inisiyatif sağlayan bütçedir. -Torba bütçe, ayrıntılarla ilgilenmediği için
denetim yapmak çok zordur.
-Torba bütçe, sisteminde harcamaların nelere yapıldığı ve etkileri konusunda bilgi almak çok zordur.
-Torba bütçe, sosyal önceliklere önem vermez..
TORBA BÜTÇE SİSTEMİNİN ÖZELLİKLERİ:
1-Geniş tutulan hizmet kategorileri vardır
2-En basit bütçe sistemidir
3-Ciddi bir denetim gerektirir.
4-Ayrıntılarla ilgilenmez
KAYNAK KULLANIM SÜRECİ: Birinci aşaması; Klasik bütçedir
İkinci aşaması; Performans bütçe
Üçüncü aşaması; Program bütçe.
KLASİK BÜTÇE: Klasik bütçenin temel çıkış noktası kamu harcamalarının denetlenip israf ve suistimaller in
önlenmesini sağlamaktır.
-Klasik bütçe girdilerin satın alınmasına odaklandığı için girdi bütçesi olarak da adlandırılır.
-Klasik bütçenin odaklandığı temel nokta girdilerin satın alınmasıdır.
-Klasik bütçe ,devletin bir yıl sonra satın alacağı, girdilerin(işçilik,kırtasiye,makine, demirbaş giderleri
gibi)listesini gösterir.
-Klasik bütçe, malzeme ve girdilerin satın alınmasına odaklanır.
-Klasik bütçe, ödenekler kamu girdilerine göre tahmin edilir.
-Klasik bütçenin, odaklandığı ikinci nokta devletin örgütsel yapısıdır.Bu nedenle bütçe teklifleri kuruluş
bazında teklif edilir.Klasik bütçeye aynı zamanda ÖRGÜT BÜTÇESİ denir.
-Klasik bütçenin en önemli sakıncası SOSYAL FAYDAYI ÖLÇMEMESİDİR.
PERFORMANS BÜTÇE: Kamu kurumlarının faaliyet performansları ve bunları başarma dereceleri üzerinde
yoğunlaşır. Performans bütçe mali yıl içinde ölçülebilir faaliyetlerin maliyetlerini ölçmeye çalışır.
Performans bütçe faaliyet ve iş yüklerine göre sınıflama yapar. PERFORMANS BÜTÇENİN; Temel
özelliği her bir faaliyetin ortalama faaliyetin ortalama maliyetini hesaplamasıdır. Buna verimlilik denir.
PERFORMANS BÜRÇENİN ÜÇ AŞAMASI
1-Bütçenin faaliyetler ve iş yüklerine göre sınıflandırılm asI
2-Performans ölçümlerinin yapılması
3-Gerçekleşen maliyetlerle hedeflenen maliyetlerle karşılaştırılması
PERFORMANS BÜTÇEDE KULLANILAN BAŞLIKLAR
1-İhtiyaç
2-iş yükü
3-Birim maliyetler
4-Toplam maliyetler
İHTİYAÇ: Performans bütçede tahmin edilecek yıl içinde bulunan mali yıl ve öncesindeki faaliyetin yaptığı ve
yapacağı işleri gösteren başlık ihtiyaçtır.
NOT: Performans bütçesinin hazırlanması zor ve maliyetlidir.
-Savunma hizmeti alanında performans bütçenin uygulanması zordur.
PROGRAM BÜTÇE: -Aynı kamusal amaca yönelik çalışan tüm programları düzenlemeye çalışan
program bütçedir.
-Program bütçe, farklı kamu kurumlarının faaliyetlerini koordine ederek kamu hizmetleri daha iyi yerine
getirmeye çalışır.
-Program bütçeye, dikkatlerini harcama kalemlerinden, performanslarından harcamanın asıl amacına
topluma hizmet vermeye kaydırır.
-Program bütçenin diğer bir özelliği de kamu hizmetlerinin sonuçları ve toplu refahı üzerindeki etkisi ile
ilgilenir.
-Program bütçenin karar almayı kolaylaştırması üstünlük olarak kabul edilir. -Program bütçeden daha
sonra getirilmiş ve daha geniş kapsamlısı PPBS’dir
ESASLI BÜTÇE SİSTEMİ:Kamu kurumlarının her yıl en azından bir önceki yılın ödeneği kadar ödeneğe hak
kazandığı varsayımını ortadan kaldırmak isteyen sıfır esaslı bütçe sistemidir.
SIFIR ESASLI BÜTÇE SİSTEMİ: Kamu kurumlarının her yıl en azından bir önceki yılın ödeneği kadar
ödenek hak kazandığı varsayımını ortadan kaldırmak ister.Ödeneklerin her yıl yeni baştan düzenlenmesi
gerektiğini savunur. Sıfır esaslı bütçe sistemi, diğer bütçelerde görülen artırımcılık ve eşit dağıtım özelliğini
ortadan kaldırmak ister. Sıfır esaslı bütçe, önceki yıl ödeneklerine dayalı olmadan bütçe tahmini yapar. Sıfır
esaslı bütçe, karar paketleri hazırlar.
Sıfır esaslı bütçe, artırımcılığı önlemeye çalışır. Sıfır esaslı bütçe, eşit dağıtımı ortadan kaldırmaya çalışması
sıfır esaslı bütçenin temel özelliğidir.
YATIRIM HARCAMALARI: Devletin mal varlığında değişiklik yaratmayan sadece mal varlığının yapısını
değiştiren harcamalara yatırım harcamalar denir. Yatırım bütçesi borçlanmayı temel bütçe geliri olarak görür.
NOT: Yatırım bütçesi İSKANDINAV, ülkelerinde özellikle İSVEÇTE görülür.
CARİ BÜTÇE: Cari ve transfer harcamalarını yatırım bütçesi ise yatırım harcamalarını kapsar. KAPİTAL
BÜTÇE: Kapital bütçede (sermaye-yatırım bütçesi)cari ve yatırım bütçesi olmak üzere iki bütçe hazırlanır.
///4. ÜNİTE///
(Bu Ünitede Emeği Geçen Serdar Korkuta Teşekkürler)
HARCAMA VE GELİR TAHMİNİ YÖNTEMLERİ:
1-Nitel yöntemler: subjektif esaslıdır. Kişisel değer yargıları ve deneyimler tahminleri doğrudan etkiler.Yeterli
yöntemler yeterli düzeye sayısal veri bulunmadığında kullanılır.
Nitel yöntemler 2’ye ayrılır;
1-Yargıya dayalı tahmin
a-Beyin fırtınası
BEYİN FIRTINASI: Uzman kişilerin bir araya gelip toplanarak ortak bir tahmin üretmesine beyin
fırtınası denir. Beyin fırtınası Delphi tekniği yargıya dayalıdır.
b-Delphi tekniği
DELPHİ TEKNİĞİ : Birden çok bütçe uzmanlarının görüşleri alınır.Ancak bu uzmanların kim oldukları
açıklanmaz ve konu hakkında konuşup tartışmaları yasaktır.
2-Birim maliyete dayalı tahmin
Birim maliyete dayalı tahminde öncelikle amaç tahminlere esas olacak birim maliyeti hesaplamaktır.
2-Nicel yöntemler: Basit yöntem nicel yöntemdir. Zaman serisi nicel(kantitatif)bir yöntemdir. Yargıya dayalı
tahmin; Yeterli düzeye bilgi ve deneyim olmadığında ve ölçümlenemeyen faktörler olduğunda yargıya dayalı
tahmin kullanılır.
NİCEL YÖNTEM: Yeterli düzeyde sayısal bilgiye sahip olunduğunda ve yeterli ve güvenilir veri
toplanılabilmesi durumunda nicel yöntemler uygulanır Nicel yöntemler:
a)Basit yöntem: Kullanılması çok fazla teknik bilgi gerektirmeyen daha çok gelir tahminlerinde kullanılan ve
tahmin edilecek yıllardaki ekonomik ve sosyal değişmeleri göz ardı eden nicel yöntem basit yöntemdir.
b)Zaman serisi yöntemi: Tahmin edilecek değişkendeki geçmiş yıl verilerini ele alıp bu verilere dayalı olarak
çıkan trendin devam edeceği varsayımı ile tahmin yapan teknik zaman serisi tekniğidir. c)Nedensel tahmin
teknikleri
1-Regrasyon analizi
2-Ekonometrik modeller
ZAMAN SERİSİ YÖNTEMİNDE KULLANILAN TEKNİKLER:
1-Hareketli ortamlar tekniği
2- Exponential Smoting tekniği (Üstsel düzeltme tekniği)
3-ARMA tekniği
4-Box-Jenkins tekniği
NOT: Hareketli ortalamalar yönteminde karşılaşılan sorunların çözümü için,üstsel düzeltm e tekniği kullanılır.
NOT: Otoregresif ve hareketli ortalamalar tekniğinde hangisinin ARMA tekniğinde daha uygun olduğunu test
edilmesini sağlayan teknik BOX-JENKİNS tekniğidir.
NEDENSEL TAHMİN : Bir değişken ile onu etkilediği kabul edilen diğer değişkenl erle ilişki kurar.
NEDENSEL TAHMİN TEKNİKLERİ: Ekonometrik modeller ve regresyon analizi olmak üzere ikiye ayrılır.
EKONOMETRİK MODELLER: Birden çok fonksiyon ve bunların birbirleri arasındaki ilişkileri analiz
eden ekonometrik modellerdir.
REGRESYON ANALİZİ: Bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişkiyi araştıran regrasyon
analizidir.
HESAPVERİLEBİLİRLİK: Kamu yöneticilerinin kullandıkları kaynaklardan yaptıkları işler arasındaki ilişki
kurulmasını ve bunun hesabını verebilmesine denir.
ANALİZLERDE KARAR ALMAYI KOLAYLAŞTIRAN ÖLÇÜLER: Etkenlik, etkinlik, verimlilik,eşitlik
ETKENLİK: Bir kamu kuruluşunun hedeflenen amaca ulaşıp ulaşmadığı etkenlikle ölçülür. Programların
amaca ulaşma derecesini gösterir.
ETKİNLİK: en az maliyetle sosyal yararı sağlamaya çalışan ölçüdür. Kamusal fayda ile özel faydayı
karşılaştırıp sonuca oluşan ölçüdür.
VERİMLİLİK: Kamu kesiminde girdiler ile yapılan işler arasında ilişki kurmaya çalışır. Bir kamu programında
kullanılan girdi-çıktı ilişkisine VERİMLİLİK denir.
EŞİTLİK:Bir kamu programında elde edilen net kazançları bireyler arasındaki dağılımı ile ölçülür.Çeşitli
gelir gruplarının kamu hizmetlerinde elde ettiği faydaları araştırmayı gerektirir. NOT: Kamu kesiminde en
fazla kullanılan yargıya dayalı tahmindir.
FAYDA MAALİYET ANALİZİ: Belirli bir kamu hizmetini veya kamu yatırım projesini sosyal faydaları ile
maliyetlerini para ile ölçer ve karşılaştırır.
MAALİYET ETKİNLİK ANALİZİ: Kamu hizmetlerinin ve projelerinin maliyetlerini parasal olarak ifade eder.
Ancak sonuçları ve çıktıları ölçemez. NOT: Fayda maliyet analizinin ,maliyet etkinlik analizine göre üstün
yanı,alternatif projeler arasında karşılaştırma yapabilmesidir.
YÖNEYLEM ANALİZİ: Sürekli tekrarlanan insan makine sistemleri ile ilişkili olarak bilimsel yöntemlerle
karar alma tekniğine denir. Şehir içi ulaştırma saatlerinin belirlenmesi, çöp kamyonlarının rotasının
belirlenmesi yöneylem analizine göre yapılır. Yöneylem analizi belirlenmiş çıktıların maksimize edilmesi veya
belirli girdileri minimize edilmesini amaçlar.
YÖNEYLEM ARAŞTIRMASININ KULLLANDIĞI TEKNİKLER: Oyun teorisi, kuyruk teorisi, doğrusal
programlama, montecarlo.
NOT: Stratejik analiz nitel bir yöntemdir. Stratejik analiz seneryo yazma tekniğidir. Kamu kurumlarını değişen
ekonomik sosyal yapıya uyumlarını araştırılmasının da stratejik analiz kullanılır.
BİRİM MALİYET: Doğalgazdan elde edilecek gelir hesaplanırken doğalgazın birim fiyatı ile tüketici sayısı
çarpılırsa birim maliyeti kullanılmış olur.
- Kayıt Tarihi:
- 26.09.2017
- Cinsiyet :
- Okulu :
- Bölümü :
- Kamu Yönetimi
- Kayıt Tarihi:
- 06.11.2017
- Cinsiyet :
- Okulu :
- Bölümü :
- Kamu Yönetimi
- Kayıt Tarihi:
- 10.11.2017
- Cinsiyet :
- Okulu :
- Bölümü :
| Konu ile Alakalı Benzer Konular | |||||
| Konular | Yazar | Yorumlar | Okunma | Son Yorum | |
| Halkla İlişkiler Ünite 1-2-3-4 Ders Notu-DEVAMI | YüksekDağlar | 1 | 2,176 |
11.10.2019, Saat:16:49 Son Yorum: aofnette |
|
| Halkla İlişkiler Ünite 1-2-3-4 Ders Notu | YüksekDağlar | 0 | 2,529 |
21.09.2018, Saat:01:14 Son Yorum: YüksekDağlar |
|
| [Resimli] Genel Muhasebe 1 (1-2.Ünite) Ders Notu | Editör | 0 | 4,683 |
14.11.2017, Saat:00:24 Son Yorum: Editör |
|
| [Final] Devlet Bütçesi (5-8. Ünite) Ders Notu | Editör | 0 | 3,572 |
24.09.2017, Saat:23:49 Son Yorum: Editör |
|
| [YAZI] Kamu Personel Hukuku (5-8.Ünite) Ders Notu | Editör | 2 | 9,110 |
10.11.2015, Saat:18:08 Son Yorum: Melokman |
|
Konuyu Okuyanlar:
1 Ziyaretçi