(Son Düzenleme: 22.11.2017, Saat:23:48, Düzenleyen: Editör.)Aöf ilahiyat bölümü din psikolojisi dersinin vize üniteleri ders notu aşağıdadır.Paylaşan arkadaşımızın emeğine sağlık.
DİN PSİKOLOJİSİ DERSİ 1.ÜNİTE 'DİN PSİKOLOJİSİ BİLİMİ'
Din Psikolojisinde Yöntem:
W.James, önemli dini şahsiyetler üzerinde incelemeler yapmıştır.İlk din psikologlarındandır. Starbuck ve Halley, gençlere çeşitli anketler uygulamıştır. Dini değişimin tezahürü için .
GLASSALALİA OLAYI: Sapkın dini cemaat ve hareketlerdir. Ruhbanlarda görülen cinsel ve ruhsal sapmalar. HARİS EL MUHASİBİ, psikolojik bakış açısıyla insanın iç hayatını inceleyen ilk bilgindir. Eseri: er Riaye li hukukıllah KİNDİ, ilk İslam filozofodur. Risale fi mahiyyetin nevm verruya eseri, İslam dünyasında rüya psikolojisi hakkında yazılan ilk telif eserdir.
el hile li defil ahzan (üzüntüden kurtulma yolları) adlı ruh sağlığı konusunda çalışmaları olmuştur. FARABİ: Rüya ve vahy psiolojisi konusunda sistemli teori ilk olarak ortaya koydu.
Sadık rüya; ilham ve vahyin kaynağı faal akıl, alıcı organ ise hayal gücüdür. Aristonun faal akıl kavramını, Ruhul emin veya Ruhul Kudüs gibi isimle karşılamıştır. İBN SİNA: Din psikolojisinin çeşitli konularında en çok eseri yazan isimdir. Telkin, hipnoz, nazar, büyü gibi olayları 'ruhsal etki' olarak açıklamıştır.
-Risale fi defi gamil mevt (Ölüm Korkusundan Kurtuluş)
-Es Salatu ve Mahiyetuha (Namaz ve Mahiyeti 'psikolojik açıdan') EBU BEKİR RAZİ: et-Tıbbur Ruhani eseri ilk ruh sağlığı kitabıdır. GAZZALİ: İhyau Ulumiddin eserinin 'Acaibul Kalb' bölümünde dini çıkarımlarda bulunmuştur. el-Munkizu mined dalal eseri ise Gazzalinin otobiyografisidir. İBN HALDUN: Mukaddime eserinde insanın eğilimlerine özel önem atfeder.
*Mezellet (aşağılık duygusu) *Meskenet (kendine güvensizlik) FAHRUDDİN RAZİ: Kitabun Nefs ve Ruh ve Şerhu Kuvahuma eseri ahlak psikolojisi alanında yazılmıştır.
BATI DÜNYASINDA DİN PSİKOLOJİSİ
-Din psikolojisinin en önemli temsilcileri ABD'de yetişmiştir. W.JAMES: Bu konunun atası sayılmaktadır. Eseri: The Varieties of Religinus Experience (Dini Tecrübenin Çeşitliliği eseri din psikolojisinin klasiğidir.) G.ALLPORT: The Individaul and His Religion (Birey ve Dini)
S.FREUD: Psikonaliz ekolunun kurucusudur. Din hakkında yanılsama der. Eseri: Bir Yanılsamanın Geleceği C.G.JUNGİ: Freud'u eleştirmiştir. (Onun öğrencisidir) Artekiples: Tüm insanlığa has ortak davranış özellikleri demektir. A.MOSLOW: Eseri: Dinler, Değerler ve Doruk Deneyimler E.FRAAM: Psikanaliz-Din V.FRANKL: Gizli Tanrı kullanımını kullanılmıştır.
**Türkiye'de, Din Psikolojisi dersi ilk defa Ankara İlahiyatta okutulmuştur. (1949)
( 1.ÜNİTE BİTTİ)
2.ÜNİTE "DİN, DİNDARLIK VE BOYUTLARI"
Glock ve Stark'ın ortaya koydukları dindarlığın 5 boyutu:
1-)İdeolojik (inanç) boyutu: İslam'da 'Tevhid inancı', Hristiyanlıkta 'Teslis' 2-)Törensel (ibadet ve uygulama) Boyut
3-)Tecrübe (Duygusal) Boyutu 4-)Zihinsel (bilgi) Boyutu 5-)Etki Boyutu
*G.W.ALLPORT'A göre 'Dindarlık' ikiye ayrılır:
1-)Dış Güdümlü Dindarlık: Münafık ve fasıkların hali gibi. 2-)İç Güdümlü Dindarlık: Zahid kimselerin hali gibi.
^Batsan ve Ventis 3. yönelimi eklerler:
3-)Araştırma Olarak Din: Genellikle, bilim adamı kimseler arasında görülür.
!DİNDARLIĞIN UZUNLAMASINA BOYUTLARI!
İman (taklit), fikir (ilim), marifet (sevk, şevk)
//Manevi Yaşam nedir? (Spirtuality) Bireyin olgun bir var olma tarzıdır.
//Aşkın nedir? Sonsuz bir gücü ifade eden kavramdır. Tanrı anlamında da kullanılır.
(2.ÜNİTE BİTTİ)
3.ÜNİTE "DİNDARLIĞIN KAYNAKLARI"
NÖROBİYOLOJİ VE DİN: Nörobiyoloji, sinir sistemi biyolojisidir. NÖROTEOLOJİ: Dini ve mistik yaşantıların biyolojik temelleridir.
-Pozitron Emüsyon Tomografisi (Beyin görüntüleme yöntemi) ile Batıılar Tanrı'dan, Budistler ve diğerleri ise dini sembollerle karşılaştıklarında tepki vermişlerdir.
-A.Newberg, Spect beyin haritalama yöntemi kullanarak Tanrının beynin sabit bir parçası olduğunu söylemiştir.
-Dindarlarda görülen kişisel özelliği beynin sol yarım küresiyle ilgiliyken, doğaüstü inanç ve deneyimler, beynin sağ yarımküresiyle ilgilidir.
-D.Hamer, 'Tanrı Geni' çalışmasıyla maneviyatın genini bulduğunu iddia etmiştir. (Tanrı'yı arama geni)
ANLAM ARAYIŞI: Düşünce, tutum ve davranışları belirleyen güdüdür. 'Hakikat arayışı' da denilir. *LOGOTERAPİ:V.Franklıntedaviekolüdür.Amaçanlamsızlıktankurtarmaktır.(3.ÜNİTE BİTTİ) 4.ÜNİTE "DİNDARLIĞIN ETKİLERİ"
Psikoteoloji: Din ile psikolojinin uzlaşması.
*3 tür dini başa kakma:
1-)Kendini yönetme: Bireyin sorunlarıyla başa çıkması
2-)Takdire uyma: Birey, işi tamamen Allah'ın takdirine bırakır.
3-)İşbirliği: Kulun sorumlu olmasıyla birlikte Allahı yardımcı bilmesi.
*Birçok düşünür 20. yy'a (özellikle 2.yarısına) "kaygı çağı"adını vermiştir.
*Koenig Larson, dini ibadetlere daha fazla katılan kişilerde depresyonun daha düşük olduğunu tespit etmiştir. (4.ÜNİTE BİTTİ)
5.ÜNİTE "DİNDARLIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER"
**Cinsiyet ve Dindarlık**
Batı'ya göre kadınlar, Doğu'ya göre erkekler daha dindardır.
>Fukayama'nın tespitine göre kadınlar; dini inanç, ibadet, duygu boyutunda erkekler; bilgi boyutundadır. Geleneksel Kuram:18-30 yaş arası kimselerde dini yönden uzaklaşma olur. Kararlılık Kuramı: Yaşlanmaylabirliktedineyönelişartar. İlgisizlik Kuramı: Yaşilerledikçedindarlıkzayıflar.
*Araştırmalara göre kırsal kesimde yaşayanlar daha dindardır. Köyden gelenler dini inanç açısından, ilçeden gelenler dini ibadet yönünden daha tutarlıdır.
*Evli yetişkinler ve dul kalan kimseler, bekarlara nispeten daha dindardır. (5.ÜNİTE BİTTİ)