ULUSLAR ARASI İLİŞKİLERDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ
Vize
 
 
ÜNİTE -1 SİYASET BİLİMİNDE BİLİMSEL KAVRAMLAŞTIRMA VE ÖLÇÜM
 
·        Olgu (fenomenin) veya olayın (event) anlamlandırılması için zihnimizde yaptığımız canlandırma àKavramlaştırma.
·        Fransız İhtilalinin özelliklerini tanımlamada bulunmak için atılan ilk adım à Kavramlaştırma.
·        Siyasal olgu ve olaylara verilen ad àKavram.
·        Ampirik Dünya àBeş duyu ile varlığı saptanan.
·        Duyular ile algılanamayan dünyanın varlığını işaret eden düşünür àPlaton.
·        Kavramları; soyut tanımlama, betimleme ve tasavvur olmadan çıkaran şey àDil ile etkileşim.
·        Bilimsel kuramları yanlışlanabilirlik àK.Poper.
·        Bilimsel araştırma konularına yeni kavramsal anlayış, bakış açısı ve yaklaşımlar getirilmesi
àAkademik özgürlük.
·        Siyaset biliminde bilimsel kavramların zihinsel bulanıklığa yol açmayacak bir sadelikte ifade
edilmesini Philip Shively àTek boyutlu olması keyfiyeti kavramı ile açıklar.
·        Siyaset biliminde belirgin bir olguyu tanımlayan kavram àGörece Yoksunluk.
·          Bir ortamda yaşayan bireyin etrafındaki topluluklara atfen kendisini toplumda bir mevkiye
koymasına àAtıf grup denir.
·        Demokrasi kavramının çok boyutlu olmasından dolayı siyaset bilimi araştırmalarında kullanılmaması gerektiğini savunan siyaset bilimci àRobert Dahl.
·        Görece Yoksunluk Duygusu àKişinin gözünde bazıları kendisine göre daha çalışkan bazılarının temel olması buna göre sınav sonunda öğretmenin kendisini geride bıraktığını, haksızlığa uğradığını düşünmesi durumu.
·        Robert Dahl siyaset biliminde demokrasi kavramının muğlâklığı nedeniyle àPoliarşi kavramını önerir.
·        Uluslar arası ilişkilerde ulusal çıkar kavramının on dört anlamı olduğunu kullanılmasının sıkıntı yaratacağını savunan düşünür àİnis L.Claude.
·        Bilimsel Kavram àBir veya birkaç denence yardımıyla bir olgunun ortaya çıkış, değişim ve yok oluş nedenlerini ortaya koyan önermelerdir.
·        Sonuç durumundaki değişkenler àBağımlı değişken.
·        Neden konumundaki değişkenler àBağımsız değişkenler.
·        Bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişki àNedensellik ilişkisi.
·        Nedensellik ilişkisinin matematiksel olarak ifadesi à Y=f(x).
·        Bir bilimsel denence her zaman her yerde aynı verilere ulaşmamızı sağlıyorsa matematiksel
olarak à Y=f(x) şeklinde ifade edilir.
·        Bir bilimsel denence her zaman her yerde aynı verilere ulaşmamızı sağlamıyorsa
matematiksel olarak à Y=f(x)+e şeklinde ifade edilir.
·        Ölçmek àBir olgu ve olayı bir rakamla etiketlemeye denir.
·        Nominal ölçüm düzeyi àOlguları diğer olaylardan sistemli olarak ayırmak, adlandırmak için yapılan rakamsal etiketlemedir.
·        Nominal ölçüm düzeyinde kullanılan ölçekler àSıralama, aralık ve oransal ölçeği.
·        Sıralama ölçeği àNominal ölçümde temel sınıflandırma ilkelerine sadık kalınarak yapılan sıralamadır.
·        Aralık ölçeği àKategoriler veya gözlem birimleri arasındaki aralıkların eşit olduğunu kabul ettiğimiz durumlar.


·        Oransal ölçek àAralık ölçeğinin özelliklerine ek olarak kategoride belirli bir niteliğin bulunmaması tanımını yapabiliyorsa ve matematiksel hesaplamayı da yapma olanağı bulduğumuz ölçektir.
·        Kavramın işlemselleştirilmesi àSiyaset biliminde zihinsel olguların ölçüm süresinde, dolaylı gözlem için gerekli ölçüm araçlarını geliştirme sürecidir.
·        CINC puanları itibariyle şuanda dünyanın en güçlü devleti àABD.
·        Geçerlilik àBir ölçeğin gerçekten ölçmek istenilen olgu veya eşyayı ölçmekte olduğunu kabul
etmesidir.
·        Ölçüte ilişkin geçerlilik àDaha önceki araştırmalarda kullanılan ölçek ile yeni geliştirdiğimiz, mantıken geçerliliğinden emin olduğumuz ölçeğin görgül olarak ilişkilendirilmesidir.
·        İçerik geçerliliği àBir ölçeğin mantıken ölçmek istediğimiz bir kavramı ölçüp ölçmediğini değerlendirmesidir.
·        Yapılanma geçerliliği àBir ölçeğin ölçmek istediği kavramı ölçmesi ve geliştirilen ölçeği kullanmak suretiyle onun temsil ettiği ve kavramın temel rol oynadığı bir kavramın görgül olarak sınanması.
·        Güvenilirlik àBir ölçeğin ölçmek istediğini hatasız ölçmesi, istikrarlı olması ve her ölçümde aynı kesin sonuçları vermesidir.
·        Aynı ölçeğin üst üste kullandığından farklı sonuçlar vermesi ölçümde àGüvenilirlik sorununu doğurur.
·        Güvenilirliğin saptanması için ölçeğin aynı gözlem birimlerine àSınama ve yeniden sınama
denir.
·        Bilimsel önermelerle bilimsel olmayan önermelerin arasındaki en önemli fark àBilimsel
önermeler görgül gözlemle yanlışlanabilirler.
·        Ölçme için ilk adım àGörgül olarak gözlenen bir niteliğin farklı kategoriler halinde sınıflandırılmasının yapılmasından ibarettir.
·        Bilimde görgül gerçekle ilgili bir kavram oluşturduğumuzda onu àBaşka bilimsel araştırmalarda kullanılmasını sağlamak için iletiriz.
·        Bilimsel kavramlar àEtrafımızda görgül olgulara zihnimizde uygun gördüğümüz tanımlamalar
hatta etiketlerdir.
·        Bilimde kavramların tanımları àSerbestçe yapılır ve değiştirilir; bu konuda bir sınır olması bilimsel düşüncenin sınırlanması hatta yok olması demektir.
·        Bilimsel dil àYalın olmak ve kullanılan kavramların tek bir anlam içermesi ve ima yoluyla da olsa çok anlamlı bir içerikte olmaması esastır.
·        Bilimde kavramlar àGenellikle neden-sonuç bağlamında kullanılan değişkenler olarak ele
alınmaya yatkındırlar.
 
ÜNİTE -2 NEDENSEL İLİŞKİLER, ARAŞTIRMA KURGULARI, DENEYSEL YAKLAŞIMLAR VE ULUSLAR ARASI İLİŞKİLER
 
 
·        Deneysel yaklaşımların, siyaset bilimi ve uluslar arası ilişkiler alanında uygulanmaya başlama zamanı à1990.
·        Tümdengelim àGenelden özele doğru belirli bir gözleme ulaşama yöntemidir.
·        Tümevarım àBelirli bir durumdan genele ulaşma yöntemidir.
·        Araştırma Kurgusu àBir araştırmacının bir soruyu nasıl çalışacağını belirten plan ya da tasarı yapmasıdır.
·        Araştırma Kurgusunun amacı àİki değişken arasındaki nedensellik ilişkisini saptama.
·        Bir siyasi partinin derinlenmesine incelenmesi àNitel yaklaşım.
·        Tek vaka analizi àFarklı veri toplama teknikleri ile bir olayın verileri toplanıp incelenmesi.


·        Birden fazla olayın incelendiği araştırmalar àKarşılaştırmalı vaka analizi.
·        Vaka analizi çalışmalarında bilimsel ve nedensel çıkarım konusunda en çok vurgulanan
eksicilik àOlasılıklı yanıtlar içermemesi.
·        Anket àKişilerin analizini yapmak için kullanılır.
·        Analize konu olan kişi değil de millet, devlet, parti etnik grup ise bu analize à Kümeli analiz
denir.
·        Periyodik zaman aralığında kişiler ya da kümeler analiz ediliyorsa àBoylamsal analiz.
·        Nicel yöntemlerin aş anlamlısı àİlişkisel yöntemler.
·        Nicel yaklaşımların temel çeşitlerinden àKısımlar arası analiz nedenselliğin ispatlanmasında en zayıf alandır.
·        2012’de Türkiye’de kişilerin terörizmle mücadele uğruna bireysel hak ve özgürlüklerinden ne derece feragat etmeyi kabul ettiklerini anlamaya yönelik çalışmayı yapan kişi àMerolla.
·        Uluslar arası ilişkilerin ilk olarak geliştiği yer àABD.
·        Deutsch àİki kişilik laboratuar deneyleri yaparak kişilerin çatışma ortamlarında nasıl karar verdiklerini incelemiştir.
·        Pilisuk-Deustch àİki katılımcı deneysel yaklaşımlarını kullanarak katılımcılara Mahkûmların Açması oynatmıştır.
·        Uluslar arası silahlanma kontrolüne dair müzakereleri sadece erkelere deneyle laboratuar ortamında canlandırtıp ABD ve Sovyet liderleri gibi davranmalarını isteyen bilim insanı
àBonham.
·        1995’te iletişimin tarafların düşmanlarına karşı hissettikleri korkuları azalttığını bulan
àMajeski-Fricks.
·        Druckman àMüzakere ile ilgili deneylerin daha sofistikçe örneği olarak bilinen sera gazı salınımı müzakerelerini deneyleyen kişidir.
·        Beer à1987’de ki çalışmasıyla kişilik özelliklerinin uluslar arası arenadaki gelişmelerle nasıl bağlantılı olduğunu anlatmaya çalışan, çalışmayı yapan kişidir.
·        Alex Mintz-Nehemiah Geva deneysel yaklaşımını kullandığı alan àDış Politika.
·        Demokratik barış paradigmasını test eden kişi àAimintz ve N.Geva.
·        Demokratik barış paradigması àDemokratik devletlerin birbirleri ile savaşmayacağını savunan paradigmadır.
·        Deneysel yaklaşımları diğer yöntemlerden ayıran özellik àKontrol grubu.
·        Dâhili geçerlilik àBir deneyde gözlemlenen neden-sonuç ilişkisinin gerçekten deneye konu olan uyarandan ya da bağımsız değişkenden kaynaklandığı olgusudur.
·        Harici geçerlilik àDeney sonucu saptanan bulguların farklı ortamlarda ve farklı örneklemler için geçerli ve genellenebilir olmasıdır.
·        Deneysel kurguda deneklerin rastgele dağıtılarak bazılarının kontrol grubuna bazılarının deney
grubuna gelmesi àRastgele atama.
·        Deneysel kurguda araştırmaya başlamadan önce etik kurallara uygunluk açısından katılımcılara yapılan araştırma ile ilgili bilgi verilmeli ve yazılı onayları alınmasına
àAydınlatılmış onay denir.
·        Deneysel araştırmalarda etik kurallarının ilk defa àABD’de Fergi hastalığı takibi olayından
sonra uygulanmasına karar verilmiştir.
·        Solomon dörtlü grup kurgusu àÖncül test-deney sonrası test kontrol grubu kurgularından oluşan kurgudur.
·        Deney sonucunda beklenti etkisinin bulguları etkilediğini ispatlayan kişi àRosenthal.
·        Beklenti etkisi probleminin kesin çözümü àİki taraflı körlük yöntemi.
·        Ekolojik geçerlilik àBir deneyin bulgularının ne kadar deneye konu olan kişileri yansıtıp yansıtmadığını anlamak için bakılır.
·        Simülasyon àGerçek yaşamda ki bir ortam veya olayın bilgisayar üzerinde taklit edilmesidir.


·        Ortaklığın gelişmesi adlı eseri ile mahkumların çıkmazı oyununu simülasyon ile canlandıran kişi àRobert Axelrod.
·        1.Dünya Savaşı sonrası konferans ile Lozan Konferansını simülasyon ile karşılaştıran ikili
àBeriker-Druckman.
·        Simülasyon àÇeşitlilik-Uzantı boyutunda değerlendirilir.
·        Simülasyon yöntemi ile küresel bir otoritenin olmadığını varsayarak devletlerarasında güç dengesinin nasıl otomatik ortaya çıktığını araştıran kişi àRichard Stoll.
·        Taklit edilen senaryo sayısının kısıtlı olduğu simülasyonlar àDar kapsamlı.
·        Horoz dövüşlerinin köylüler arasında nasıl bir ortak kültür ve gelenek oluşturacağını katılımcı gözlemle inceleyen kişi àClifford Geertz.
·        Güney Afrika da ki etnik kimliğin bir ülkede yaşayan etnik gruplar arasındaki çıkan çatışmalar üzerindeki etkisini doğal ve saha deneyleri ile inceleyen ikili àAdam Horris-Michael Findley.
·        Doğal deneyleri diğer deneylerden ayıran en önemli özellik àBağımsız değişken ya da uyaran şans eseri ortaya çıkar.
 
 
ÜNİTE -3 ÖRNEKLEME YÖNTEMLERİ
 
 
·        Örneklem àHedefi kitleyi temsil amacıyla araştırma amaçlarımıza uygun olarak seçilmiş öğelerdir.
·        Örnekleme àÜzerinde gözlem ve ölçümlerin yapılacağı örnek öğelerini seçme sürecidir.
·        Çalışma evreni àBilimsel çalışmamızda üzerine eğildiğimiz öğelerin toplamıdır.
·        Örnek liste àHedef kitle içinde yer alan öğelerin seçilecek örnek içine dahil olma olasılığı olanların listesi.
·        Kapsam dışı àHedef evrenimizde olup da örnek listemizde giremiyorsa bu durumdaki öğelerdir.
·        Yinelenme àÖrnek listemizdeki birden fazla öğenin hedef kitlede aynı öğeye karşılık gelmesi olarak tanımlanan kapsam sorunudur.
·        Güncelleme àÖrnek listelerin kullanımında karşılaşılan sorunlardan en önemlisidir.
·        Kurum listelerinde ki sorunlardan en önemlisi àKurumlara ulaşılacak adres ve telefon numaralarının güncel olmaması.
·        Olay listelerinde en çok görülen sorun àYenilenme Sorunu.
·        Örneklemi nasıl seçelim sorusuna en iyi cevap àRastsal örneklem seçimi.
·        Kota örneklem àHedef kitledeki temel bazı özellikler temelinde grupların örnekleme alınması ile oluşan yaş, cinsiyet, eğitim gibi özelliklere göre seçilen örneklemdir.
·        Uzman öğe örneklemi àKısıtlı sayıda gözlem yapacak ve yoğun bir derinlemesine çalışma yürütülecek niteliksel çalışmalarda başvurulan örneklemdir.
·        Elverişlilik örneklemi àSeçilen öğelerin herhangi bir hedef kitleyi yansıtma yeteneğinin olduğuna kendimizi ikna etmemiz sonucu oluşan örneklemdir.
·        Rastsal örnekleme mantığı àHedef kitledeki öğelerin örnekleme seçilme şanslarının eşitliği.
·        Rastsal örnekleme yöntemini hedef kitledeki tüm öğelerin örnekleme seçilme şanslarının eşit olduğu yöntem olarak tanımlayan ikili àMoser-Kalton.
·        Örnekleme seçilme şanslarının eşitliği prensibine uyan rastsal örneklem seçiminin avantajı
àYüksel temsil gücünün olması.
·        Standart sapma àBir dağılımın ortalama etrafında ne derece yayık bir şekilde dağıldığının ölçütüne denir.
·        Örneklem dağılımı àBir istatistiğin kuramsal olarak mümkün olan tüm değerlerinin eşit örneklem büyüklüğünde mümkün olan tüm örneklemler içindeki dağılımdır.


·        Örneklemin büyüklüğünü belirleyen unsur àProjenin bütçesidir.
·        Referans noktası olarak kullanılan rastsal örneklem àBasit rastsal örneklem.
·        Katmanlı örnekleme àHedef kitlesinin türdeş (homojen) alt gruplara ayırıp her birinden gerekli büyüklükte örnekleme yoluyla toplam örneklemi oluşturan örneklemdir.
·        Küme örneklemi àHazırlanan listeden birincil örneklem ve ikincil örneklem oluşturulup ölçümlerin yapıldığı örneklemdir.
·        Rastsal örneklemde àHedef kitledeki her öğenin seçilme şansı eşittir.
·        Küme örnekleminin mantığı àHedef kitleyi coğrafi alt gruplara ayırır ve oradan seçim yapar.
·        Katmanlı örneklemin mantığı àHedef kitlenin alt gruplarından birbirine gözlemler arasından seçim yapar.
 
 
ÜNİTE -4 VAKA ANALİZİ
 
·        Vaka analizi àBir olgunun veya olayın derinlemesine ve detaylı incelenmesidir.
·        Vaka analizi àSiyaset bilimi ve uluslar arası ilişkilerde nitel araştırma yöntemlerinden en çok kullanılan yöntemdir.
·        Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu eserinde kapitalizmin Kuzey Avrupa’da Güneye göre daha gelişmiş olduğunu vaka analizi ile belirleyen kişi àMax Weber.
·        Vaka analizini diğerlerine göre hiç kullanmayan kişi àBonham.
·        Ekonomik kalkınma ile demokrasi arasında tespit edilen korelasyon dolayısıyla varsayılan ilişkinin anlamlı olup olmadığını vaka analizi ile araştıran kişi àB.Moore.
·        Vaka analizi çeşitlerinden en benzer ve en farklı sistem tasarımlarıyla ismi özdeştiren İngiliz
filozof àJ.S.Mill.
·        Vaka analizinin tasarımını belirlerken kullanılan olgu àCevabı aranan sorular.

METİN ÇÖZÜMLEME ÖRNEKLERİ: ŞİİR
 
İ.                  İÇERİK
 
Şiirde içerik; Konu, İzlek, Düşünce, Olay, Varlık, Duygu, Görüntü
 
1)   KONU
 
v Bir eserde ele alınan düşünce, olay ve durumdur.
 
v  Örneğin Ramazanı konu alan türlere Ramazaniye, Ramazanname denir.
 
2)   İZLEK
 
v İzlek, şiirde göze çarpan dikkati çeken özet fikirdir.
 
v  Konunun şaire özgü bir biçimde görünüşü, yorumlayışı ve değerlendirişi izleği verir.
 
v Ana izlek (Ana fikir) şiirin bütününe yansıyan, bütün öğeleri etrafında toplayan, dolayısıyla şiirin merkezini işgal eden temel iletidir.
 
v Ana izleği besleyen, şiirin tümünde değil de mısralarda yer alan kısa ve küçük izleklere ise yan izlekler denir.
 
3)     DÜŞÜNCE
 
v Bir şiirde vurgulanmak istenen duygu ve düşüncenin etkisini arttırabilmek için sık sık yinelenen çarpıcı ifadeye ana örge denir.
v  Bunun yanında ahenk sağlama işlevinde yararlanılabilir.
 
4)   OLAY
 
v Geçmişte olup bitmiş ve yaşanmış bir takım olaylara yer verilir.
 
v  Olay boyutunu iki katmanlı ele alabiliriz
 
a)     Yüzey yapı: hikaye edilen olay
 
b)     Derin yapı: Şiirde amaç olayı anlatmak,okuyucuları bu olaydan haberdar etmek değil, şairin vermek istediği bazı olaylardır.
 
5)   DUYGU
 
v Yazarın yaşadığı duygulardan bahsedilir.
 
6)     GÖRÜNTÜ
 
v Şairin görme duyumuza hitap eden bölümüdür.
 
v Sabit yada hareketli dış dünya manzaraları, tabiat tasvirleri, olay, olgu ve insana ait görüntüler şiirin asli unsurlarıdır.
 
A)   NESNEL GÖRÜNTÜ:
 
v Buna fotoğraf görüntüsü, fotoğraf gözlemciliği de denilebilir.
 
v Dışarıda seyredilen manzara göze hitap edilecek şekilde renk, şekil, çizgiler öne çıkarılarak sunulur.
 
v Tasvir tekniğinden yaralanılarak varlıkların gerçek özellikleri canlı ve renkli olarak birebir verilir
 
v [img=166x47]file:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.png[/img]Kelimelerle resim yapar.
 
B)   ÖZNEL GÖRÜNTÜ:
 
v Öznel görüntünün iki biçimi vardır.
 
1)     Şairin şiiri için gerekli olan dış dünya malzemesini, dış dünya varlıklarının görüntülerini olduğu gibi değil de istediği gibi tasvir etmesine resimsel görüntü denir.
 
2)     Gerçek dünya da doğada olmayan tamamen şairin hayalinde ürettiği görüntü ise hayali (muhayyel) görüntü denir.
 
C)   SOYUT GÖRÜNTÜ UNSURLARI:
 
v Şiirde soyut görüntü, genel olarak ‘imge’ ve ‘simge’ lere dayalı olarak değişir.
 
1)     İmgeler;
 
v İmge en genel anlamıyla okuyucunun zihninde oluşturulan üretilen ve çizilen görüntü ve duygulardır.
v  Başka bir değişle, okuyucunun gözünde özgün ve çarpıcı görüntüler oluşturmaktır.
 
2)     İlk Örnek ( Arketip)
 
v Soyut görüntüye dayalı bir simgedir.
 
v Bir ulusun toplumsal bilinçaltına değişik nedenlerle ve tarihsel konularla yerleşmiş olan ve zaman içinde bir biçimde nükseden ve ortaya çıkan koşullara göre kendini belli eden, gün yüzüne çıkan ortak değerler, tipler ve simgelere denir.
 
İİ.               ŞEKİL
 
Şekil açısından baktığımızda en önemli öğe nazım şeklidir.
 
v Nazım Şekli: kafiyeleniş mısraların kümelenişi, bentlere bölünüşünü inceler.
 
İİİ.            DİL VE ÜSLUP
 
DİL:
 
v İletişimsel kullanımın ötesinde bir kullanımı vardır.
 
v  Şair duygusal ve imgesel yönü ağır basan bir dil kullanır.
 
Dil Sapmaları:
 
Dilde Tasarruf Yolları:
 
v Dilde tasarruf etmek için söz varlıklarının kullanımı ile ilgili olarak bazı teknik denemeler ve oyunlar yaparlar.
 
v Bunların başlıcaları, ortak kullanım, eksiltili ifade, özel adların çağrışımından yararlanma, kelime içine harf eklemedir.
 
ÜSLUP
[img=166x47]file:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.png[/img]
v Dili özel ve özgün bir kullanış biçimi olan üslup konuyu, duygu düşünce ve hayalleri anlatış, ifade ediş dile getiriş tarzıdır.
 
v Tasviri Üslup: Varlıkların, olguların değişik özellik ve niteliklerini açık açık tasvir etme, betimleme yoluyla belirtme
 
v İzlenimci Üslup: Bir soyutlama olan izlenicilikte, dış dünya varlık, doğa, göründüğü gibi değil de şairin iç dünyasında ruhuna kalbine beynine aldığı değiştirilmiş dönüştürülmüş biçimiyle yansır.
 
IV.        AHENK
 
v Şiirin sözleri, kelimeleri mısraları ve mısra öbekleriyle bir bütün halinde, ideal ortamda kendi iç uyumunu kurarak meydana getirdiği güzel hoş tını ve sestir.
 
SERENAT
 
v Anlamı: Gece vakti sokaklarda sevgilinin penceresi altından verilen küçük konser.
 
v  Genelde bir müzik terimidir.
 
v  Sevgiliye aşkı ilan etme biçimlerinden biridir.
 
v  Biraz tiyatroya özgü bir yanı vardır.
 
v  Orta çağda, batılı ülkelerin burjuva çevrelerinde ortaya çıkmıştır.
 
v  Tiyatro, şiir gibi edebi türlerde birçok serenat motifi vardır.
 
DOGALCIL EDEBİYAT
 
v Öznel anlamıyla sade, saf, temiz güzelliklerle dolu sakin kırsal hayatta, çoban ve köylü yaşantılarına yer veren, bunları sevdirmeyi amaçlayan.
v  Genel anlamıyla ise doğaya eğilimi ifade eden bir edebiyattır.
 
TEVRİYE
 
v Birden fazla anlamı olan bir sözcüğün yakın anlamını vurgulayıp, uzak anlamını kastetmektir.
 
MECAZ-I MÜRSEL (DÜZ DEĞİŞTİRMECE)
 
v Bir sözü, anlamından başka bir anlamda ve benzetme amacı gözetmeden kullanma
 
HÜSN-İ TA’LİL ( GÜZEL NEDENLEME )
 
v Herhangi bir gerçek olayın meydana gelmesini, hayali ve güzel bir nedene bağlamaktır.
 
Kuy-i Yar: Köy, mahalle, sokak şehir, ev neresi olursa olsun sevgilinin bulunduğu yer anlamına gelir.
 
 
MEMLEKET EDEBİYATI:
 
v Temel kaynağı halk edebiyatından alan, memleketin insanını ve sorunlarını işleyen bir Cumhuriyet dönemi akımıdır.
[img=166x47]file:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.png[/img]
VARLIK:
 
v Şairin içinde kendisinden söz ettiği, yer verip ele aldığı dış dünyada görünen maddi varlıklar, doğa ve eşyadır.
 
v Şairin varlığı değerlendirişi ve varlığa yaklaşım biçimi onun dünya görüşüne göre değişir.
v  Mutasavvıf Şair: varlıkta Allahın isimlerinin tecellilerini görür.
 
v  Materyalist Şair: varlıkta bizatihi belirleyici bir değere sahiptir.
 
v  İzlenimci Şair: öznel izlenimler uyandıran bir vasıtadır.
 
KİNAYE:
 
v Asıl maksadı dolaylı ve kapalı bir şekilde ifade edilen söze denir.
 
İSTİARE:
 
v Bir sözcüğün anlamının geçici olarak başka bir sözcük hakkında kullanma
 
v Bir şeyi gerçek anlamı dışında bazı bakımlardan benzerlik kurulan başka bir şeyin ismiyle belirtmektir.
 
YALIN ÜSLUP ( SADE )
 
v Temiz, açık, duru berrak süslerden arınmış edebi sanatlara benzetmelere sıfatlara yer vermeyen muğlak olmayan, anlaşılabilir çıplak üslup
 
METİNLERARASI İLİŞKİLER
 
v Şiirde başka kaynaklardan alıntı değini yada gönderme dönüştürme yada yer değiştirme şeklinde yararlanmaya denir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

METİN ÇÖZÜMLEME ÖRNEKLERİ: DÜZYAZI ( NESİR)
 
Ø Nesir türündeki yazılar büyük ölçüde bir haberi iletmek bilgi vermek gibi işlevler için kullanılır.
 
Ø Sanatlı kullanım açısından ise nesir özellikle öykü (hikaye) roman gibi anlatı türleri tercih edilir.
 
İroni: Dolaylı ve alaylı anlatım, mizah, güldürmece
İronik: İroniye dayalı
 
Meddah Tekniği:
 
Ø Anlatıcı merak unsurunu canlı tutmak öğüt vermek gibi amaçlarla hikayesini sık sık keserek dinleyene doğrudan doğruya seslenmesi.
 
Ø  Ahmet Mithat Efendi çok sık kullanır.
 
Deneme:
 
Ø Herhangi bir yazarın kesinlemelere gitmeden kendi kişisel görüşlerini, düşüncelerini bir konuşma, söyleşme havası içinde işlediği düzyazı türüdür.
 
Benzetme:
 
Ø Anlatımı etkili ve çarpıcı kılmak için aralarında değişik yönlerden ilgi ve ilişki bulunan iki şeyi benzerlik bakımından karşılaştırmaktır.
 
Tez ( ileti )
 
Ø Bir iddiayı kanıtlama çabasıdır.
 
Ø  Bir edebiyat yapıtında ise sanatçının asıl iletmek istediği temel düşüncedir.
 
Leitmotif ( ana motif- ana örge )
 
Ø Ana, kılavuz, motif
 
Ø  Bir eserde bir kalıp ifade yada bir davranışın sık sık yinelenmesi. Böylece olaylar ve kişiler daha vurgulu bir biçimde anlatılır.
 
Konuşma Dili:
 
Ø Devrik cimleler, deyimler, samimi hitap ifadeleri, atasözleri, ikilemeler, yöresel sözleri barındıran halkın konuştuğu dildir.
 
Diyalog:
 
Ø Karşılıklı konuşma
 
Ø  Oyun öykü roman gibi eserlerde iki yada daha fazla kişinin konuşması
 
Bilinç Akımı:
 
Ø Kişini aklından geçenleri birinci kişi ağzından yansıtılmasıdır.
 
Ø  İnsanın psikolojik dünyasını yansıtmak için geliştirilmiş bir yöntemdir.
 
Ø Akıp giden düşüncelerde mantıksal bir bağ yoktur.
 
Ø  Dil bilgisi kuralları gözetilmez
 
Ø  Düşünceler çağrışımlarla ortaya çıkar.
 
Metafor ( Eğretileme- istiare )
 
Ø Bir kavramın adı yerine benzerlik ilgisi bulunan başka bir kavramın adını kullanma.