AÖF - Açıköğretim - Ders Notları - Çıkmış Sorular
ANADOLU ÜNİVERSİTESİ 4 YILLIK BÖLÜMLER DERS NOTLARI
Yönetim Bilişim Sistemleri
[Vize] İşletme İlkeleri 3.Ünite Ders Notu
- Kayıt Tarihi:
- 31.07.2014
- Cinsiyet :
- Bay
- Okulu :
- Anadolu Aöf
- Bölümü :
- Kamu Yönetimi
- Konum:
- Ankara
İşletme İlkeleri
3.Ünite
İşletmelerin Sınıflandırılması
İşletmelerin Sınıflandırılmasında Yaygın Görüşlerin Şu Ölçütler Üzerinde Yoğunlaştığını Görmekteyiz:- Faaliyet Alanlarına Göre İşletmeler
- Ekonomik Fonksiyonlarına Göre İşletmeler
- Üretim Araçlarının Mülkiyetine Göre İşletmeler
- Büyükliğüne Göre İşletmeler
- Üretimde Kullanılan Teknolojiye Göre İşletmeler
- Tüketicilerin Türüne Göre İşletmeler
- Hukuki Yapılarına Göre İşletmeler
- Ulusal Kökenlerine Göre İşletmeler
Faaliyet Alanlarına Göre İşletmeler
Faaliyet Alanlarına Göre İşletmeler: Endüstri İşletmeleri, Ticaret İşletmeleri Ve Hizmet İşletmeleri Olarak Sınıflandırılırlar.
Endüstri İşletmeleri
Üretim Sürecinde Kullanılan Ham Madde, Malzeme Gibi Girdileri İşleyip Fiziksel Ve Kimyasal Yönden Değişime Uğratarak Yeni Bir Ürüne Dönüştüren İşletmelerdir.
Ticaret İşletmeleri
Üretici İşletmeler İle Tüketiciler Arasında Yer Alan Ve Üretici İşletmelerin Ürettikleri Malların Toptancılığını, Yarı Toptancılığını Ve Perakendeciliğini Yapan İşletmelerdir.
Ticari İşletmelerin Özellikleri Şunlardır.
- Gelir Sağlama Amacıyla Kurulurlar
- Sürekli Bir Biçimde Faaliyette Bulunurlar
- Diğer İşletmelerden Bağımsız Şekilde İşletilirler
- Esnaf İşletmelerinden Daha Büyük Ölçeklidirler
Hizmet İşletmeleri
Hizmet, Bir Kişi Veya Kuruluşun Bir Başka Kişi Veya Kuruluşa Sunduğu Soyut Bir Faaliyet Veya Faydadır. Hizmetin En Önemli Özelliği Soyut Olması, Taşınmasının Ve Depolanmasının Mümkün Olmamasıdır.
Ekonomik Fonksiyonlarına Göre İşletmeler
Bu Ölçüte Göre İşletmeler; Mal Üreten İşletmeler, Hizmet Üreten İşletmeler Ve Pazarlama İşletmeleri Olmak Üzere Üç Kısma Ayrılır. Ekonomik Fonksiyonlarına Göre İşletmeler; Mal Üreten İşletmeler, Hizmet Üreten İşletmeler Ve Pazarlama İşletmeleridir.
Mal Üreten İşletmeler
Genellikle Maddi Ürün Üreten Tarım, İnşaat, Maden, Balıkçılık Ve Sanayi Sektörlerinde Faaliyet Gösteren İşletmelerdir.
Hizmet Üreten İşletmeler
Yukarıda Da İfade Edildiği Gibi, Hizmet Adı Verilen Ve Elle Tutulup Gözle Görülebilmesi Her Zaman Mümkün Olmayan Faydaları Üreten Lokantalar, Oteller, Avukatlık Büroları, Poliklinikler, Bilişim Ve Bilgisayar İşletmeleri, Taşıma Ve Depolama Şirketleri, Bankalar Ve Benzeri İşletmeler Bu Grupta Yer Alır. Hizmetleri Mallardan Ayıran Özellikler Şu Şekilde Özetlenebilir:
- Hizmetler Soyut Çıktılardır
- Hizmetlerin Üretimi Ve Tüketimi Çoğu Zaman Aynı Anda Olur
- Hizmetlerin İadesi Yoktur
- Hizmetler Dayanıksızdırlar, Taşınamazlar Ve Depo Edilemezler
- Hizmetler Hizmeti Verenden Ayrılamaz, Mallar Gibi Mülkiyet Konusu Olamazlar
Pazarlama İşletmeleri
Pazarlama İşletmeleri De Birer Hizmet İşletmesi Olmakla Beraber İktisadi Hayattaki Önemleri Nedeniyle Ayrı Bir Sınıfta Toplanmaktadırlar. Bunlar Çoğunlukla Üretilen Malları Satın Alan, Depolayan Ve Satan, Bazen De Hizmetleri Tüketicilere Aktaran Acente, Toptancı, Perakendeci, Komisyoncu İşletmelerdir.
Pazarlama İşletmeleri Üretilen Malları Satın Alan, Depolayan Ve Satan Ya Da Hizmetleri Tüketicilere Aktaran İşletmelerdir.
Üretim Araçlarının Mülkiyetine Göre İşletmeler
Bu Sınıfa Giren İşletmeler; Özel Kesim İşletmeleri, Kamu Kesimi İşletmeleri, Yabancı Sermayeli İşletmeler Ve Karma İşletmeler Olmak Üzere Dörde Ayrılır.
Özel İşletmeler
Sermayesinin Tamamı Veya Büyük Bir Bölümü Özel (Gerçek Veya Tüzel) Kişilere Ait Olan İşletmelerdir. Başka Bir Deyişle Üretim Araçlarının Mülkiyeti Özel Şahısların Elinde Bulunan İşletmelerdir.
Gerçek Kişi, Sağ Ve Tam Doğmak Kaydıyla Kişinin Anne Karnına Düşmesinden Ölümüne Kadar Olan Süreçte Hukuken Bireyler İçin Kullanılan Kavramdır.
Tüzel Kişi, Gerçekte Kişilik Sahibi Olmayan Ancak Varsayım Olarak Kişilik Sahibi Olduğu Kabul Edilen Belli Bir Amacı Gerçekleştirmek Üzere Bağımsız Bir Varlık Halinde Örgütlenmiş, Hak Ve Fiil Ehliyetine Sahip Kişi Ve Mal Topluluklarıdır.
Kamu İşletmeleri
Sermayesinin Tamamı Veya Büyük Bir Bölümü Devlet Ya Da Kamu Tüzel Kişileri Tarafından Temin Edilerek Kurulan Ve Dolayısıyla Mülkiyeti Devlete Veya Devlet Kuruluşlarına Ait Olan İşletmelerdir.
Yabancı Sermayeli İşletmeler
Üretim Araçlarının Mülkiyeti Başka Bir Ülkenin Gerçek Veya Tüzel Kişisine/Kişilerinine Ait Olan İşletmelerdir.
Karma İşletmeler
Sermayesinin Bir Kısmı Özel Kişi Veya Kuruluşlar, Bir Kısmı Devlet Veya Kamu Tüzel Kişileri Tarafından Konularak Ortaklaşa Kurulan İşletmelerdir.
Büyüklüğüne Göre İşletmeler
- Kuruluş Yerinin Büyüklüğü
- Binaların Ve Sosyal Tesislerin Sayısı
- Sahip Olunan Sermaye
- Çalışan Personel Sayısı
- Belirli Bir Dönemdeki Üretim Ve Satış Hacmi
- Makine Ve Tezgahların Sayısı
- Belirli Bir Dönemdeki Üretim Ve Satış Hacmi
- Makine Ve Tezgahların Sayısı
- Belirli Bir Dönemde Harcanan Enerji Miktarı
- Belirli Bir Dönemde Ödenen Ücretler Toplamı
- Faaliyet Karı Vb.
Bu Ölçütlerden En Yaygın Biçimde Kullanılanları Şöyle Sıralayabiliriz. Büyüklüklerine Göre İşletmeler;
- Mikro Ölçekli İşletmeler
- Küçük Ölçekli İşletmeler
- Orta Ölçekli İşletmeler
- Büyük Ölçekli İşletmeler
- Dev İşletmeler
Mikro Ölçekli (Cüce) İşletmeler
On Kişiden Az Yıllık Çalışan İstihdam Eden Ve Yıllık Net Satış Hasılatı Ya Da Mali Bilançosu Bir Milyon Türk Lirasını Aşmayan Çok Küçük Ölçekli İşletmelerdir.
Küçük Ölçekli İşletmeler
Elli Kişiden Az Yıllık Çalışan İstihdam Eden Ve Yıllık Net Satış Hasılatı Ya Da Bilançosu Beş Milyon Türk Lirasını Aşmayan İşletmelerdir.
Orta Ölçekli İşletmeler
İki Yüz Elli Kişiden Az Yıllık Çalışan İstihdam Eden Ve Yıllık Net Satış Hasılatı Ya Da Mali Bilançosu Yirmi Beş Milyon Türk Lirasını Aşmayan İşletmelerdir.
Mikro Ölçekli, Küçük Ölçekli Ve Orta Ölçekli İşletme Sınıflarına Giren İşletmelere Kobi (Küçük Ve Orta Büyüklükteki İşletmeler) Adı Verilmektedir.
Büyük Ölçekli İşletmeler
İki Yüz Elli Kişiden Fazla Yıllık Çalışan İstihdam Eden Ve Yıllık Net Satış Hasılatı Ya Da Mali Bilançosu Kırk Milyon Türk Lirasını Aşan İşletmelerdir.
Dev (Çok Büyük) Ölçekli İşletmeler
Çalıştırdıkları Kişi Sayısı 2000 Ve Daha Fazla Olan, Diğer İşletmelere Kıyasla Çok Büyük Bir Üretim Gücüne, Yüksek Rekabet Üstünlüğüne, Çok Geniş Pazar Paylarına Büyük Tutarlarda Sermaye Miktarına Ve Yüksek Teknolojilere Sahip Olan İşletmelerdir.
Üretimde Kullanılan Teknolojiye Göre İşletmeler
Bu Sınıflandırma Yaklaşımında İşletmeler Kullandıkları Üretim Faktörlerinin Ağırlığına Göre Ayrıma Tabi Tutulmaktadırlar. Buna Göre, Üretimde Yoğun Olarak Emek Faktörünü Kullanan İşletmeler Emek Yoğun İşletmeler Olarak Nitelendirilirken, Ağırlıklı Olarak Gelişmiş Üretim Teknolojilerini Kullanan İşletmeler Sermaye Yoğun İşletmeler Olarak Sınıflandırmaktadır.
Üretim Faktörleri, Bir Ürünün Ortaya Çıkabilmesi İçin Gerekli Olan Unsurlardır: Doğal Kaynaklar, Sermaye, Emek, Girişimci
Emek Yoğun İşletmeler
Emek Yoğun İşletmelerde, İşgücü Üretim Faktörleri İçerisinde Önemli Bir Paya Sahiptir. Genellikle Mekanizasyona Dayalı Üretim Teknikleri Kullanırlar. Emek Yoğun İşletmeler Üretimde İnsan Faktörünün Yoğun Olarak Kullanıldığı İşletmelerdir.
Sermaye Yoğun İşletmeler
Teknolojinin Yoğun Olarak Kullanıldığı Ve Büyük Bir Sermayeye Sahip Olan İşletmelerdir. Sermaye Yoğun İşletmeler, Üretim Süreçlerinde Yoğun Biçimde, Gelişmiş Üretim Teknolojileri Kullanan İşletmelerdir. Örnek Olarak Bilgisayar Üreten İşletmeler
Tüketicilerin Türüne Göre İşletmeler
Tüketiciler, İşletmelerin Ürettikleri Mal Ve Hizmetleri Kullanım Amaçlarına Göre “En Son Tüketiciler” Ve “ Ara Tüketiciler” Olmak Üzere İki Grupta Toplanır
- En Son Tüketiciler, Mal Ve Hizmetleri Kişisel Veya Ailesel İhtiyaçları İçin Satın Alan, Kullanan Ve Bunları Bir Şekilde Tüketen Kişilerdir.
- Ara Tüketiciler İse, En Son Tüketicilerin İhtiyaçların Giderecek Mal Ve Hizmetlerin Üretiminde Kullanmak Amacıyla Mal Ve Hizmet Satın Alan Kişi Ve Kuruluşlardır.
Ara Tüketicilere Mal Ve Hizmet Üreten İşletmeler
Başka Tüketicilerin İhtiyaçlarını Giderici Mal Ve Hizmetlerin Üretiminde Kullanılmak Amacıyla Diğer İşletmeler Tarafından Talep Edilen Mal Ve Hizmetleri Üreten İşletmelerdir.
En Son Tüketicilere Mal Ve Hizmet Üreten İşletmeler
Bu Grupta, Bireyler Ve Hane Halkı Tarafından Kişisel İhtiyaçlarını Karşılamak Üzere Talep Edilen Mal Ve Hizmetleri Üreten İşletmeler Yer Almaktadır.
Hukuki Yapılarına Göre İşletmeler
Ülkemizde İşletmelerin Hukuki Yapısını Düzenleyen Temel Kanun Türk Ticaret Kanunu’dur Bunun Yanı Sıra Borçlar Kanunu, Kooperatifler Kanunu Ve Vergi Kanunları Da Ülkemizde İşletmelerin Hukuksal Yapılarını Belirleyen Düzenlemeler Arasındadır. Ülkemizde, İşletmelerin Hukuki Yapıları Özel İşletmeler, Kamu İşletmeleri Ve Yabancı Sermayeli İşletmeler Olmak Üzere Üç Ana Grup Altında Ele Alınmaktadır.
Özel İşletmeler
Özel İşletmelerin Hukuksal Biçimleri Türk Ticaret Kanunu (Ttk)’Nda Belirlenmiştir. Buna Göre Bir İşletmenin Ticari İşletme Olarak Kabul Edilebilmesi İçin, Kazanç Sağlamayı Amaç Edinmesi, Varlığını Sürekli Bir Biçimde Sürdürme Niyetinde Olması, Kanunda Belirtilen Esnaf Faaliyeti Sınırlarını Aşması, Belirli Bir İktisadi Büyüklüğe Ve Öneme Sahip Olması Gerekmektedir. Kanuna Göre Özel İşletmeler Hukuki Açıdan Dört Farklı Biçimde Karşımıza Çıkarlar
Tek Kişi İşletmeleri – Şirketler – Kooperatifler Ve Dernek – Vakıf İşletmeleri
Tek Kişi İşletmeleri
Genellikle Az Sermaye Gerektiren Küçük Ölçekli İşletmelerin Kuruluşunda Tercih Edilen Bir Hukuki Biçimidir. Tek Kişi İşletmeleri Genellikle Az Sermaye Gerektiren, Küçük Ölçekli, Tüzel Kişiliği Bulunmayan İşletmelerdir.
Şirket (Ortaklık) Şeklinde İşletmeler
Bir Veya Daha Fazla Gerçek Ve/Veya Tüzel Kişinin Ortak Bir Ticari Amacı Gerçekleştirmek İçin Emek Ve Sermayelerini Bir Sözleşme İle Bir Araya Getirmeleriyle Kurulan İşletmelere Şirket (Ortaklık) Adı Verilir.
Adi Şirketler
Adi Şirket Şeklindeki İşletmelere İlişkin Esaslar Borçlar Kanunu’yla Düzenlenmiştir. Borçlar Kanunu Adi Şirketleri, “ İki Veya Daha Çok Kişinin Ortak Bir Amaca Ulaşmak İçin Emek Ve Mallarını Bir Anlaşmayla Birleştirerek Oluşturdukları Topluluk” Olarak Tanımlamaktadır.
Ticaret Şirketleri
Kuruluşları Ve Çalışmaları Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine Göre Düzenlenen Ve Bir Veya Daha Fazla Kişinin Bir Araya Gelerek Belirli Bir Konu Üzerinde İş Yapmak İçin Oluşturdukları Ortaklıklar Sonucu Kurulan Şirketlerdir. Adi Şirketlerden Farklı Olarak, Ticaret Şirketleri Tüzel Kişiliğe Sahiptirler. Kendi İçinde Sahıs Şirketleri Ve Sermaye Şirketleri Olmak Üzere İki Ana Gruba Ayrılmaktadır.
Şahıs Şirketleri
Belirli Sayıdaki Kişinin Ortak Ekonomik Çıkarları Doğrultusunda Kurduğu, Sermayeleri Ve Yönetimleri Açısından Kişilere Bağlı Olarak Örgütlenen Ve Sorumlulukları Ortakların Kişisel Varlıklarını Kapsayan İşletmelerdir.
Kollektif Şirket
Türk Ticaret Kanunu’nda Kollektif Şirket “ Ticari Bir İşletmeyi, Bir Ticaret Unvanı Altında İşletme Amacıyla Gerçek Kişiler Arasında Kurulan Ve Ortaklarından Hiçbirisinin Sorumluluğu, Şirket Alacaklarınına Karşı Sınırlandırılmamış Olan Şirket” Şeklinde Tanımlanmıştır.
Komandit Şirket
Türk Ticaret Kanunu’na Göre, “ Ticari Bir İşletmeyi Bir Ticaret Unvanı Altında İşletmek Amacıyla Kurulan, Şirket Alacaklarına Karşı Ortaklardan Bir Veya Birkaçının Sorumluluğu Sınırlandırılmamış, Diğer Ortakların Sorumluluğu Koydukları Sermaye İle Sınırlandırılmış Olan Şirket Komandit Şirkettir.
Komandite, Şirketin Üçüncü Kişilere Olan Borç Ve Yükümlülükleri Karşısında Sınırsız Sorumluluğu Olan Komandit Şirket Ortağıdır.
Komanditer, Şirketin Üçüncü Kişilere Olan Borç Ve Yükümlülükleri Karşısında Sorumluluğu Taahhüt Ettiği Sermaye Miktarıyla Sınırlı Olan Komandit Şirket Ortağıdır.
Sermaye Şirketleri
Bir Araya Gelen Ortaklar Ve Bunların Getirdikleri Katılma Paylarından Meydana Gelen, Ortaklığı Kuran Kişilerden Ziyade Ortaklık Sonucu Oluşan Tüzel Kişiliğin Ön Planda Olduğu Şirketlerdir. Ortakların Şirketin Borçları Ve Yükümlülüklerine İlişkin Sorumlulukları Şirkete Getirmeyi Taahhüt Etitkleri Sermaye Payı İle Sınırlı Olan Bu İşletmeler Anonim Şirket, Limited Şirket Ve Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket Olmak Üzere Üçe Ayrılmaktadır.
Anonim Şirket
Anonim Şirket, Ticari Bir Unvana Sahip, Ana Sermayesi Belirli Ve Paylara Bölünmüş Olan Ve İşletme Borçalarından Dolayı Ortakların Yalnızca Koydukları Sermaye Tutarı Kadar Sorumlu Oldukları Bir Ortaklık Türüdür.
Anonim Şirket Sermayesi, Hisse Senedi Adı Verilen Menkul Kıymetler Şeklinde Paylara Bölünmüştür. Ortak Sayısı 500’ü Geçmeyen Veya Hisse Senetleri Halka Arz Edilmemiş Olanlarına Aile Anonim Şirketi Hisse Senetleri Halka Arz Edilmiş Olan Veya Ortak Sayısı 500’ü Geçmiş Olanlarına Halk Açık Anonim Şirket Adı Verilmektedir.
Limited Şirket
Türk Ticaret Kanunu’na Göre; “ Bir Veya Daha Fazla Gerçek Veya Tüzel Kişi Tarafından, Bir Ticaret Unvanı Altında Kurulan, Ortakların Sorumluluğu Koymayı Taahhüt Ettikleri Sermaye İle Sınırlı Ve Esas Sermayesi Muayyen Olan Şirketlere Limited Şirket Denir” Limited Şirket, Ortak Sayısı Az Bir Anonim Şirkete Benzer. Limited Şirketlerin Anonim Şirketlerden Temel Farkı, Ortaklar Tarafından Konulan Sermaye İçin Hisse Senedi Çıkartılmamasıdır.
Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket
Adi Komandit Şirket İle Benzer Özelliklere Sahip Fakat Sermayesi Anonim Şirket Gibi Paylara Bölünmüş Olan Şirketlerdir. Şirket Ortaklarının Bir Kısmı Kolektif Şirketlerde Olduğu Gibi Şirket Alacaklılarına Karşı Sınırsız Sorumlu Diğer Kısmı İse Anonim Şirketlerde Olduğu Gibi Koyduğu Sermaye Payı İle Sınırlı Biçimde Sorumludur.
Kooperatifler
Kooperatifler, Belirli Bir Ekonomik Faaliyete Bulunmak Üzere Kurulan, İşletilen, Ortak Olunabilen Ve Karı Ortak Üyelerce Paylaşılan Gönüllü Kuruluşlardır. Kooperatifler Faaliyet Alanları Bakımından; Üretim Kooperatifleri, Tüketim Kooperatifleri Ve Kredi Kooperatifleri Olmak Üzere Üç Ana Gruba Ayrılırlar.
- Açık Ortaklık İlkesi
- Demokratik Yönetim İlkesi
- Sermayeye Sınırlı Faiz Verilmesi İlkesi
- Ristrun Verilmesi İlkesi
- Kooperatifler Arası İşbirliği İlkesi
- Kooperatifçilik Eğitimin Geliştirilmesi İlkesi
Dernek Ve Vakıf İşletmeleri
Dernek Ve Vakıflar, Kazanç Paylaşımı Ve Kar Amacı Taşımayan,Bundan Dolayı İşletme Kurup İşletmeleri Mümkün Olmayan Kişi Ve Mal Topluluklarıdır. Dernekler Kanunu’nda Derneğin Tanımı; “ Kazanç Paylaşma Dışında, Kanunlarla Yasaklanmamış Belirli Ve Ortak Bir Amacı Gerçekleştirmek Üzere, En Az Yedi Gerçek Veya Tüzel Kişinin, Bilgi Ve Çalışmalarını Sürekli Olarak Birleştirmek Suretiyle Oluşturuldukları Tüzel Kişiliğe Sahip Kişi Toplulukları” Olarak Yapılmıştır.
Vakıflar Genel Olarak Kişilerin, Belirli Bir Hizmetin Yerine Getirilmesi Ya Da Başkalarının Yaralanması İçin Malını Ya Da Parasını Bağışlayarak Oluşturulduğu Kuruluşlardır. Türk Medeni Kanunu’nda Vakfın Tanımı; “ Gerçek Veya Tüzel Kişilerin Yeterli Mal Ve Hakları, Belirli Ve Sürekli Bir Amaca Yönlendirmeleriyle Oluşan Tüzel Kişiliğe Sahip Mal Toplulukları” Olarak Yapılmıştır.
Kamu İşletmeleri
Sermayesinin Tamamı Veya %51’inden Fazlası Kamu Tüzel Kişilerine Ait Olan İşletmelerdir. Kar Amacı Gütmeyen Bu İşletmeler; Topluma Hizmet Sunmak, Kamu Kurumlarına Gelir Sağlamak, İstihdama Katkıda Bulunmak Ve Ülkenin Ekonomik Kalkınmasına Hız Kazandırmak Gibi Amaçlarla Kurulurlar.
Ülkemizdeki Kamu İşletmelerini Aşağıdaki Şekilde Sınıflandırabiliriz:
- Genel Bütçeye Dahil İşletmeler
- Katma Bütçeli Yönetim İşletmeleri
- Özerk Bütçeli Devlet İşletmeleri
- Yerel Yönetim İşletmeleri
- Kamu İktisadi Teşebbüsleri
Yabancı Sermayeli İşletmeler
İşletmelerin Kendi Ülkelerindeki Pazarların Yetersiz Hale Gelmesi, Büyüme İhtiyacı, Daha Büyük Karlar Elde Edebilme Gibi Nedenlerle Yeni Pazarlara İhtiyaç Duyması Ve Başka Ülke Pazarlarına Yönelmesi Yabancı Sermayeli İşletmelerin Oluşmasına Yol Açmıştır. Yabancı Sermayeli İşletmeler, Yatırım Yapılması Planlanan Ülkede Yürürlükte Bulunan Yasalar Çerçevesinde Yabancı Uyruklu Gerçek Veya Tüzel Kişilerin Tek Başlarına Ya Da Yatırım Yapacakları Ülkedeki Ortaklarla Kurdukları İşletmelerdir.
Ulusal Kökenlerine Göre İşletmeler
Teknolojide Yaşanan Gelişmeler, Ülkeler Arasında Yoğunlaşan Ekonomik İlişkiler, Gümrük Birlikleri, Yabancı Ülkelerde İşletme Maliyetlerinin Daha Düşük Oluşu Gibi Faktörler İşletme Faaliyetlerinin Daha Geniş Bir Çoğrafyaya Yayılmasına, Yerel Piyasalardan Küresel Piyasalara Doğru Bir Önelim Yaşamasına Yol Açmıştır.
Bu Bağlamda İşletmeler; Ulusal, Uluslararası, Çok Uluslu Ve Küresel İşletmeler Olmak Üzere Dört Gruba Ayrılmıştır.
Ulusal İşletmeler
Belli Bir Ülke Sınırları İçinde Kurulmuş Ve Faaliyetlerini Ulusal Sınırlar İçinde Gerçekleştiren, Mülkiyet, Sermaye Ve Yönetim Bakımından Yabancı Bir Ülkeye Bağlı Olmayan Özel Ve Kamu İşletmeleridir.
Uluslararası İşletmeler
Ulusal Pazarda Rakip İşletmelerin Sayısının Artmasıyla Azalan Pazar Payı, Yeni Pazar Arayışı, Maliyetleri Azaltma İsteği, Tepe Yönetimin Büyüme Arzusu, Uygun Hammadde Ve Teknoloji Olanakları Gibi Faktörler İşletmelerin Başka Ülkelerde De Faaliyette Bulunmak İstemelerine Neden Olmaktadır. Bunun Sonucunda, Bir Taraftan Kendi Ülkesinin Sınırları İçine Faaliyette Bulunurken Diğer Taraftan Yabancı Ülkelerde De Faaliyette Bulunan İşletmeler Ortaya Çıkmaktadır.
Çok Uluslu İşletmeler
Uluslararası İşletmelerden Daha Büyük, Daha Gelişmiş Ve Daha Karmaşık Yapıda Olan İşletmelerdir. Bir İşletmenin Çok Uluslu İşletme Olarak Kabul Edilebilmesi İçin Yabancı Ülkelerdeki Üretiminin, Karının Ve İstihdam Ettiği Personel Sayısının Toplam Üretim Miktarı, Kar Ve Personel Sayısının Büyük Bir Kısmını Oluşturması Gerekmektedir. Bunun Yanı Sıra, Çok Uluslu İşletmelerin Sahip Oldukları Karakteristik Özellikler Aşağıdaki Gibi Sıralayabiliriz:
- Sermaye Payları Ve Faaliyetleri İki Veya Daha Fazla Ülkeye Dağılmıştır.
- Ev Sahibi Ülkenin Yasaları Elverdiği Ölçüde Ülke Dışında Mülkiyet Edinirler
- Tepe Yönetimleri Çoğu Zaman Farklı Milliyetlere Sahip Kişilerden Oluşur
- Üretim Çok Sayıda Yabancı Ülkede Birden Yapılır Ve Bunların Toplamı Ana Ülkedeki Üretimden Daha Fazladır.
- Her Ülkedeki Birim Belli Bir Bağımsızlık İçinde Çalışır Ancak Ana Şirkete Ve Birbirlerine Ortak Mülkiyet Ve Ortak Stratejilerle Bağlıdırlar.
- Temel Amaçları; Pazarlarını Genişletip Satış Hacimlerini Artırarak, Taşıma Giderlerini Azaltarak, Başka Ülkelerin Elinde Bulunan Ucuz Hammadde Ve İşgücünde Yararlanarak Gelir Ve Karlarını Artırmaktır.
Bilinen İlk Çok Uluslu İşletme 1929 Yılında Unilever Firmasıdır. Shell De Bir Başak Çok Uluslu İşletmedir.
Küresel İşletmeler
İşletmeler Bu Aşamada Faaliyetlerini Dünya Genelinde Yürütür Hale Gelmiş Ve Kelimenin Tam Anlamıyla Küreselleşmişlerdir. Bu Tür İşletmeler En İleri Teknolojileri Kullanmakta Ve Uyguladıkları Ürün, Fiyat Politikalarıyla Dünya Genelinde Etkili Olmaktadırlar. Büyük Bir Sermayeye Ve Hükümetlerin Kararları Üzerinde Etkili Olabilecek Güce Sahiptirler.
Kürsel İşletmeler, Faaliyetlerini Dünya Genelinde Yürüten, En İleri Teknolojileri Kullanan Ve Uyguladıkları Ürün, Fiyat Politikalarıyla Dünya Genelinde Etkili Olan İşletmelerdir.
| Konu ile Alakalı Benzer Konular | |||||
| Konular | Yazar | Yorumlar | Okunma | Son Yorum | |
| [Vize] Kullanıcı Deneyimi Tasarımı (1-4.Ünite) Ders Notu | Editör | 0 | 9,414 |
11.11.2017, Saat:00:53 Son Yorum: Editör |
|
| [Vize] Sistem Analizi Ve Tasarımı (1-4.Ünite) Ders Notu | Editör | 0 | 5,479 |
11.11.2017, Saat:00:50 Son Yorum: Editör |
|
| [Vize] İşlem Tablosu Programlama (1-4.Ünite) Ders Notu | Editör | 0 | 7,053 |
11.11.2017, Saat:00:45 Son Yorum: Editör |
|
| [Vize] Üretim Yönetim Sistemleri 4.Ünite Ders Notu | Editör | 0 | 5,909 |
11.11.2017, Saat:00:42 Son Yorum: Editör |
|
| [Vize] Üretim Yönetim Sistemleri 3.Ünite Ders Notu | Editör | 0 | 4,168 |
11.11.2017, Saat:00:40 Son Yorum: Editör |
|
Konuyu Okuyanlar:
1 Ziyaretçi